قدر نعمات را بدانیم و نعمت را به نقمت مبدل نسازیم

«اللّٰهُمَّ اغْفِرْ لِىَ الذُّنُوبَ الَّتِى تُنْزِلُ النِّقَمَ * اللّٰهُمَّ اغْفِرْ لِىَ الذُّنُوبَ الَّتِى تُغَيِّرُ النِّعَمَ» (دعای کمیل)

- بار إلها! بیامرز برایم آن گناهانی را که کیفرها را فرو می‌بارند * خداوندا! بیامرز برایم آن گناهانی که نعمت‌ها را دگرگون می‌سازند.

● - متأسفانه، گستره و عمق نفوذ جهان‌بینی مادی (ماتریالیستی) در افکار عمومی و بالتبع سطحی‌نگری و ظاهربینی، به حدّی است که بسیاری از مسلمانان نیز «نعمت و نقمت» را فقط در امور مادی می‌بینند!

● - «نعمت»، هر لطف، عطا و امکانی است که خداوند منّان، برای رشد، کمال و رستگاری انسان می‌دهد، و نقطۀ مقابلش «نقمت» است، یعنی هر چیزی که مانع از رشد و کمال و سبب سقوط و انحطاط گردد، خواه مادی باشد یا غیر مادی.

شرح بیشتر

● - نعمات و نقمات، همگی نازل می‌شود، یعنی حقیقت و مرتبه‌ای در بالا دارند که مراتب پایین‌ترش، آن چیزی است که به این دنیا و انسان می‌رسد، چنان که وحی نیز نازل شده است.

● - والاترین نعمت، نعمتِ "هدایت و ولایت" می‌باشد که سبب رشد، کمال و قُرب الهی می‌شود، چنان که در سورۀ حمد تصریح نمود که نعمت داده شدگان، آنانند که در صراط مستقیم گام برمی دارند و در آیۀ دیگری فرمود:

«وَمَنْ يُطِعِ اللَّهَ وَالرَّسُولَ فَأُولَئِكَ مَعَ الَّذِينَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ مِنَ النَّبِيِّينَ وَالصِّدِّيقِينَ وَالشُّهَدَاءِ وَالصَّالِحِينَ وَحَسُنَ أُولَئِكَ رَفِيقًا» (النساء، 69)

- و كسی كه خدا و پيامبر را اطاعت كند، (در روز رستاخيز،) همنشين كسانی خواهد بود كه خدا نعمت خود را بر آنها تمام كرده؛ از پيامبران و صديقان و شهداء و صالحان، و آنها رفيقهای خوبی هستند!

● - بنابراین، شدیدترین و بدترین «نقمت»، هر چیزی و هر امری است که مانع هدایت شود و از ولایت دور سازد، خواه مادی باشد یا معنوی! لذا چه بسا امکاناتی که به ظاهر نعمت محسوب می‌گردند: «علم، ثروت، قدرت، شهرت و ...» همه نقمات نازله باشند.

● - خداوند رحمان، رحیم و کریم (بزرگوار)، نعمتی که را داده پس نمی‌گیرد، اما چه بسا آدمی با غفلت‌ها و گناهانش، نعماتی را به نقمات مبدل سازد؛ مانند کسی که از علم و تخصصش علیه مردم سوء استفاده می‌کند - ثروت و قدرتش را در راه باطل و ظلم به دیگران و اشاعۀ فساد (تباهی) به کار می‌اندازد - جوانی‌اش را به گناه می‌گذراند و ...؛ و چه بسا افراد یا گروه‌هایی که حتی نعمت قرآن کریم را به نقمتی برای خودشان و دیگران مبدل می‌سازند! لذا فرمود:

«وَنُنَزِّلُ مِنَ الْقُرْآنِ مَا هُوَ شِفَاءٌ وَرَحْمَةٌ لِلْمُؤْمِنِينَ وَلَا يَزِيدُ الظَّالِمِينَ إِلَّا خَسَارًا» (الإسراء، 82)

- و ما آنچه را براى مؤمنان مايه درمان و رحمت است از قرآن نازل مى ‏كنيم و[لى] ستمگران را جز زيان نمى‏‌افزايد.

نکات مهم:

1- «ذنب - ذنوب» فقط به گناهان اختصاص ندارد، بلکه هر بدی که به آدمی بچسبد، «ذنب» محسوب می‌گردد مانند: غیبت، تهمت، جوّسازی، شایعه و رفتارهای سوء دیگران که دامنگیر آدمی گردد و البته گناهان نیز از آن جهت که تا قیامت با انسان باقی می‌مانند [مگر به شرط استغفار و توبه]، ذنوب می‌باشند.

2- «مغفرت» نیز با «عَفو» متفاوت است. «عفو» همان بخشش قصورها و تقصیرهاست، اما مغفرت بالاتر است و به معنای «بخشش و پوشش» می‌باشد.

3- هر غفلت، گناه و ذنبی، آثار و عواقب خودش را دارد؛ بسیاری از ذنوب یا گناهان، سبب مبدل شدن نعمت به نقمت می‌گردند.

از این‌رو در دعای کمیل، از خداوند سبحان، طلب مغفرت برای تمامی ذنوب، از جمله ذنوبی که نعمت را تغییر می‌دهد و به نقمت مبدل می‌نماید شده است.

 

www.x-shobhe.ir

www.x-shobhe.com

www.313110.ir

 

 

کلمات کلیدی:  حدیث امروز   دعا