بسم الله الرحمن الرحیم

متن پیش‌رو گزیده‌ای از سخنرانی حضرت آیت‌الله مصباح یزدی است که در تاریخ هشتم آذرماه 1389 در مشهد مقدس ایراد کرده‌اند.

آبت الله مصباح یزدی رحمة الله علیه:

... فرهنگ قرآنی با فرهنگ الحادی سر سازگاری ندارد. ما در زندگی، با فرهنگ دیگری که درست نقطه مقابل این فرهنگ است، مواجه هستیم.

گفتیم اسلام یعنی با اختیار خودمان، خودمان را تسلیم خدا کنیم. آن فرهنگ می­گوید اصلاً معنی ندارد انسان تسلیم کسی بشود، هر کسی خودش مستقل است، آگاه است و هیچ کس حق ندارد به او امر و نهی کند. غربی‌ها اسم این را به یک مفهوم، آزادی می­گذارند و می‌گویند: حتی خدا حق ندارد به ما دستور بدهد! ما بر خدا حق داریم!

بعضی از این نویسندگان معروف کشورمان که از مشاهیر کشور به شمار می­آیند و چندی است که ماهیت آنها روشن شده است، بحث‌ها و سخنرانی‌های متعدد می­کردند؛ کتاب‌هایی می‌نوشتند که اصلاً انسان این عصر، نه تنها تکلیفی ندارد، بلکه بر همه چیز حق دارد، انسان امروز طالب حقش است، حتی باید حقمان را از خدا بگیریم. خدا بر ما حقی ندارد، و این اوج اومانیسم یعنی انسان‌مداری است! عصر انسان است، خدا باید به انسان خدمت کند، اگر جایی کم گذاشته، باید بروم مطالبه کنم. چرا کمک نمی­کند؟ چرا امر و نهی‌؛ است و برخلاف میل من است؟

این فرهنگ درست نقطه­ی مقابل فرهنگ دینی ماست. ما می­گوییم تمام وجودمان را باید در اختیار خدا و هر کس که از طرف او تعیین شده، قرار بدهیم. آن فرهنگ می‌گوید که باید خدا را به استخدام خودت درآوری! البته ته دلشان به وجود خدا معتقد نیستند. خدا که استخدام‌کردنی نیست، ولی در تعبیراتشان می­گویند: ما باید حقمان را از خدا هم بگیریم؛ هیچ کس حق ندارد اراده­اش را بر انسان تحمیل کند؛ انسان آزاد مطلق است.

این فرهنگ اومانیسم است که در ایدئولوژی لیبرالیسم تجلی می­کند. لیبرالیسم شاخه­ها و مراتبی دارد؛ ضعف و شدت دارد، اوج آن این است که انسان حتی از بندگی خدا آزاد است. طبعاً چنین تفکری نمی­پذیرد که ما باید به دستورات امام و پیغمبر عمل کنیم.

وقتی می‌گویند خدا هم حق ندارد به ما دستور بدهد، طبعاً پیغمبر و امام هم حق ندارند، چه برسد به کسی که جانشین امام است و ولی‌امر مسلمین است. می‌گویند مردم خودشان به اختیار خودشان رأی می­دهند و رئیس‌جمهور تعیین می­کنند. [و  آنها نیز] تا اندازه‌ای که خود مردم گفته­اند حق تصرف دارد،‌؛ چون خود مردم به او رأی داده­اند. گفته‌اند تو بیا چندی بر ما حکومت کن!

اما ولایت چیست؟ ولی‌فقیه کدام است؟ خدا هم حق ندارد دستور بدهد. درباره قوانین اسلام هم هرچه مردم رأی دادند، اعتبار دارد، چون خودشان خواسته‌اند، اما نمی‌شود به مردم گفت اسلام این‌گونه گفته است، شما باید عمل کنید. این دو فرهنگ است. ما باید از اول حسابمان را با این دو صاف کنیم. یا رومی روم یا زنگی زنگ. اصل همه مشکلات این‌جاست. اسلام می­گوید شما بنده خدایید، وجودتان سرتاپا برای خداست. این‌ها می­گویند ما برای خودمان هستیم، باید همه چیز را بنده خودمان کنیم، ما باید آقای عالم باشیم و بندگی معنا ندارد.

ولایت خدا یا ولایت شیطان

اسلام می­گوید: «وَمَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالْإِنسَ إِلَّا لِیَعْبُدُونِ؛ ما انسان و جن را فقط برای بندگی آفریدیم.» ؛ این‌ها می­گویند اصلاً بندگی مفهومی منفی است. این واژه را باید از قاموس انسانیت حذف کنیم. انسان آقای خودش است و هر چه دل خودش خواست همان است. قابل پذیرش نیست که کسی به بندگی خدا یا دیگری دستور بدهد.

ما از ابتدا باید جهت این فلش را معین کنیم که به این طرف است یا به آن طرف. اگر در عمق دل ما این است که ما بنده­ی خدا نیستیم و خدا هم حق ندارد به ما دستور بدهد دیگر نوبت به ولایت‌فقیه نمی‌رسد. دیگر نَشُسته پاکیم! اگر بگوییم بله هم اسلام را قبول داریم هم انقلاب اسلامی و هم تفکر لیبرال یا اومانیسم و انسان‌مداری را، مثل این است که بگویند کوسه‌ای، ریش­های پرپشتی دارد! کوسه و ریش پهن جمع نمی­شود. اگر کوسه است پس ریش ندارد و اگر ریش‌پهن است یعنی کوسه نیست. نمی‌شود هم مسلمان بود و هم احکام خدا را قبول نداشت.

می­گوید خدا هم حق ندارد به من دستور دهد، قانون هر چیزی است که من بخواهم. وقتی می‌پرسی که پس اسلام یعنی‌چه؟ می‌گوید اسلام یعنی همین که من آزادم. اسلام یعنی آزادی! آزادی از چه؟ از خدا؟!

این ریشه­ی همه­ی اختلافاتی است که ما در عصر خودمان ملاحظه می­کنیم. این ریشه­ی همه­ی فتنه‌هاست. آبشخور همه­ی فتنه­ها این‌جاست. این‌ها حاضر نیستند آنچه را خدا گفته، عمل کنند. وقتی به آن‌ها می‌گویی که غیر از قرآن و حدیث و پیغمبر و امام معصوم ،باید از ولی‌فقیه هم اطاعت کنید، می‌گویند ما خدا را هم قبول نداریم، چه برسد به ولی‌فقیه!

پیداست آن طرز فکر همین نتیجه را هم خواهد داد. نمی­شود از اومانیست توقع داشت که به ولایت‌فقیه قائل باشد؛ شدنی نیست. این همان کوسه و ریش پهن است. اگر چندی هم به این حرف‌ها قائل می‌شوند، برای این است که من و شما را فریب دهند. اگر از اسلام، خط امام و امثال آن دم می‌زنند، شوخی است؛ می‌خواهند ما را فریب بدهند وگرنه این دو تا با هم نمی­خواند. یا بندگی خدا یا بندگی نفس. قرآن می­فرماید: «أَلَمْ أَعْهَدْ إِلَیْكُمْ یَا بَنِی آدَمَ أَن لَّا تَعْبُدُوا الشَّیْطَانَ إِنَّهُ لَكُمْ عَدُوٌّ مُّبِینٌ * وَأَنْ اعْبُدُونِی هَذَا صِرَاطٌ مُّسْتَقِیمٌ»؛ می­گوید این پیمانی است که خدا با بندگانش بسته است. در فطرت همه­ی انسان­هاست. هر انسانی به خودش مراجعه کند می­داند که من مالک خودم نیستم. آیا من خودم به خودم چشم دادم؟! من خودم به خودم قلب دادم؟! حتی نمی‌دانم قلب چه چیزی است و چگونه کار می­کند. این­ها ملک من نیست. پس سرتاپای وجودم مملوک است و مالک دارد، اما آن فرهنگ می­گوید نه این‌ها امری تصادفی است. ماده­ای منفجر شده و کم‌کم میلیون­ها و میلیاردها سال گذشته و در آن حیات پیدا شده است. اول موجودات میکروسکوپی و بعد حیوانات دریایی و بعد میمون و سپس انسان درست شد! اتفاقی است. نه کسی ما را خلق کرده و نه نقشه­ای در کار است. نه کسی مالک ماست و نه کسی اختیار ما را دارد. تصادفاً پیدا شده­ایم و حالا همین هستیم. باید خر خود را برانیم و زیر بار هیچ کسی هم نرویم.

این دو طرز فکر است. قرآن می­گوید: من با بنی‌آدم عهد فطری دارم. شما ناچارید بندگی کنید. یا بندگی خدا یا بندگی شیطان. حتماً یکی از این دو بندگی را خواهید داشت. باور ندارید، از هر کس می‌خواهید بپرسید؛ از آن بچه تا آن‌هایی که به اوج­؛ قدرت رسیده‌اند، بپرسید وقتی گرسنه می‌شوید چه کار می‌کنید؟ می‌گوید هر چیزی دستم برسد می­خورم. دیگر چاره­ای نیست. چرا؟ نمی­توانم. نیرویی بر من مسلط است که می‌گوید باید بخوری. نخوری نمی­شود، نمی­توانم. جوان در حالتی برخی فیلم­ها را تماشا می‌­کند. صحنه­هایی را می‌­بیند و نمی­تواند کاری نکند. هزار بار نصیحتش کنید که ضرر دارد؛ مریض می‌­شوی؛ وضع خانواده­ات به هم می‌­خورد؛ وقتی تحریک شد و به این شدت رسید دیگر نمی­تواند. نمی­توانم یعنی چه؟ یعنی بنده­ام.

کسانی هم هستند مثل پیغمبر، مثل علی صلوات‌ الله‌ علیهما می‌­گویند:‌ «کَفى بی عِزّاَ اَن اَکونَ لَکَ عَبداً - چه افتخاری بالاتر از این‌که من بنده­ی تو باشم».

انسان ناچار است که بندگی کند؛ یا بندگی شیطان یا بندگی خدا. باید انتخاب کرد. باید از ابتدا حسابمان را صاف کنیم. یا باید ولایت خدا را پذیرفت یا ولایت طاغوت را. بی­ولایت نمی­شود؛ یا بندگی شیطان یا بندگی خدا.

اگر بندگی خدا را نکردیم، خیال نکنیم آزادیم؛ هزار خدا برای خودمان درست کرده‌ایم. چرا این‌طور لباس می‌­پوشی؟ چون مد است وگرنه مسخره‌ام می‌­کنند! جبر محیط؛ جبر تاریخ؛ جبر طبیعت؛ یعنی چه؟ یعنی من در مقابل اینها اختیاری ندارم؛ یعنی بندگی.

اما خدا می‌‌گوید اینها را رها کن؛ فقط خدا؛  « ...قُلِ اللّهُ ثُمَّ ذَرْهُمْ... - خدا را بگیر و همه را رها کن»؛ حالا که بناست بنده باشیم و بندگی کنیم، کسی را بندگی کنیم که مالک ماست و همه چیز ما از اوست. چرا کسی را بندگی کنیم که وقتی حسابش را می‌­کنیم می‌­بینیم از ما پست­تر است؟

این مُدها را چه کسانی درست کرده‌اند؟ واقعاً بعضی­؛ از آنها خیلی خنده­دار است. انسان پارچه‌ا­ی قیمتی بخرد و آن را بساید، پاره‌اش کند بعد بپوشد! این چه عملی است؟ چه مصلحتی است؟ چه زیبایی دارد؟ هر صاحب ذوقی می‌­داند که زیبایی ندارد. یک چاک سر زانویش بیندازند؛ یکی این طرف یکی آن طرف، چه زیبایی دارد؟! بسابند آن را که مثل پارچه کهنه بشود که چه؟ چرا؟ چون فلان نادان فرنگی این‌گونه لباس پوشیده است. از او تقلید کنیم! بنده­ی یک احمق آمریکایی باشیم!

خب بنده­ی خدا! اگر قرار است بندگی کنی، بنده­ی خدا باش. اول باید این حساب را پاک کنیم. من باید بنده­ی خدا باشم یا بنده­ی شیطان؟ شیطان که شد، نفس هست، آمریکایی‌اش هست، اروپایی‌اش هست، روسی‌اش هست، انواع و اقسام دارد، ظلمات است. اما بندگی خدا یک راه است. آن یک نور است، اما راه­های باطل فراوان است. بنده خدا که نشدی، زیر پای این دشمن و آن دشمن و این احمق و آن احمق می‌‌افتی و کارت به کجا برسد، خدا عاقبتت را به خیر کند، اما این طرف یک راه بیشتر نیست: «أَنْ اعْبُدُونِی هَذَا صِرَاطٌ مُّسْتَقِیمٌ – پس مرا اطاعت کن که راه راست همین است»؛ راه راست؛ صراط مستقیم، بندگی خداست. اگر از این راه خارج شویم در دست‌اندازها، کج‌راهه­ها و بی‌راهه‌ها می‌‌افتیم تا بالاخره گمراه و نابود بشویم. از اول بنا را بگذاریم که فقط بندگی خدا بکنیم. ولایت خدا، پیغمبر، امام معصوم، جانشین امام معصوم.

منبع:

پایگاه اطلاع‌رسانی آثار آیت الله مصباح یزدی (ره)

 

کلمات کلیدی:  در محضر استاد