160 - رضایت به هر کاری، همراه شدن با انجام دهندگان آن می‌باشد

امیرالمؤمنین، امام علی علیه السلام؛

نهج البلاغه، حکمت 154 /  با استفاده از برگردان (ترجمه) حجت الاسلام انصاریان

الرّاضى بِفِعْلِ قَوْم كَالدّاخِل فيهِ مَعَهُمْ.

وَ عَلى كُلِّ داخِل فى باطِل اِثْمانِ: اِثْمُ الْعَمَلِ بِهِ، وَ اِثْمُ الرِّضى بِهِ.

- آن که به عمل قومی‌ راضی‌ است، همانندآن است که با آن کارهمراه آن قوم

بوده. و بر هر وارد در باطل دو گناه است: گناه انجام باطل، و گناه رضایت به آن.

شرحی مختصر

«رضایت»، مرتبه‌ای بالاتر از «موافقت» می‌باشد؛ ممکن است کاری مورد موافقت قرار گیرد که با اهداف، شرایط و برنامه‌ها یا منافع مقطعی و ...، «وفق» داشته باشد و آدمی با انجام یا واقع شدن آن «موافق» باشد؛ اما دلش به آن راضی نباشد؛ اما «رضایت» یعنی: «مطلوب من این بود و حالا راضی شدم».

 به عنوان مثال: ممکن در جامعه و بنا به مصالح یا شرایط، با مماشات در مقابل یک ناهنجاری رفتاری موافقت به عمل آید، اما دل به آن ناهنجاری و مماشات، راضی نباشد! اما اگر کسی «راضی» باشد، خودش هم از آنان می‌باشد و در قیامت نیز با همانان محشور می‌گردد!

 

چه در اسلام عزیز و چه در سایر جهان‌بینی‌ها، مکاتب و نظریه‌ها، کمال انسان در «رضایت» تعریف شده است؛ با این تفاوت که در جهان‌بینی توحیدی و اسلامی، «رضایت عبد و معبود» [رضایت دو طرف] لحاظ شده است و در جهان‌بینی‌های مادی [هر چه که باشد]، نگاه به انسان متکبرانه و خودخواهانه است و فقط رضایت فرد مطرح شده است.

«يَا أَيَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ * ارْجِعِي إِلَى رَبِّكِ رَاضِيَةً مَرْضِيَّةً» (الفجر، 27 و 28)

- تو ای روح (جان) آرام يافته * به سوی پروردگارت بازگرد در حالی که هم تو از او خشنودی (راضی هستی) و هم او از تو خشنود (راضی) است.

«جَزَاؤُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ جَنَّاتُ عَدْنٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا أَبَدًا رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمْ وَرَضُوا عَنْهُ ذَلِكَ لِمَنْ خَشِيَ رَبَّهُ» (البیّنة، 8)

- پاداش آنها نزد پروردگارشان باغهای بهشت جاويدان است كه نهرها از زير درختانش جاری است، هميشه در آن می‏مانند، هم خدا از آنها خشنود است و هم آنها از خدا خشنود، و اين (مقام والا) برای كسی است كه از پروردگارش بترسد.

●- در نگاه شهوت‌گرایانه (فرویدیسمی)، کمال آدمی در «ارضای غرایز جنسی» تعریف شده است و در نگاه حاکمیتی، کمال انسان و جامعه، در «جلب رضایت طاغوت - نظام سلطه»، تعریف و دیکته شده و می‌شود؛ تا آنجا که اگر رضایت آنان را جلب نکنید، علیه شما وارد میدان می‌شوند و از هیچ جنگ، ترور، تحریم، فتنه، خیانت و جنایتی، ابایی ندارند! در امور داخلی شما دخالت می‌کنند و به صراحت می‌گویند: «ما به این مواضع، به این روش، به این انتخاب و ... راضی نیستیم، پس مقابله می‌کنیم!»

●- در هر حال، رضایت کار قلب است و دل انسان به هر چه راضی شد، خودش هم از آنان است؛ خواه به صورت مستقیم مشارکت نماید و خواه فقط با اعلام رضایت خود، هواداری و پشتیبانی نماید.

●- اگر مواضعی یا کاری باطل باشد؛ کسی به آن وارد می‌شود که دلش به آن راضی است؛ پس دو گناه مرتکب شده، یکی رضایت قلبی و دیگری مشارکت در جبهه و کار باطل!

●- بدیهی است که متقابلاً اگر قلب کسی به مواضع و کار حقی راضی باشد، در صف انجام دهندگان آن قرار می‌گیرد و اگر مشارکت نیز نماید، دو ثواب می‌برد، یکی ثواب رضایت و دیگری ثواب مشارکت در عمل؛ که احادیث در اینباره بسیار است. فرمود: «اگر دلش با ماست، پس خودش هم با ماست».

 

 

کلمات کلیدی:  نهج البلاغه