پایگاه پاسخگویی به سؤالات و شبهات (ایکس – شبهه): چه تصمیم و قصد بزرگ، والا و ارزشمند و البته لازم و واجبی. امیرالمؤمنین علیه السلام فرمودند: « اَوَّلُ الدّینِ مَعْرِفَتُهُ – ابتدای دین، شناخت اوست / نهج البلاغه، خطبه 1» و شناخت او، با شناخت اسم‌های او حاصل می‌گردد؛ و البته اسم‌ها (نشانه‌ها)یی که فقط لفظ نیستند و تعین دارند.

همیشه گفته‌ام که اگر خداوند متعال یک عمر هشتاد ساله‌ی دیگری به این بنده‌اش می‌داد، دوست داشتم تمام آن را صرف شناخت "بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ" نمایم.

روزی محضر حضرت آیت الله العظمی بهاء الدینی، رحمة الله علیه رسیدم؛ چون عازم سفری دراز مدت بودم، از ایشان دعایی خواستم؛ پس از گفتگویی کوتاه، روی کاغذ کوچکی نوشتند: «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ - ٱللَّٰهُمَّ صَلِّ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ»؛ آن را به من دادند و فرمودند: «در عمرم از این دو دعا بزرگتر یاد نگرفته‌ام»!

در هر حال، ما با این فقر علمی و نیز در این مجال کوتاه، درباره‌ی گنج بزرگ « بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ » نمی‌توانیم چیز زیادی بگوییم؛ اما این را می‌دانیم که هر چند مطالعه و تحصیل علم، مقدمه‌ای لازم، ضروری و واجب می‌باشد؛ اما ازدیاد علم، فهم، درک، بصیرت و ایمان، زدوده شدن سیئات و گناهان جهت کنار رفتن حجاب‌ها، همه مستلزم تقوا می‌باشد:

«يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنْ تَتَّقُوا اللَّهَ يَجْعَلْ لَكُمْ فُرْقَانًا وَيُكَفِّرْ عَنْكُمْ سَيِّئَاتِكُمْ وَيَغْفِرْ لَكُمْ وَاللَّهُ ذُو الْفَضْلِ الْعَظِيمِ» (الأنفال، 29)

ترجمه: ای کسانی که ایمان آورده‌اید! اگر از (مخالفت فرمان) خدا بپرهیزید (تقوا پیشه نمایید)، برای شما وسیله‌ای جهت جدا ساختن حق از باطل قرارمی‌دهد؛ (روشن‌بینی خاصّی که در پرتو آن، حق را از باطل خواهید شناخت) و گناهانتان را می‌پوشاند؛ و شما را می‌زمرزد؛ و خداوند صاحب فضل و بخشش عظیم است!

بنابراین، فقط به ذکر چند نکته در باب "بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ" بسنده می‌نماییم:

●- علم، کمال است و کمال حدی ندارد که کسی بتواند مدعی استفاده‌ی کامل از آن گردد؛ بلکه تمامی استفاده‌ها نسبی و متناسب با شناخت، توجه، ایمان و عمل خالصانه می‌باشد.

●- "اسم"، یعنی نشانه و امروزه دریافته‌اند که اساساً "علم چیزی جز نشانه شناسی نمی‌باشد". هر چه ما می‌بینیم و می‌شناسیم، نشانه یا همان اسم و یا آیه می‌باشد.

●- خداوند متعال نیز با "اسم‌ها – نشانه‌ها و آیه‌هایش" شناخته می‌شود و چون هر چه هست، مخلوق و نشانه‌ی اوست، همه چیز "اسم الله" است. نشانه‌هایی که معرّف او هستند و به سوی او راهنمایی می‌کنند و مقصد را نشان می‌دهند. هر چه هستی دارد، کمال دارد و هر چه هستی و کمال هست، از او و تجلی اوست:

«وَلِلَّهِ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَى فَادْعُوهُ بِهَا وَذَرُوا الَّذِينَ يُلْحِدُونَ فِي أَسْمَائِهِ سَيُجْزَوْنَ مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ» (الأعراف، 180)

ترجمه: و نیکوترین نام‌ها به خداوند تعلق دارد، پس او را بدانها بخوانيد، و كسانى را كه در نام‌هاى او بى‌راهه مى‌روند واگذاريد كه به زودى به سزاى آنچه مى‌كردند خواهند رسيد.

●- "الله" اسم خاص خالق، مالک و رب العالمین می‌باشد؛ و "بِسْمِ اللَّهِ"، اشاره به "اسم" اوست، نه به خود او که قابل اشاره نیست. فرمود: «اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذِي خَلَقَ». فرق است بین شناخت کسی که کتاب هستی [حتی فقط همین عالم ماده را]، فقط از باب عنصر شناسی می‌خواند، با شناخت کسی که آن را به عنوان نشانه‌ی صاحب اختیار و تربیت کننده‌ی اموری که خودش خلق کرده است، می‌خواند.

●- "رحمان" کسی است که "وجود" می‌بخشد، نه صرفاً کسی که لطف و محبتی دارد و گناه می‌بخشد. باران را از آن جهت "باران رحمت" می‌گویند که وسیله‌ی وجود بخشی است، رحِم مادر را نیز از همین جهت وسیله‌ی وجود بخشی بودن، رحِم نامیده‌اند – صله‌ی ارحام، سبب طول عمر و برکت می‌گردد، یعنی وسیله‌ی وجود بخشی است؛ لطف، محبت و بخشش گناهان نیز خود وجود بخشی است. اما چه کسی وجود می‌بخشد؟ همان «الله»؛ پس الله، رحمان است و "رحیم" نیز وجود بخشی خاص و نیز استمرار وجود بخشی در رشد و کمال می‌باشد.

●- بنابراین، اثر "بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ" در زندگی، همان اثر جهان‌بینی درست است؛ همان اثر اعتقادات درست است؛ همان شناخت اول و آخر درست است که سبب رفتن در راه درست می‌شود.

این که حضرت نوح علیه السلام، در آن عذاب فراگیر طوفان و سیل، به یارانش فرمود: «وَقَالَ ارْكَبُوا فِيهَا بِسْمِ اللَّهِ مَجْرَاهَا وَمُرْسَاهَا إِنَّ رَبِّي لَغَفُورٌ رَحِيمٌ - و [نوح‌] گفت: در آن سوار شويد. به نام خداست حركت آن و به نام خداست ايستادن آن [و] پروردگار من آمرزنده‌ى مهربان است / هود علیه السلام، 41»؛ یعنی این کشتی، حرکتش و ایستادنش، همه و همه اسم، نشانه و آیه‌ی خداوند متعال می‌باشد و هر کس در آن قرار گیرد، به نجات و حیات می‌رسد.

تمامی قصص انبیای الهی علیهم السلام و امت‌هایشان، قصه‌ی خود ما و زندگی ماست. هر کسی که در این طوفان و سیل زمان، به "اسم الله" متصل گردد و نشانه‌های او را برگزیند، هدایت می‌شود، نجات و حیات می‌یابد، و هر کسی که از روی جهل و تکبر و غفلت، مغرور شود (فریب بخورد)، غرق و هلاک خواهد شد.

"بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ"

عالم هستی (جهان خلقت)، با تجلی او آغاز او شد؛ هر چه هست، تجلی او شد، هر چه هست، تجلی اسم او شد، هر چه هست، تجلی الله، رحمان و رحیم شد.

"اسم" را به نشانه و داغ نیز تعبیر کرده‌اند و هر چیزی نشانه و داغی دارد و بدون این اسم، نشانه و داغ، نه می‌توان بدان اشاره نمود و نه درباره‌ی او چیزی گفت و شنید، و نه مالکیت و ربوبیتش مشخص می‌گردد.

امروزه شاهدیم که به مراتب بیش از گذشته "اسم گذاری" می‌کنند. نه تنها انسان‌ها، حیوانات، گیاهان، کشورها و اشیا اسم دارند، بلکه مالکیت‌های معنوی، برندها، و حتی عملیات‌های عمرانی و یا نظامی، و مطالعات و تحقیقات علمی نیز با "اسم" شناخته می‌شوند.

خداوند متعال، بندگانش را تعلیم می‌دهد «عَلَّمَ الْإِنْسَانَ مَا لَمْ يَعْلَمْ»؛ و می‌فرماید: «تمامی این اسم‌هایی که شما می‌گذارید، نشانه‌گذاری‌های اعتباری می‌باشد؛ اما حقیقت آن است که هر چه هست، مخلوق من و مِلک من و در مُلک من است، پس اسم و نشانه‌ی من است»؛ پس تو نیز همه چیز را اسم و نشانه‌ی من بدان، کارت را به اسم من انجام بده، گفتگویت بامن در نماز را نیز با اسم من شروع کن و بگو: "بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ". حتی به اسم من ذبح کن، به اسم من بخور و بیاشام و از آن چه اسم من بر آن خوانده نشده، نخور! یعنی در وجودت، چه از ماده و چه از معنا، چیزی که اسم و نشانه‌ی خدا بر آن نیست، نریز، که حتماً شیطانی است!

«فَكُلُوا مِمَّا ذُكِرَ اسْمُ اللَّهِ عَلَيْهِ إِنْ كُنْتُمْ بِآيَاتِهِ مُؤْمِنِينَ» (الأنعام، 118)

ترجمه: پس اگر به آيات او ايمان داريد از آنچه نام خدا بر آن برده شده است بخوريد.

«وَلَا تَأْكُلُوا مِمَّا لَمْ يُذْكَرِ اسْمُ اللَّهِ عَلَيْهِ وَإِنَّهُ لَفِسْقٌ وَإِنَّ الشَّيَاطِينَ لَيُوحُونَ إِلَى أَوْلِيَائِهِمْ لِيُجَادِلُوكُمْ وَإِنْ أَطَعْتُمُوهُمْ إِنَّكُمْ لَمُشْرِكُونَ» (الأنعام، 121)

ترجمه: و از آنچه نام خدا بر آن برده نشده، نخورید! این کار گناه است؛ و شیاطین به دوستان خود مطالبی مخفیانه القا می‌کنند، تا با شما به مجادله برخیزند؛ اگر از آنها اطاعت کنید، شما هم مشرک خواهید بود!

نشانه‌های برتر:

نشانه‌ها (اسم‌ها)، کوچک و بزرگ دارند – نشانه‌ها گاه مستقیم هستند و گاه غیر مستقیم. در همه چیز و هر مورد و موضوعی همین‌طور است؛ هم علم، قدرت و عزت با نشانه‌هایش شناخته می‌شود، و هم ارتجاع، ضعف و ذلت با نشانه‌هایش شناخته می‌شود – هم سلامتی و قوت با نشانه‌هایش شناخته می‌شود و هم بیماری و ناتوانی، با نشانه‌های کوچک و بزرگ و مستقیم و غیر مستقیم.

اما، تمامی نشانه‌های حق تعالی بزرگ و عظیم است، چرا که خودش اکبر و اعظم می‌باشد؛ به همین عالم ماده که در برابر سایر عوالم، پایین‌ترین و کوچک‌ترین می‌باشد، دقت نمایید که چقدر بزرگ و با عظمت است! خداوند عظیم، اصلاً کار کوچک ندارد؛ در آیات متعدد [قرآن مجید] متذکر گردیده که هم خودش عظیم است، هم خلقتش، هم هدایتش، هم قیامتش، هم بهشت و نعماتش و هم جهنم و عذابش عظیم می‌باشند؛ حتی یک کلام حق و یا باطل، در نزد او عظیم است.

پس، همه چیز "اسم الله" است، همه چیز نشانه‌ی اوست، اما اسم‌های بزرگ و بزرگتر دارد، اسم‌های عظیم و اعظم دارد. اسمای حسنای او، همان تجلی او در حد کمال و اکمل می‌باشند؛ همان نشانه‌های کامل و مستقیم او می‌باشند، همان "اسم اعظم" می‌باشند؛ چنان که حضرت امام صادق علیه السلام، در بیان آیه‌ی مبارکه‌ی « وَلِلَّهِ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَى فَادْعُوهُ بِهَا ...» فرمودند: «نَحنُ وَاللهِ الأسماءُ الحُسنی الَّتی لا یَقبَلُ اللهُ مِنَ العِبادِ عَمَلاً الاّ بِمَعرفَتِنا - بخدا ما هستیم نامهای نیک او که از بندگان هیچ عملی پذیرفته نمی‌شود جز به شناخت ما / اصول کافی/ ج1/ ص 143‌» - و حضرت امام باقر علیه السلام فرمودند: «بِنا عُبِدَالله. وَ بِنا عُرِفَ اللهُ؛ وَ بِنا وُحِدَ اللهُ تَبارَکَ وَ تَعالی - به وسیله ما خدا بندگی می‌شود. و به وسیله ما خدا شناخته می‌شود. و به وسیله ما توحید خداوند متعال تحقق می‌یابد. / الكافي (ط - الإسلامية)، ج 1، ص: 145» ؛ چرا که گفتیم: همه چیز با اسم و نشانه‌هایش شناخته می‌شوند و آنها مظهر اتمّ (تمام و کامل) اسمای الهی می‌باشند.

پس، هم "بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ" و هم «سَبِّحِ اسْمَ رَبِّكَ الْأَعْلَى».

و البته هر چه بگوییم و بنویسیم، کم و حتی ناقص است.  

 مشارکت و هم افزایی (پرسش و نشانی لینک پاسخ)، جهت ارسال به دوستان در فضای مجازی.

پرسش:

قصد دارم درباره‌ی «بسم الله الرحمن الرحیم»، اعجاز و آثارش در زندگی و چگونگی استفاده کامل از آن تحقیق کنم. لطفاً راهنمایی نمایید.

پاسخ:

http://www.x-shobhe.com/shobhe/9745.html

 

 

 پیوستن و پیگیری در پیام‌رسان‌ها:

 

  

     

کلمات کلیدی:  قرآن   توحید