پایگاه پاسخگویی به سؤالات و شبهات (ایکس – شبهه):

ابتدا لازم است که ما معنای هر کلمه را درست ترجمه کنیم و بدانیم؛ وگرنه یا دچار خلط مبحث می‌شویم و یا اساساً درست نمی‌فهمیم و درک نمی‌نماییم.

بارها بیان شد که هر زبانی نسبت به زبان‌های دیگر، کمبود واژگان معادل دارد، لذا ممکن است که چندین کلمۀ متفاوت را به یک معنا ترجمه کند، چنان که "محبت، عشق، مودّت و علاقه" را به "دوست داشتن" ترجمه می‌نماییم، در حالی که هر کدام معنای خود را دارند.

"حسنه و خیر" نیز از همین واژگان هستند که هر دو را به یک معنا استنباط می‌نماییم؛ اما در عین نزدیکی معنای آنها به هم، معانی متفاوتی دارند.

شاید ما در فارسی کلمات معادل زیادی نداشته باشیم، اما می‌دانیم که نقطه مقابل "حَسَنه" به معنای خوبی، "سَیّئه" به معنای بدی است، و نقطه مقابل "خیر" به معنای فایده و منفعت، کلمه "شرّ" به معنای "ضرر رسان و زیانبار" می‌باشد؛ پس هر دو به یک معنا نمی‌باشند و نباید"حَسَنه" را "خیر" معنا نمود.

●- تمامی نعمات دنیوی که خداوند متعال عنایت می‌فرماید، "حَسَنه – خوب و نیکو" می‌باشند، علم خوب است، قدرت و ثروت هم خوب است، شهرت و شهوت هم خوب است و هر کدام به جای خود نیاز، لازم و ضروری هم هستند؛ اما معلوم نیست که این نعمات، به "خیر" همگان تمام شود و چه بسا برای دنیا و آخرت خودشان و دیگران "شرّ" بشود. و این "خیر یا شرّ" شدن، بستگی به چگونگی مواضع و تعامل انسان با این نعمات دارد.

یکی از علم، ثروت و قدرتش، برای بندگی خدا و خدمت به خلق خدا در راه خدا بهره می‌جوید، و دیگری از روی جهل و تکبر، از این نعمات، برای چاق‌تر کردن منیّت خودش و به استثمار کشیدن دیگران و ظلم و جنایت در حق مردمان سوء استفاده می‌کند!

رَبَّنَا آتِنَا فِي الدُّنْيَا حَسَنَةً وَفِي الْآخِرَةِ حَسَنَةً

ما انسان‌ها، ابتدا در این دنیا زندگی می‌کنیم، دنیایی که از سویی دانشگاه و اردوگاه آدم‌سازی است و از سویی دیگر، پلی برای گذر به حیات ابدی در آخرت. فرمود: دینا مزرعۀ آخرت است. یعنی هر اینجا بکاری، آنجا دور می‌کنی.

بنابراین، ما برای رشد و کمال، به تمامی نعمات و مواهب مادی و معنوی، ظاهری و باطنی، درونی و بیرونیِ خداوند متعال نیازمندیم. هم عقل آزاد و قلب سلیم می‌خواهیم – هم علم و معلم می‌خواهیم – هم عبادت معبود لازم داریم – هم به خوردن، پوشیدن، ازدواج، علم و ابزار نیازمندیم.

●- در این میان، برخی به همین زندگی حیوانی در دنیا بسنده می‌کنند، و از خداوند فقط همین نعمات مادی و دنیوی را می‌خواهند و فقط می‌گویند: «خدایا در همین دنیا به ما بده – آخرت را نخواستیم»! البته ممکن است گفته شود: «بسیاری خدانشناس و کافرند و اصلاً از خدا چیزی نمی‌خواهند!»، اما چون دهنده فقط اوست و همگان قبول کنند یا نکنند، مرزوق او هستند، هر چه بخواهند، در واقع از او می‌خواهند؛ و منکر قیامت نیز کسی است که آخرت آباد و سعادت ابدی را نمی‌خواهد:

«فَإِذَا قَضَيْتُمْ مَنَاسِكَكُمْ فَاذْكُرُوا اللَّهَ كَذِكْرِكُمْ آبَاءَكُمْ أَوْ أَشَدَّ ذِكْرًا فَمِنَ النَّاسِ مَنْ يَقُولُ رَبَّنَا آتِنَا فِي الدُّنْيَا وَمَا لَهُ فِي الْآخِرَةِ مِنْ خَلَاقٍ» (البقره، 200)

ترجمه: پس چون اعمال و آداب حجّتان را به جا آوريد خدا را ياد كنيد آن گونه كه پدرانتان را ياد مى كنيد يا بهتر و رساتر از آن (رسم عرب اين بود كه پس از انجام حج در منى به ذكر افتخارات پدران خود مى پرداختند) پس برخى از مردم گويند: پروردگارا، به ما در دنيا نیکی عطا کن(نعمت ده)؛ و آنان را در آخرت نصيبى نيست.

اما  کسانی که عاقل و بالتبع مؤمن هستند، توحید و معاد را قبول دارند، حیات اخروی و بهشت و جهنم را باور دارند، صرفاً نمی‌گویند که علم، ثروت، قدرت، شهرت ... بده، بلکه می‌گویند: هر چه در این دنیا می‌دهی، "حَسَنه" باشد؛ یعنی حُسن و نیکویی باشد و چنین نباشد که ظاهراً شیرین و باطنش تلخ، زهر، زقّوم و آتش باشد.

●- مواهب الهی، وقتی برای کسی "حَسَنه" می‌شوند، که –نه هدف- بلکه وسایل رشد او قرار گیرند و به گونه‌ای به حیات اخروی منتقل شوند که آنجا نیز برایشان "حَسَنه" شود؛ یعنی سبب قُرب و پاداش بیشتر گردد، نه این که وبال گردن شود و وقتی با حقایق و نتایج مواجه شدند، بگویند: «ای کاش هرگز این مواهب برخودار نشده بودیم». از این‌رو مؤمنان چنین دعا می‌کنند:

«وَمِنْهُمْ مَنْ يَقُولُ رَبَّنَا آتِنَا فِي الدُّنْيَا حَسَنَةً وَفِي الْآخِرَةِ حَسَنَةً وَقِنَا عَذَابَ النَّارِ» (البقره، 201)

ترجمه: و بعضى مى گويند: «پروردگارا! به ما در دنيا ( نيكى ) عطا كن! و در آخرت نيز (‌نيكى‌) مرحمت فرما! و ما را از عذابِ آتش نگاه دار!»

و می‌فرماید:

«أُولَئِكَ لَهُمْ نَصِيبٌ مِمَّا كَسَبُوا وَاللَّهُ سَرِيعُ الْحِسَابِ» ()

ترجمه: آنها از دستاوردشان (كار هدفمند و دعاى خود)، نصيب و بهره‌اى دارند؛ و خداوند، سريع الحساب است. 

حسنه آخرت

حسنۀ آخرت، یعنی انسان شمول رحمت، مغفرت، عفو، جود، کرم و لطف الهی قرار گیرد و از آتش دور شود و وارد بهشت گردد. پس اگر خداوند رحمان و رحیم، به کسی در آخرت "حسنه" بدهد، او را به بهشت وارد می‌نماید. حال ممکن است عده‌ای مدتی در نتایج "سیئات" خود بمانند تا پاک شده و مشمول "حسنۀ آخرت" گردند و ممکن است عده‌ای هیچ‌گاه مشمول آن نگردند.

مشارکت و هم‌افزایی – پرسش و نشانی لینک پاسخ، جهت ارسال به دوستان در فضای مجازی.

پرسش:

در دعای "رَبَّنَا آتِنَا فِی‏الدُّنْیَا حَسَنَةً وَ فِی ‏الآخِرَةِ حَسَنَةً وَقِنَا عَذَابَ النَّارِ"، مراد از خیر آخرت چیست؟ آیا ممکن است خداوند به کسی خیر آخرت بدهد، اما به جهنم نیز برود؟!

پاسخ (نشانی لینک):

http://www.x-shobhe.com/shobhe/10924.html 

 

 

 

کلمات کلیدی:  قرآن