پایگاه پاسخگویی به سؤالات و شبهات (ایکس – شبهه): ابتدا باید دقت شود که "صلوات" چیست و سپس دقت شود که "ثوات" یعنی چه؟!

در قرآن کریم، دو آیه راجع به صلوات وجود دارد، یکی صلوات خدا و ملائکه بر حضرت رسول اکرم صلوات الله علیه و آله و امر به صلوات و سلام ما به ایشان، و دیگری صلوات خدا و فرشتگانش به سایر بندگان موحد و مؤمن خداوند سبحان. متن و ترجمه این دو آیه‌ی مبارکه، به شرح زیر می‌باشد:

«إِنَّ اللَّهَ وَمَلَائِكَتَهُ يُصَلُّونَ عَلَى النَّبِيِّ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَيْهِ وَسَلِّمُوا تَسْلِيمًا» (الأحزاب، 56)

ترجمه: خدا و فرشتگانش بر پیامبر درود می‌فرستند؛ ای کسانی که ایمان آورده‌اید، بر او درود فرستید و سلام گویید و کاملاً تسلیم (فرمان او) باشید.

«هُوَ الَّذِي يُصَلِّي عَلَيْكُمْ وَمَلَائِكَتُهُ لِيُخْرِجَكُمْ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ وَكَانَ بِالْمُؤْمِنِينَ رَحِيمًا» (الأحزاب، 43)

ترجمه: و کسی است که بر شما درود و رحمت می‌فرستد، و فرشتگان او (نیز) برای شما تقاضای رحمت می‌کنند تا شما را از ظلمات (جهل و شرک گناه) به سوی نور (ایمان و علم و تقوا) رهنمون گردد؛ او نسبت به مؤمنان همواره مهربان بوده است!

حقیقت صلوات:

در صلوات، مخاطب ما (انسان) و نیز فرشتگان، خداوند متعال می‌باشد، چنان که می‌گوییم: «ٱللَّٰهُمَّ صَلِّ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ»؛ یعنی از او می‌خواهیم که صلواتش را شامل حال ایشان و آل ایشان بنماید، چرا که فقط خداوند متعال، رحمان و رحیم است و فقط اوست که می‌تواند بندگانش را مشمول رحمت خودش قرار دهد؛ اما پرسش اینجاست که خداوند متعال خود در صلواتش به ایشان چه می‌کند؟ آیا به خودش می‌گوید: «ٱللَّٰهُمَّ صَلِّ»؟!

پس معلوم می‌شود که حقیقت صلوات، چیز دیگری است نه این لفظ محترمی که به عنوان ذکر بر زبان می‌آوریم و ماهیتش "دعا" به درگاه او و مسئلت از اوست.

امام صادق علیه السلام می‌فرمایند: « اَلصَّلاَةُ مِنَ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ رَحْمَةٌ وَ مِنَ اَلْمَلاَئِكَةِ تَزْكِيَةٌ وَ مِنَ اَلنَّاسِ دُعَاءٌ » - صلوات از جانب خداوند رحمت است و از سوی ملائکه تزکیه و از سوی مردم، دعاست» (تفصیل وسائل الشیعة، جلد 7 , صفحه 196 – و ...)

خداوند سبحان، رحمان و رحیم است، بندگانش را مشمول رحمت واسعه‌ی خود می‌گرداند؛ اما این مهم نیز سلسله مراتب دارد. رحمت نخست، شامل انسان کامل، اشرف و احبّ مخلوقات، یعنی حضرت محمد مصطفی صلوات الله علیه و آله می‌گردد و به واسطه‌ی وجود مقدس ایشان، به دیگران می‌رسد، لذا فرمود: «وَمَا أَرْسَلْنَاكَ إِلَّا رَحْمَةً لِلْعَالَمِينَ / الأنبیاء، 107».

بنابراین، خداوند متعال در صلواتش بر ایشان [يُصَلُّونَ عَلَى النَّبِيِّ]، رحمتش را که انتها ندارد، بیش از پیش شامل ایشان می‌گرداند و فرشتگان و انسان مؤمن، از خداوند متعال طلب رحمت بیشتر بر ایشان را می‌نمایند تا خودشان را نیز شامل گردد. مانند این است که شما به معدن و گنجی رسیده باشید، و مطلوبتان این باشد که این معدن یا گنج، هر چه غنی‌تر گردد.

اما، صلوات خداوند سبحان و فرشتگان بر مؤمن، این است که آنها را از ظلمات به سوی نور هدایت و خارج می‌گرداند، چنان که فرمود: این صلوات «لِيُخْرِجَكُمْ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ» می‌باشد که آن نیز رحمت الهی و رحیمیت او نسبت به مؤمنان می‌باشد.

صلوات، وصل است:

صلوات، وصل است، چنان که صلاة (نماز) وصل است. آنگاه که رحمت الهی به کسی رسید، او وصل به آسمان بیکران رحمت الهی می‌گردد. بنابراین، به ما می‌فرماید: چون رحمت خدا وصل به ایشان شده است، ایشان وصل به رحمت الهی می‌باشند، پس شما نیز وصل به ایشان شوید «صَلُّوا عَلَيْهِ» تا به رحیمیت الهی متصل گردید؛ و البته این "وصل"، دو بخش دارد که ابتدایش "سلام" است، که خواندن نام خدا بر مخاطب است و وحدت بندگی آن معبود را می‌رساند و سپس تسلیم امر او شدن است که امرش، همان امر خداست «وَسَلِّمُوا تَسْلِيمًا».

مردم در "وصل" دو دسته‌اند:

مردم در امر وصل و اتصال دو دسته‌اند، یا به آن چه خدا فرموده "وصل شوید" وصل می‌شوند و یا آن چه خدا امر به "وصل" آن فرموده را "قطع" می‌کنند و بالتبع به محبوب‌های جعلی خود وصل می‌شوند، مانند کسانی که وصل به جهنم می‌شوند: «جَهَنَّمَ يَصْلَوْنَهَا فَبِئْسَ الْمِهَادُ / ص، 56».

«وَالَّذِينَ يَصِلُونَ مَا أَمَرَ اللَّهُ بِهِ أَنْ يُوصَلَ وَيَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ وَيَخَافُونَ سُوءَ الْحِسَابِ» (الرّعد، 21)

ترجمه: و آنان كه به آنچه خداوند به پيوستنش فرمان داده مى‌‏پيوندند و از پروردگارشان مى‌ترسند و از سختى حساب بيم دارند.

«وَالَّذِينَ يَنْقُضُونَ عَهْدَ اللَّهِ مِنْ بَعْدِ مِيثَاقِهِ وَيَقْطَعُونَ مَا أَمَرَ اللَّهُ بِهِ أَنْ يُوصَلَ وَيُفْسِدُونَ فِي الْأَرْضِ أُولَئِكَ لَهُمُ اللَّعْنَةُ وَلَهُمْ سُوءُ الدَّارِ» (الرّعد، 25)

ترجمه: و كسانى كه پيمان خدا را پس از بستن آن مى‌‏شكنند و آنچه را خدا به پيوستن آن فرمان داده مى‏‌گسلند و در زمين فساد مى‌كنند؛ بر ايشان لعنت (دوری از رحمت) است و بد فرجامىِ آن سراى برای ايشان است.

بنابراین، امر به صلوات، اتصالی است که خداوند متعال به وصل آن دستور داده است.

صلوات ما دعاست:

صلواتی که ما می‌فرستیم، یک دعا، درخواست و مسئلت از باریتعالی می‌باشد؛ حتی اگر برای سلامتی خودمان، برکت، رفع مشکلات خودمان، سلامتی پدر و مادر و نزدیکان و دوستانمان نیز صلوات بفرستیم، باز هم بر محمد و آل محمد صلوات می‌فرستیم و می‌گوییم: «ٱللَّٰهُمَّ صَلِّ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ»؛ و انتظار و مطلوبمان این است که رحمت الهی، به واسطه‌ی "رَحْمَةً لِلْعَالَمِينَ" که با صلوات، سلام و تسلیم به او وصل شده‌ایم، ما را نیز شامل گردد.

ثواب صلوات و هدیه‌ی آن:

چه مردمان صلوات بفرستند و چه نفرستند، عظمت و جایگاه صلوات به رفعت خود باقیست، چرا که خداوند و ملائکه بر ایشان صلوات دارند؛ بنابراین، آن چه تحت عنوان "ثواب صلوات" بیان شده است، ثواب فعل ما برای خود ما می‌باشد، یعنی ثواب صلوات فرستادن ما، نه ثواب صلوات. مانند ثواب کسب علم، که به جوینده‌ی علم می‌رسد. یا پاداش نماز، به اقامه‌ی کننده‌ی نماز تعلق می‌گیرد؛ و یا پاداش دعای برای دیگران، که مضاعفش به دعا کننده می‌رسد؛ صلوات خود نیز دعاست، باید از دل برآید و بر زبان جاری گردد.

پس، این ثواب و پاداشی که خداوند متعال برای صلوات فرستنده به خاطر کارش (صلوات) قرار داده، می‌شود "دارایی" او که می‌تواند به هر کسی که بخواهد [از امامان معصوم علیهم السلام گرفته تا دیگران]، هدیه دهد و البته هر چقدر هم هدیه دهد، نه تنها از پاداش خودش کم نمی‌شود، بلکه پاداش این عمل نیکوی هدیه دادن نیز بر آن اضافه می‌گردد.

حالا با هم صلواتی بفرستیم: «الّلهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد وَعَجِّل فَرَجَهُم».

مشارکت و هم افزایی (پرسش و نشانی لینک پاسخ)، جهت ارسال به دوستان در فضای مجازی.

پرسش:

مگر ثواب صلوات به هر 14 معصوم نمی‌رسد که توصیه کرده‌اند به امام زمان (ع) هدیه دهید؟ آیا هدیه ثواب به اموات، به معصومین نیز می‌رسد؟

پاسخ:

http://www.x-shobhe.com/shobhe/9746.html 

 

پیوستن و پیگیری در پیام‌رسان‌ها:

 

 

  

     

کلمات کلیدی:  اعتقادی   دعا   ذکر