- در این ماه با گرسنگی و تشنگی خود، گرسنگی و تشنگی روز قیامت را بیاد آورید. به فقیران و درماندگان کمک ویاری نمایید. به پیران و کهنسالان (بزرگان) خود احترام بگذارید و به کودکانتان رحمت (لطف، مهربانی و وجودبخشی) داشته باشید و با خویشاوندان رفت و آمد نمایید.
* - رمضان کریم، ماه میهمانی خدا؛ ماه بندگی خالصانه؛ ماه خودسازی؛ماه رشد و کمال
فردی و اجتماعی میباشد.
* - ماه مبارک رمضان، چه برای آنان که توفیق روزه گرفتن دارند و چه برای کسانی که عذر شرعی دارند، بهترین فرصت برای خوسازی میباشد.
* - روزه فقط به نخوردن و نیاشامیدن نیست، بلکه توجه خالصانه به خداوند سبحان و بندگی و اطاعت از او در تمامی شئون فردی و اجتماعی میباشد.
شرح بیشتر
در ماه مبارک رمضان، محرماتی قرار دارد که در ماههای دیگر ندارد، مانند خوردن و آشامیدن در طول روز، اما به غیر از احکام خاص روزه، هیچ امری نشده که اختصاص به ماه مبارک رمضان داشته باشد؛ بلکه این ماه عزیز، دانشگاه و اردویی برای ساخته شدن، رشد، کمال و قُرب میباشد و البته چون ماه میهمانی خداوند کریم است، رحمت الهی چندین برابر سرازیر میشود و موانع نیز با عفو و مغفرت (بخشش و پوشش) از جانب او و استجابت دعا، برطرف میگردد.
1- هیچ یک از عبادات فردی و اجتماعی، به خودی خود هدف نیستند، بلکه همه راهکارها و اسباب رشد و تقرب بیشتر به خداوند متعال میباشند، چنان که در روزه، نماز و هر عبادت و عمل صالحی، قصد «قربة الی الله» مینماییم.
2- شناخت خداوند سبحان و ایمان به او [توحید]، اصل و اساس تمامی اعتقادات میباشد؛ اما تا این حد را ابلیس لعین نیز میدانست و طبق آیات قرآن مجید، بسیاری از کفار نیز به وجود خداوند متعال و خالق، مالک و ربّ بودن او اذعان مینمایند، لذا لازمۀ بندگی و انسانسازی، شناخت و باور بازگشت به سوی او [معاد] میباشد.
3- در ماه مبارک رمضان، روزه بر هر کسی که عذر شرعی ندارد، واجب است؛ اما کسانی که عذر دارند نیز باید تا حد امکان امساک نمایند؛ اما والاترین حکمت تحمل گرسنگی و تشنگی این است که انسان به یاد محشر کبری و گرسنگی و تشنگی وصفناپذیر و غیر قابل برطرف نمودن در آن بیفتند و از هم اکنون نجات از این عذاب را برای خودش تدارک ببیند.
4- دستور بعدی، کمک نمودن به فقرا و افتادگان (مساکین) میباشد و خویشان، نزدیکان و آشنایان (در هر کجای دنیا که باشند) در اولویت قرار دارند، لذا فرمود: «فقیران و مساکینتان).
خداوند متعال، رحمان، رحیم، جواد، کریم و رازق است و این اسماء باید در انسان تجلی یابد، تا مقرب گردد. انسانی کامل میشود که خروجی داشته باشد.
یاری فقرا و نیازمندان، یک رویکرد و عمل بزرگ اجتماعی میباشد؛ به غیر از آن که انسان را میسازد، سبب رشد جامعه میشود و البته که انسان خودش نیز در جامعۀ سالم رشد مینماید.
5- سپس امر به احترام به بزرگان و سالخوردگان و نیز ترحم به کودکان نمود که سلامت و نشاط در روابط اجتماعی و تربیت نسل را به ارمغان میآورد.
متأسفانه، رحمت را مهربانی ترجمه میکنند که درست نیست؛ معادل مهربانی به عربی، «رأفت» است نه رحمت! رحمت به تعبیر مرحوم آیت الله حائری شیرازی، یعنی «وجود بخشی». در قرآن کریم فرمود که مؤمنان نسبت به یکدیگر رحمتآور میباشند، یعنی همافزایی دارند.
نسبت به کودکان باید وجود بخشی [رحمت] داشت، یعنی با محبّت، مودّت و مهربانی، آنها را مورد تعلیم و تربیت صحیح قرار داد تا رشد کنند.
6- و اما، تأکید بر «صله ارحام» که از واجبات دین مبین اسلام عزیز میباشد.
«صله»، مانند صلاة و صلوات، از ریشۀ «صلّ» و به معنای وصل شدن است و انسان با اتصال به رحمت واسعه الهی، اتصال به پیامبر و امامان رحمت صلوات الله علیهم اجمعین، اتصال به ارحام، خویشان و دوستان خوب، و اتصال به آن چه خداوند متعال امر به اتصال آنها نموده رشد مینماید.
مؤمنان، کسانیاند که به آن چه خداوند سبحان امر به اتصالش نموده، وصل میشوند و میدانند که باید در این باره نیز پاسخگو باشند: