پاسخگویی به سؤالات و شبهات (ایکس – شبهه):

متن و ترجمۀ حدیث قدسی به شرح زیر می‌باشد:

«عَبْدِي أَطِعْنِي أَجْعَلْكَ مِثْلِي، أَنَا حَيٌّ لاَ أَمُوتُ أَجْعَلُكَ حَيّاً لاَ تَمُوتُ، أَنَا غَنِيٌّ لاَ أَفْتَقِرُ أَجْعَلُكَ غَنِيّاً لاَ تَفْتَقِرُ، أَنَا مَهْمَا أَشَاءُ يَكُونُ أَجْعَلُكَ مَهْمَا تَشَاءُ يَكُونُ» (کتاب کلیات حدیث قدسی،  ج‌۱  ص ۷۰۹)

- بنده‌ام، به من اطاعت كن تا تو را مانند خود سازم. همان طورى كه من زنده هستم و نمى‌ميرم تو هم هميشه زنده باشى. همان طورى كه من غنى هستم فقير نمى‌شوم تو هم هميشه غنى باشى. همان طورى كه من هر چه را اراده كنم مى‌شود تو را هم همين‌طور سازم.

●- کلمۀ "مِثل" همیشه به معنای شبیهی عین دیگری نمی‌باشد. اگر از کوهی عکسی بگیرید و بگویید: «چون این عکس تصویر همان کوه است، پس شکلش "مِثل" شکل همان کوه می‌باشد»، معنایش این نیست که «این عکس، مِثل و شبیه کوه می‌باشد».

مضافاً به این که باید به "جهت مِثل" دقت نمود؛ به عنوان مثال، اگر بگویید: «زبان فارسی نیز مثل زبان عربی یا چینی، یک زبان است»، معنایش این نیست که فارسی، شبیه و مانند زبان چینی می‌باشد.

●- عالَم هستی، تماماً تجلی "اسماءُ الله" می‌باشد؛ یعنی این علم، حکمت، قوت، قدرت، زیبایی، اراده و مشیّت الهی است که در قالب تمامی پدیده‌ها (مخلوقات) تجلی یافته است، اما هیچ کدام مِثل (شبیه) خداوند سبحان نمی‌باشند، چرا که او مثل و مانندی ندارد «لَيْسَ كَمِثْلِهِ شَيْءٌ» و برای او همتایی وجود ندارد «وَلَمْ يَكُنْ لَهُ كُفُوًا أَحَدٌ».

●- خداوند متعال در قرآن کریم به وصیت پیامبرانش به مردم اشاره دارد که فرمودند:

«صِبْغَةَ اللَّهِ وَمَنْ أَحْسَنُ مِنَ اللَّهِ صِبْغَةً وَنَحْنُ لَهُ عَابِدُونَ» (البقره، 138)

- رنگ خدايى (بپذيريد) و چه رنگى از رنگ خدايى بهتر است‌؟! و ما تنها او را عبادت مى‌كنيم.

این در حالیست که همه می‌دانیم خداوند متعال، شکل، وزن، اندازه، رنگ و بو ندارد، که اینها همه صفات مخلوقات می‌باشند؛ بلکه مقصود همان رنگ توحید و ایمان می‌باشد.

"حیّ"، فقط خداوند متعال می‌باشد – "علیم، حکیم، قادر، متعال، سبحان و ..." فقط اوست، هر هستی و کمالی را که نام ببرید، تجلی و نشانۀ "اسم" اوست، لذا فرمود:

«وَلِلَّهِ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَى فَادْعُوهُ بِهَا وَذَرُوا الَّذِينَ يُلْحِدُونَ فِي أَسْمَائِهِ سَيُجْزَوْنَ مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ»

- و نام‌های نیک (کمالات، همه) برای خداست؛ خدا را به آن (نامها) بخوانيد! و كسانى را كه در اسماء خدا تحريف مى‌كنند (و بر غير او مى‌نهند، و شريك برايش قائل مى‌شوند)، رها سازيد! آنها بزودى جزاى اعمالى را كه انجام مى‌دادند، مى‌بينند!

اگر کسی موحد شود، اسم "واحد و اَحد" إلهی در او تجلی یافته است؛ اگر کسی "مؤمن" شود، اسم "مؤمنِ" خدا در او تجلی یافته است، همین‌طور است اگر کسی عالِم، قادر یا جواد و کریم شود؛ اینها همه اسم، نشانه و تجلی او هستند؛ و البته او حدّ و محدودیت ندارد، اما هر چه هست، اندازه، حدّ و محدویت دارد، پس هیچ کسی مثل او نمی‌شود.

نکات:

1- بنابراین، کسی هستی و کمال مستقل و جداگانه‌ای ندارد؛ همه مخلوق  (پدیده) و حادث‌اند، و او خالق (هستی بخش)، قدیم و ازلی است، پس کسی مثل و شبیه او نیست و نمی‌تواند باشد.

2- به همین حدیث قدسی بیان شده دقت کنید که همه به امور "حادث" اشاره دارد و هیچ گاه نفرموده که "من تو را قدیم و ازلی می‌نمایم"، بلکه می‌فرماید: «به تو حیاتی می‌دهم که پایان نداشته باشد و ختم به مرگ نگردد و ...»!

3- به واژۀ "أَجْعَلُكَ" دقت نمایید، یعنی: «من تو را چنین قرار می‌دهم»؛ یعنی: «من خالق، مالک، رب و رازق هستم، و تو مخلوق، مملوک، مربوب و مرزوق هستی؛ و آن چه وعده می‌دهم نیز مشروط به «أَطِعْنِي = اطاعت از من» می‌باشد؛ اما خداوند سبحان، هستی و کمال محض است؛ نه کسی به او کمالی می‌بخشد و نه هستی او مشروط می‌گردد؛ پس کسی شبیه او نمی‌شود.

3- "أجْعَلُكَ"، یعنی تو خودت از خودت هیچ نداری، هستی تو قائم به هستی من می‌باشد؛ و این بدین معنا نیست که «اگر من نباشم، تو هم نخواهی بود»، بلکه یعنی: «اگر من نخواهم و من نبخشم، و من تفضل و عنایت ننمایم، تو هیچ نیستی و هیچ نخواهی نداشت». پس اگر تمامی این فضایل را افاضه نماید، باز کسی مثل، مانند و شبه او نمی‌شود.

4- آن چه از کمالات و فیوضات در این حدیث قدسی آمده، سخن تازه و عجیبی نیست، بلکه همان وعده‌های خداوند رحمان و رحیم به بندگان مؤمنش در بهشت می‌باشد که در آیات و احادیث متعدد به آنها تصریح شده است.

*- اهل جهنم نیز برای همیشه زنده می‌مانند، اما به آن "حیات" گفته نمی‌شود؛ بلکه "حیات" توأم با رشد، کمال، بالا رفتن مراتب وجودی و بالتبع قُرب بیشتر می‌باشد. لذا "حیات" صرفاً به معنای زنده بودن نیست، بلکه به معنای "زندگی کردن" می‌باشد؛ لذا می‌فرماید: برخورداری، وابسته شدن و مشغول شدن به متاع دنیا، زندگی نیست:

«وَمَا هَذِهِ الْحَيَاةُ الدُّنْيَا إِلَّا لَهْوٌ وَلَعِبٌ وَإِنَّ الدَّارَ الْآخِرَةَ لَهِيَ الْحَيَوَانُ لَوْ كَانُوا يَعْلَمُونَ» (العنکبوت، 64)

- اين زندگى دنيا چيزى جز سرگرمى و بازى نيست؛ و زندگى واقعى سراى آخرت است، اگر مى‌دانستند!

*- فرمود: بندگان مؤمنم که عمل صالح دارند را به بهشت می‌برم و در آنها هر چه بخواهند، برایشان فراهم است:

«لَا يَسْمَعُونَ حَسِيسَهَا وَهُمْ فِي مَا اشْتَهَتْ أَنْفُسُهُمْ خَالِدُونَ» (الأنبیاء، 102)

- آنها صداى آتش دوزخ را نمى‌شوند؛ و در آنچه دلشان بخواهد، جاودانه متنعّم هستند.

فرمود: اما بین اهل جهنم و تحقق خواسته‌هایشان، در دنیا و آخرت، مانع ایجاد می‌نمایم:

«وَحِيلَ بَيْنَهُمْ وَبَيْنَ مَا يَشْتَهُونَ كَمَا فُعِلَ بِأَشْيَاعِهِمْ مِنْ قَبْلُ إِنَّهُمْ كَانُوا فِي شَكٍّ مُرِيبٍ» (سبأ، 54)

- (سرانجام) ميان آنها و خواسته هايشان جدايى افكنده شد، همان گونه كه با پيروان (و هم مسلكان) آنها از قبل عمل شد، چرا كه آنها در شك و ترديد بودند! 

●●● – بنابراین، مضامین این حدیث قدسی، در دیگر آیات و احادیث بیان شده است؛ و همین قدر که خالق، مالک، ربّ، رازق و اعطا کننده اوست و همه چیز قائم به او و ارادۀ و مشیّت اوست، و همه چیز تحت حاکمیت اوست، یعنی هیچ کس مثل، شبیه و همتای او نیست و نمی‌شود.

مرتبط:

فهرست لینک پرسش‌ها و پاسخ‌های مرتبط با "تناقض در آیات" که در این پایگاه درج شده است.

مشارکت و هم‌افزایی – پرسش و نشانی لینک پاسخ، جهت ارسال و انتشار توسط شما، متشکریم.

پرسش:

آیا آیاتی مانند "لیس کمثله شئ" که مربوط به عدم تشبیه و تمثیل خداوند متعال با مخلوقاتش می‌باشد، با احادیث قدسی مانند: "عَبْدِي أَطِعْنِي أَجْعَلْكَ مِثْلِي   "منافات ندارد؟!

پاسخ (نشانی لینک):

https://www.x-shobhe.com/signs/11467.html

 

 

کلمات کلیدی:  قرآن   توحید   آیات قرآن