ایران‌پی‌ان – یادداشت/ع. چینی‌چیان: به رغم آن که مشهور است میمون از انسان تقلید می‌کند و می‌گویند «تقلید کار میمون است»، ظواهر و شواهد نشان می‌دهد که این انسان است که از حیوانات و به ویژه میمون تقلید می‌کند.

برخی از مردم به باغ وحش رفته و مقابل انواعی از میمون‌ها اداهایی در می‌آورند و با شبیه‌سازی و تکرار متقابل آن توسط میمون، حیوان بیچاره را محکوم به تقلید در ادا از انسان می‌کنند.

حال آن که اگر دقت کنند، این خودشان هستند که به تقلید از میمون‌ها یا سایر حیوانات، اداهایی درآورده‌اند و حیوان نیز در این رفتارها هم سنخی با خودش را درک کرده و تکرار می‌کند.

بی‌تردید هیچ فرقی بین انسان و حیوان در ساختار بدنی‌ و فیزیکی وجود ندارد و  و به همین دلیل اغلب اندیشه‌های مادی (ماتریالیستی) به ویژه در غرب معاصر که لجاج و عناد خاصی نسبت به پذیرش معنویات دارند، انسان را حیوان راست قامت – حیوان دو پا – حیوان ناطق و یا اساساً نسل و تکامل یافته میمون تعریف کرده‌اند.

وجه تمایز انسان با حیوان، قوه عاقله، فطرت، اختیار و اراده اوست.

البته وقتی که برای کمال شناسی و هدف گزاری به کارآیند، وگرنه اینها نیز ابزار هستند و اگر قرار باشد فقط جهت «علف‌شناسی و طویله‌سازی» به کار آیند، می‌توان گفت که «انسان، حیوان ابزار‌ساز است».

به قول مولوی:

این همه علم بنای آخور است، بهر استبقای گاو و اُشتُر است؛

بهر استبقای حیوان چند روز، نام آن کردند این گیجان رموز!

بگذریم، قصد ورود به فلسفه و سخن از وجود و ماهیّت نیست. راستش در اخبار آن طرفی‌ها خواندم، خواننده‌ی 69 ساله‌ای به نام مایک جاگر Mick Jagger به خاطر این که به هنگام خواندن و رقصیدن (پاپ)، ادای میمون را در می‌آورد بسیار مشهور و البته پولدار شده است!

او اداهای رقص خود را از نوعی میمون ماداگاسکاری تقلید می‌کند.

به این فکر افتادم که ما بقی نیز همین کار را می‌کنند. یکی مثل اسب یورتمه می‌رود، یکی دیگر مثل مار به خود می‌پیچد و سرش را از میان بدنش بیرون می‌آورد (مایکل و رقص برَک) و دائم این سر را عقب و جلو می‌برد (مثل رقص‌های هندی)، یکی دیگر مثل هشت پا (اختاپوس) دست و پایش را رها می‌کند تا با پیچ و تاب و با هر نوایی به این سو و آن سو روند، آن یکی مثل قو گردن می‌کشد و سینه جلو می‌دهد، دیگری خودش را به شکل شغال درآورده و مانند او مرتب گیتار به دست از این طرف سن به آن طرفش می‌دود و گاهی مثل کانگرو می‌پرد ... و خلاصه اغلب ادای حیوانات گوناگون را در می‌آورند.

به ذهنم آمد که نه تنها رقص، بلکه در بسیاری از کارهای دیگر نیز این انسان است که از میمون و یا سایر حیوانات تقلید می‌کند و نه بالعکس.

اگر موهای سگ بیچاره‌ای بیگودی پیچ شود و یا پلیوری به تنش رود، یا اگر میمونِ گیرِ انسان افتاده‌ای کت و شلوار یا دامن کوتاه بپوشد و عینک بزند و ...، اینها همه تحمیل انسان به اوست، وگرنه خودش همان رفتارهای طبیعی خودش را دارد. اما این انسان است که در گذشته عاج فیل روی سرش می‌گذاشت، دندان گرگ و شیر به گردنش می آویخت و پوست خرس یا پلنگ بر تن می‌کرد و ...، تا شبیه حیوانات شود.

و اکنون نیز در شئون متفاوت زندگی فردی و اجتماعی خود، حیوانات را الگو گرفته و از آنها تقلید می‌کند. البته به غیر از آدم واقعی که انسان کامل را الگو قرار می‌دهد و از انسان تقلید می‌کند.

این انسان است که اگر انسانیت را کنار بگذارد، نه تنها حیوانی بیش نیست، بلکه ضعیف‌ترین و بی‌هنر‌ترین حیوان است. از حیوانات نیز پست تر است و چون کاری بلد نیست و از دستش بر نمی‌آید، ادای آنها را در می‌آورد.

ظاهرش سیاستمدار است، فکور است، کت و شلوار و کراوات دارد، بلوند و چشم آبی و سکسی است، در مجالس تصمیم‌گیری شرکت می‌کند، نطق دارد، رآی می‌دهد ... و خلاصه وقتی ظاهرشان را می‌بینی، گمان می‌کنی که انسان‌های فهمیده، متمدن، مدرن و برجسته‌ای هستند، اما واقعش این است که همان گونه که خود از خود تعریف می‌کنند، حیوانی بیش نیستند. چنان چه خالق‌شان در مورد آنان می‌فرماید:

«أَمْ تَحْسَبُ أَنَّ أَكْثَرَهُمْ يَسْمَعُونَ أَوْ يَعْقِلُونَ إِنْ هُمْ إِلَّا كَالْأَنْعَامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ سَبِيلًا» (الفرقان، 44)

ترجمه: يا گمان دارى كه بيشترشان مى‏شنوند يا مى‏انديشند (اما) آنان جز مانند ستوران نيستند بلكه گمراه‏ترند.

این حیوان‌های انسان‌نما، به نام آدم وارد جامعه انسانی می‌شوند؛ اما مثل روباه فریب می‌دهند، مثل سگ پارس می‌کنند، مثل گرگ حمله‌ور می‌شوند، مثل شیر، ببر و پلنگ می‌درند، مثل بوفالو عضله گُنده می‌کنند، مثل مار نیش می‌زنند، مثل خر برای ارباب بار می‌برند و گاهی هم جفتک می‌اندازند، مثل گاو نشخوار می‌کنند و البته شیر و گوشت پس می‌دهند، مثل خوک لجن خواری و شهوت‌رانی می‌کنند، مثل میمون ادا در می‌آورند، مثل لاشخور و کفتار ضعیف کشی می‌کنند و مثل خفاش خون زندگان را می‌مکند و البته گاهی هم ادای آدم را در می‌آورند و با نطق انسانی حرف از حقوق بشر، دموکراسی، نئولیبرالیسم، جهان واحد، مبارزه با تروریسم، دفاع از حقوق زنان و کودکان و ... می‌زنند.

آری، اگر انسان، آدم نشد، همین است «كَالْأَنْعَامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ – مانند حیوان، بلکه پست‌تر».