ایکس – شبهه / پایگاه پاسخگویی به سؤالات و شبهات: اگر چه دین زرتشت امروز یکی از ادیان الهی محسوب می‌گردد، اما واقع این است اسناد به صورت محکم و قاطع، دین الهی بودن زرتشت را تثبیت نمی‌نماید، چنان چه دین الهی نبودنش را تثبیت نمی‌نماید.

طبق اسناد تاریخی، در این که زرتشت یک مصلح ایرانی بود که بیش از هزار سال قبل از میلاد ادعای نبوت کرد و با مبارزه علیه خرافات آیین مغان و اعتقادات شرک آمیز چند خدایی، ایرانیان را به سوی خدای هستی (اهورا مزدا) دعوت کرد، اتفاق نظر بیشتری وجود دارد، اما در این که خودش یک نبی بوده، اختلاف نظر است.

الف – از نظر قرآن کریم، مردمان به لحاظ اعتقادی به سه دسته کلی تقسیم می‌شوند که عبارتند از : مؤمنین به اسلام – اهل کتاب و بالاخره مشرکین؛ و اهل کتاب، یهودیان، صابئین، نصارا (مسیحیان) و مجوس شمرده شده‌اند:

«إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَالَّذِينَ هَادُوا وَالصَّابِئِينَ وَالنَّصَارَى وَالْمَجُوسَ وَالَّذِينَ أَشْرَكُوا إِنَّ اللَّهَ يَفْصِلُ بَيْنَهُمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ إِنَّ اللَّهَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ شَهِيدٌ» (الحج، 17)

ترجمه: كسانى كه ايمان آوردند و كسانى كه يهودى شدند و صابئى‏ها و مسيحيان و مجوس و كسانى كه شرك ورزيدند؛ البته خدا روز قيامت ميان‌شان داورى خواهد كرد زيرا خدا بر هر چيزى گواه است.

ب – بنا بر این تمامی کسانی که زرتشت را دین الهی قلمداد نموده‌اند، مبتنی بر این آیه، آنان را همان «مجوس» یا «شاخه‌ای» از مجوس قلمداد نموده‌اند. (اغلب اقوال حاکی از آن است که زرتشت همان مجوس است).

ج – طبق آیه فوق و نیز احادیث صحیح، مجوسیان دارای پیامبر و کتاب بوده‌اند. پیامبر اکرم صلوات الله علیه و آله فرمودند: «مجوسیان پیغمبری داشتند که او را کشتند و کتابی نیز داشتند که آن را سوزاندند. پیغمبر آنان کتاب خود را بر روی دوازده هزار پوست گاو نوشته بود.‌» (حر عاملی، وسائل الشیعه، ج 11، ص 96، ج 15، ص 126)

بنا بر این، در اهل کتاب بودن مجوس تردیدی نیست، اما در این که مجوس همان دین زرتشتی می‌باشد و پیامبرشان نیز همان زرتشت است، تردید وجود دارد. چنان چه برخی از محققین می‌گویند: «مجوس نیز مانند همه ادیان به فرق و مذاهب تقسیم شد که از جمله به چهار فرقه یا مذهب به نام‌های: 1. کیومرثیه؛ 2. زروانیه؛ 3. مسخیه؛ 4. زردشتیه تقسیم شدند و زرتشتیان با کتاب اوستا، یکی از این مذاهب هستند، چرا که نام کتاب اصلی مجوس «زمزمه» بوده است، نه اوستا. برخی می‌گویند چون کتاب گاتها، 17 قصیده است و در واقع زمزمه است، همان است.

برخی از مورخین نیز زرتشت را از پیروان انبیایی چون ارمیای یا عُزَیر نبی دانسته‌اند. (ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، چاپ مصر، ج 1، ص 145 و 146) و نیز (تاریخ طبری، چاپ قاهره، ج اول، ص 282 و 402).

د – در هر حال چه شخص زرتشت پیامبر و چه پیرو یک پیامبر بوده باشد – چه خودش دین مستقل باشد و یا شاخه و مذهبی از مجوس، اهل کتاب (ادیان الهی) محسوب می‌گردد.

 

 

کلمات کلیدی:  تاریخی