پایگاه پاسخگویی به سؤالات و شبهات (ایکس – شبهه): بله، هر دو دسته خبر در احادیث آمده است؛ اما به چند نکته باید توجه نمود:

الف – این که خداوند متعال، بارها در کلام وحی تصریح و تأکید نمود که برای اهل ایمان و اهل تقوا، هیچ غم و اندوهی وجود ندارد «أَلَا إِنَّ أَوْلِيَاءَ اللَّهِ لَا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلَا هُمْ يَحْزَنُونَ - آگاه باشيد كه بر دوستان خدا نه بيمى هست و نه آنان اندوهگين مى‌‏شوند / یونس علیه السلام، 62»، فقط مختص به زندگی اخروی (پس از برپایی معاد) می‌باشد و نه به دنیا مربوط است و نه به حیات برزخی. چنان که می‌دانیم نه تنها برای اهل عصمت علیهم السلام، در دنیا دلتنگی، حزن، اندوه، نگرانی، خوف و خشیت الهی و ...، وجود دارد؛ بلکه به خاطر مراتب اعلای وجودی، وظایف و تکالیف محوله، و نیز حرص به فهم و شعور و ایمان مردم، بیشتر مبتلا شده‌اند؛ چنان که پیامبر عظیم الشأن، صلوات الله علیه و آله را تسکین داده و می‌فرماید:

«وَاصْبِرْ وَمَا صَبْرُكَ إِلَّا بِاللَّهِ وَلَا تَحْزَنْ عَلَيْهِمْ وَلَا تَكُ فِي ضَيْقٍ مِمَّا يَمْكُرُونَ * إِنَّ اللَّهَ مَعَ الَّذِينَ اتَّقَوْا وَالَّذِينَ هُمْ مُحْسِنُونَ»  (النّحل، 127 و 128)

ترجمه: صبر کن، و صبر تو فقط برای خدا و به توفیق خدا باشد! و بخاطر (کارهای) آنها، اندوهگین و دلسرد مشو! و از توطئه‌های آنها، در تنگنا قرار مگیر! * خداوند با کسانی است که تقوا پیشه کرده‌اند، و کسانی که نیکوکارند.

ب – اگر چه عالم برزخ، جهنم برزخی و بهشت برزخی دارد، و بالتبع برای آدمی هم عذاب وجود دارد و هم نعمت؛ و اگر چه در برزخ تکامل نیز وجود دارد؛ اما عالم برزخ، عالم قیامت، عالم حساب و کتاب، عالم پاداش و عقاب نیست؛ بلکه صورت مثالی همین اعتقادات و اعمال دنیوی است. حال خواه متوفی در زمان حیات انجام داده باشد و یا باقیات الصالحات و یا آثار سوء باورها و کرده‌هایش به او برسد – خواه آه مظلوم به او برسد، و خواه دعا و خیرات و مبرات و یا ثواب آثار کارهای نیکش به او برسد.

ج – مؤمن وارد بهشت برزخی می‌شود؛ اما تمامی مؤمنان که در یک سطح نیستند. تمامی مؤمنان که بی‌گناه نیستند، پس در برزخ نیز همیشه به یک حال نیستند.

امیر مؤمنان علیه السلام مصداق تام مؤمن است - علمای صدیق مؤمن هستند - شهدا مؤمن هستند و افراد بسیاری وجود دارند که مؤمن هستند، اما در دنیا مرتکب گناهانی شده‌اند که در زمان حیات با استغفار، توبه و جبران، پاک نشده است، لذا در برزخ نیز گاه هم می‌ترسند، هم نگران می‌شوند، هم ناراحت و مغموم می‌شوند ...، و البته بدین وسیله پاک می‌شوند، تا در قیامت وارد بهشت ابدی گردند.

د – بهشت ابد، جایگاه انسان خوب، با عمل خوب است. انسان خوب یعنی اعتقادات درست و عمل خوب یعنی رعایت اوامر و نواهی الهی، خواه اطاعت از ولایت و مودت (ظهور و بروز محبت) به اهل بیت علیهم السلام باشد، و یا رعایت احکام.

حال فرض کنید، پیرزن یا پیرمرد مؤمن، ولی عوام و بی‌سوادی، و یا جوانی مؤمن که فرصت مطالعه، شناخت و عمل بیشتر نداشته، از دنیا رفته است. حال چگونه وارد بهشت شوند، در حالی که بی‌سواد بودند، نمی‌توانستند خودشان قرآن، حدیث و کتاب بخوانند، یا استطاعت و امکان رشد نداشته‌اند؟! و یا چگونه وارد جهنم شوند، در حالی که به حد خود ایمان داشتند و سعی در اطاعت امر و نهی می‌نمودند؟!

اینها در بهشت برزخی‌شان، تکامل می‌یابند. با رسالت، ولایت و قرآن مجید، آنگونه که لایق بهشت رفتن شوند، آشنا می‌گردند.

غم و اندوه در برزخ:

نگاه آدمی (چه مؤمن و چه کافر)، وقتی از دنیا رفت، با نگاه دنیویش متفاوت می‌باشد، چرا که بخشی از حقایق عالم هستی، بیشتر برایش مکشوف می‌گردد.

از این‌رو، اگر در روایات تصریح شده که اخبار بد و ناراحت کننده‌ی خویشان و نزدیکان به آنها داده نمی‌شود و یا نمی‌بینند؛ باید توجه داشت که "اخبار بد و ناراحت کننده"، در نگاه آنان (در عالم برزخ) متفاوت است.

به عنوان مثال: در نگاه ما در دنیا؛ مبتلا شدن به بیماری، مشکلات مالی، بدهکاری و برخی از حوادث ناخوشایند، بد و ناراحت کننده است؛ و متقابلاً رشد علمی، موفقیت تحصیلی، اخذ مدارک، رسیدن به مدارج و مقامات دنیوی، برخورداری از ثروت و ...، خوب و خوشحال کننده است؛ اما آیا حقیقت این امور برای همگان خوب و یا بد است؟! فقر یکی سبب کفرانش می‌گردد، فقر دیگری سبب رشد و کمالش می‌گردد! مقام و میز و مدرک، یکی را به اوج می‌برد و چه بسا به مقام شهادت یا بالاتر از آن نیز برساند، اما سبب سقوط به درکات جهنم، برای عده‌ای دیگر می‌شود – بیماری برای یکی سبب دعا، نجوا، قرب و حتی رسیدن به کمالات متفاوت می‌گردد، اما دیگری را به ناشکری، اعتراض به خدا، ناامیدی و یأس و ... می‌کشاند. لذا در قرآن مجید، با اشاره به مصداقی چون «جنگ» فرمود:

« كُتِبَ عَلَيْكُمُ الْقِتَالُ وَهُوَ كُرْهٌ لَكُمْ وَعَسَى أَنْ تَكْرَهُوا شَيْئًا وَهُوَ خَيْرٌ لَكُمْ وَعَسَى أَنْ تُحِبُّوا شَيْئًا وَهُوَ شَرٌّ لَكُمْ وَاللَّهُ يَعْلَمُ وَأَنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ » (البقره، 216)

ترجمه: بر شما كارزار واجب (اجتناب ناپذیر) شده است، در حالى كه براى شما ناگوار است. و بسا چيزى را خوش نمى‌داريد و آن براى شما خوب است، و بسا چيزى را دوست مى‌داريد و آن براى شما بد است، و خدا مى‌داند و شما نمى‌دانيد.

از این‌رو، چه بسا روح مؤمن در برزخ، از بیماری، بدهکاری و گرفتاری فرزند، همسر و خویشانش آگاه شود و برای رفع و دفع مشکلات از آنها دعا نماید، اما دلیل نیست که غصه و غم بخورد و ناراحت شود.

اگر شما در دنیا به پدر، مادر، همسر، فرزند، برادر، خواهر، دوست و دوستدار خود بگویید: «بیمار یا بدهکار و یا ورشکسته شدم»؛ او هم نگران می‌شود، هم ناراحت می‌شود و هم غصه می‌خورد؛ و اگر بگویید: پدرم یا ... از دنیا رفت و مصیبت سنگینی بر من وارد شد، بیشتر نگران شده و مغموم می‌گردد! اما آیا مؤمن در بهشت برزخی، نگران و مغموم می‌شود که اجل کسی در دنیا رسیده باشد؟! آیا او از پولداری کسی خوشحال و یا از بدهکاری او ناراحت می‌شود؟!

●- در احادیث و روایات، بسیار تأکید شده است که وقت گرفتاری، بروید به پدر و مادر [به ویژه مادر]، مهربانی و خدمتی بکنید که خوشحال شوند و بخواهید که برای شما دعا کنند؛ و اگر از دنیا رفته بودند، بروید سر قبرشان و دعا کنید.

بنابراین، وقتی کسی با متوفا درد دِلی می‌کند و از مشکلات و مصائبش می‌گوید و از او می‌خواهد که نزد خداوند متعال شفاعت و دعا نماید؛ [اگر خدا بخواهد] او از این مشکلات با خبر و آگاه می‌شود، دعا هم می‌کند، اما دلیلی ندارد که حتماً نگران، ناراحت و مغموم نیز بشود، و اگر [به مشیت الهی]، حزنی به او راه یابد، از آنجا که هر گونه ناراحتی و به هر مقداری، خودش نوعی عذاب است، سبب بخشش گناهانش می‌گردد، چنان که برای مؤمن در دنیا، گرفتاری‌های متعدد، سبب رشد، کمال، قرب و بخشش گناهان می‌گردد.

 

مرتبط:

آیا مردگان ما را می‌بینند و از رفتار و کردار ما آگاهند؟ خیرات ما چه نقش و اثری دارد و آیا برای ما دعا می‌کنند؟ (19 مهر 1392)

آیا ارواح پس از مرگ با خانواده‌های خود در دنیا دیدار دارند - چگونه؟ پس چرا ما نمی‌فهمیم؟ (24 اسفند 1395)

 

مشارکت و هم‌افزایی (سؤال به همراه نشانی لینک پاسخ، جهت ارسال به دوستان در فضای مجازی)

پرسش:

در احادیثی آمده که اخبار بد و ناراحت کننده از دنیا، به ارواح مؤمنان نمی‌رسد؛ در احادیثی نیز آمده که مطلع می‌شوند. چگونه این دو قابل جمع هستند؟

پاسخ:

http://www.x-shobhe.com/shobhe/9503.html

 

 

 پیوستن و پیگیری در پیام‌رسان‌ها:

 

 

 

 

 

 

کلمات کلیدی:  گوناگون   بهشت و جهنم