امام خمینی، رحمة الله علیه، فرازی از کتاب "جهاد اکبر، مبارزه با نفس":

... وظایف اهل علم خیلی سنگین است؛ مسئولیت علما بیش از سایر‏ ‎ ‎‏مردم می‌باشد. اگر به «اصول» ‏‏کافی‏‎‎‏، کتاب ‏‏وسائل، به ابواب مربوط به‏‎ ‎‏وظایف علما مراجعه کنید، می‌بینید تکالیف سنگین و مسئولیت‌های‏‎ ‎‏خطیری برای اهل علم بیان شده است.

در روایت است که وقتی جان به‏‎ ‎‏حلقوم می رسد، برای عالِمْ دیگر جای توبه نیست و در آن حال، توبۀ وی‏‎ ‎‏پذیرفته نمی‌شود؛ زیرا خداوند از کسانی تا آخرین دقایق زندگی توبه‏‎ ‎‏می‌پذیرد که جاهل باشند؛‏‎ و در روایت دیگر آمده است که هفتاد گناه از‏‎ ‎‏جاهل آمرزیده می‌شود پیش از آنکه یک گناه از عالِم مورد آمرزش قرار‏‎ ‎‏گیرد.‎‏ زیرا گناه عالِم برای اسلام و جامعۀ اسلامی خیلی ضرر دارد. عوام‏‎ ‎‏و جاهل اگر معصیتی مرتکب شود، فقط خود را بدبخت کرده، بر‏ ‎‏خویشتن ضرر وارد ساخته است؛ لیکن اگر عالمی منحرف شود و به عمل‏‎ ‎‏زشتی دست زند، عالَمی را منحرف کرده، بر اسلام و علمای اسلام زیان‏‎ ‎‏وارد ساخته است.‏‎

اینکه در روایت آمده که اهل جهنم از بوی تعفن‏‎ ‎‏عالِمی که به علم خود عمل نکرده، متأذی می‌شوند،‏‎ برای همین است که‏‎ ‎‏در دنیا بین عالِم و جاهل در نفع و ضرر به اسلام و جامعۀ اسلامی فرق‏‎ ‎‏بسیار وجود دارد. اگر عالمی منحرف شد، ممکن است امتی را منحرف‏‎ ‎‏ساخته به عفونت بکشد. و اگر عالمی مهذب باشد، اخلاق و آداب‏‎ ‎‏اسلامی را رعایت نماید، جامعه را مهذب و هدایت می‌کند.

در بعضی از‏‎ ‎‏شهرستان‌هایی که تابستان‌ها به آنجا می‌رفتم، می‌دیدم اهالی آن بسیار‏‎ ‎‏مؤدب به آداب شرع بودند. نکته‌اش این بود که عالِم صالح و پرهیزکاری‏‎ ‎‏داشتند. اگر عالِمِ وَرِع و درستکاری در یک جامعه یا شهر و استانی زندگی‏‎ ‎‏کند، همان وجود او باعث تهذیب و هدایت مردم آن سامان می‌گردد، اگر‏‎ ‎‏چه لفظاً تبلیغ و ارشاد نکند.‏‎

ما اشخاصی را دیده‌ایم که وجود آنان مایۀ‏‎ ‎‎‏پند و عبرت بوده؛ صرف دیدن و نگاه به آنان باعث تنبه می‌شد. هم اکنون‏‎ ‎‏در تهران ـ که فی الجمله اطلاع دارم ـ محلات آن با هم فرق دارد. در‏‎ ‎‏محله‌ای که عالِم منزه و مهذبی زیست می‌کند، مردمان صالح با ایمانی‏‎ ‎‏دارد. در محلۀ دیگر که یک نفر منحرف فاسد معمم شده، امام جماعت‏‎ ‎‏گردیده، دکان درست کرده است، می‌بینی طایفه‌ای را فریب داده، آلوده و‏‎ ‎‏منحرف ساخته است. همین آلودگی است که از بوی تعفن آن اهل جهنم‏‎ ‎‏اذیت می شوند. این تعفنی است که عالم سوء، عالم بی عمل، عالم‏‎ ‎‏منحرف، در همین دنیا به بار آورده، و بوی آن در جهان دیگر شامۀ اهل‏‎ ‎‏جهنم را می‌آزارد نه اینکه در آنجا چیزی به او افزوده باشند؛ آنچه در عالم‏‎ ‎‏آخرت واقع می‌شود، چیزی است که در این دنیا تهیه گردیده است.

به ما‏‎ ‎‏چیزی خارج از عمل ما نمی‌دهند، وقتی بنا باشد عالمی مفسده جو و‏‎ ‎‏خبیث باشد، جامعه‌ای را به عفونت می‌کشد؛ منتها در این دنیا بوی تعفن‏‎ ‎‏آن را شامه‌ها احساس نمی‌کند؛ لیکن در عالم آخرت، بوی تعفن آن درک‏‎ ‎‏می‌گردد؛ ولی یک نفر عوام نمی‌تواند چنین فساد و آلودگی در جامعه‏‎ ‎‏اسلامی به بار آورد. عوام هیچ گاه به خود اجازه نمی‌دهد که داعیۀ امامت و‏‎ ‎‏مهدویت داشته باشد، ادعای نبوت و الوهیت کند؛ این عالم فاسد است‏‎ ‎‏که دنیایی را به فساد می‌کشاند: «‏‏اذا فَسَدَالعالِمُ، فَسَدَالعالَم – هنگامی که عالِم فاسد شود، عالَم را فاسد می‌کند / غررالحکم؛ ج 7، ص 269‏»

 

کلمات کلیدی:  رهبری