پایگاه پاسخگویی به سؤالات و شبهات (ایکس – شبهه): متن و ترجمۀ آیۀ مورد پرسش، به شرح زیر می‌باشد.

«وَمَا أَصَابَكُمْ مِنْ مُصِيبَةٍ فَبِمَا كَسَبَتْ أَيْدِيكُمْ وَيَعْفُو عَنْ كَثِيرٍ» (الشوری، 30)

ترجمه: هر مصيبتى به شما رسد، بخاطر اعمالى است كه انجام داده‌ايد، و بسيارى را نيز عفو مى‌كند!

پاسخ:

الف – آیه عمومیت دارد، اما بی‌تردید بندگان، موحد (یکتاپرست)، معتقد به معاد، مسلمان، مؤمن و متقی، در هر سطح و درجه‌ای که باشند، به مراتب بیش از کفار، مشرکان، فاسقان و ظالمان، مورد عفو و مغفرت الهی قرار می‌گیرند، چرا که اولاً با آنها یکسان نیستند و ثانیاً خود نیز طالب عفو و مغفرت الهی می‌باشند.

«قُلْ لَا يَسْتَوِي الْخَبِيثُ وَالطَّيِّبُ وَلَوْ أَعْجَبَكَ كَثْرَةُ الْخَبِيثِ فَاتَّقُوا اللَّهَ يَا أُولِي الْأَلْبَابِ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ» (المائدة، 100)

ترجمه: بگو: «(هيچ گاه) ناپاك و پاك مساوى نيستند؛ هر چند فزونى ناپاكها، تو را به شگفتى اندازد! از (مخالفت) خدا بپرهيزيد اى صاحبان خرد، باشد که رستگار شويد!

●- بنابراین، همانگونه که طالب علم، بیشتر از کسی که اصلاً طالب نیست، کسب علم می‌کند – طالب رحمت الهی نیز بیش از ناشکری که اساساً طالب رحمت الهی نیست، مشمول رحمت واقع می‌گردد ...؛ پس، طالب عفو و مغفرت الهی [مستغفر و تائب]، نسبت به کسی که طغیان کرده، کفر و شرک می‌ورزد، عصیان کرده و گناه و ظلم می‌کند و در عین حال با جهل و تکبر تمام، بر این سرکشی خود لجاج و عناد می‌ورزد و هیچ باور و نگرانی نسبت به حیات اخروی خود ندارد، مورد عفو، مغفرت و رحمت الهی قرار می‌گیرد.

ب – پس، آیۀ فوق، عمومیت دارد و همگان را شامل می‌گردد، خواه مؤمن و متقی باشند و خواه کافر، مشرک و گناهکارِ عنود.

در این آیه، یک بحث بسیار مهم و قابل توجه و براساس "قانون علیت و بالتبع نظم عالم" مطرح شده است.

● – خاصیت هر چیزی در درون خودش قرار داده شده است، نه که این جداگانه و از بیرون باشد. به عنوان مثال: آتش گرم و سوزاننده است و آب مرطوب می‌باشد. لذا هر چیزی که به آتش نزدیک شود و یا درونش قرار گیرد، گرم شده و یا می‌سوزد؛ و یا آب هر کجا بریزد، آنجا را مرطوب می‌کند.

*- عمل خوب یا خلاف نیز همین‌طور است؛ این طور نیست که یک عده در دنیا مرتکب اعمال خلافی شوند و سپس در آخرت از جای دیگری به آنان عذابی برسد؛ بلکه گناه خواصش را با خود دارد و آثارش را درجا می‌گذارد؛ مثل همان آب و آتش. چنین نیست که شما هنگام تشنگی، آبی بنوشید و سپس در زمان دیگری و از جای دیگری سیراب شوید؛ و یا به جای آب سالم و گوارا، آبی آلوده بنوشید، و سپس در زمان دیگری و از جای دیگری و به علل دیگری بیمار شوید.

● – پس، خداوند علیم و حکیم می‌فرماید: من خیر محض هستم، نه چیز بدی خلق می‌کنم و نه برای کسی بدی و شرّ می‌خواهم، لذا اگر مشکلی، ضرری و آسیبی به شما اصابت کرد، اثر و بازتاب همان رویکرد، عزم و کار نادرست خودتان می‌باشد.

● – در اینجا پرسشی برای ذهن مطرح می‌شود مبنی بر این که: «حال که هر چیزی خواص خود را دارد و بالتبع آثارش را مترتب می‌کند؛ لازم می‌آید تا آدمی با اولین و کوچکترین خطا و گناهش، باید معذب گردد» و البته چنین هم هست؛ اما چرا چنین نمی‌شود؟ چون فرمود: «بسیاری از این گناهان را چه برای اهل استغفار و توبه، و چه برای انسان‌های جاهل [بی‌خرد و نادان] عفو می‌کنم».

بنابراین، وقتی علت [گناه] پاک می‌شود، معلولش [مصیبت و عذاب] نیز پدیدار نمی‌گردد.

● – البته علل دیگری نیز در کار هست که معمولاً اذهان عمومی زیاد در آنها تفکر و تعقل نمی‌کنند! مانند دعای خیر دیگران، یا مهلت دادن. می‌فرماید: من هم بسیاری از گناهان را عفو می‌کنم، و هم برای عقوبت برخی از گناهان، مهلت می‌دهم، باشد که بازگردند و اصلاح کنند، و یا بیشتر و بیشتر در این سیر نزولی به قهقراء بروند. «فَمَهِّلِ الْكَافِرِينَ أَمْهِلْهُمْ رُوَيْدًا - پس كافران را مهلت ده و كمى آنان را به حال خود واگذار / الطارق، 17».

نتیجه:

نتیجه آن که: نفرمود: «من تمامی گناهان همگان را می‌بخشم"، تا این پرسش مطرح شود که پس چرا یک عده و برای همیشه به جهنم می‌روند؟ بلکه فرمود: «وَيَعْفُو عَنْ كَثِيرٍ»، یعنی بسیاری از گناهان را می‌بخشم؛ پس بسیاری دیگر را نمی‌بخشد که شرک و ناامیدی از رحمت الهی، سرآمد آنها می‌باشد.

●- اگر یک غبار آلوده وارد چشم شود، درجا چشم ناراحت می‌شود، اشک و پلک‌ها فعال می‌شوند تا آن غبار را بیرون کنند؛ و اگر موفق نشوند که به موقع کار مؤثری انجام دهند، چه بسا کار به عفونت چشم و حتی کوری نیز بیانجامد.

هر گناهی، بلکه هر خطایی [هر چند به ظاهر کم و کوچک باشد]، در جا اثر می‌گذارد و اگر تفکر، تعقل و قلب، به موقع واکنش نشان ندهند و یا آدمی به واکنش آنها توجه نکند، استغفار، توبه و قصد اصلاح ننماید، کار به عفونت و سوختن نیز می‌کشد.

●- بی‌تردید، اگر قرار باشد که بر اساس قانون علیت، هر خطا و گناهی درجا اثرش را بگذارد، عمر انسان به چند دقیقه هم نمی‌رسد و احدی در زمین باقی نمی‌ماند! اما چرا چنین نمی‌شود و آیا خارج از قوانین حاکم شده کاری صورت می‌پذیرد؟

خداوند سبحان می‌فرماید: خیر، بلکه آن نیز علت دارد و علتش این است که من بسیاری از گناهان را می‌بخشم، تا آثارش بر شما مترتب نگردد.

«وَلَوْ يُؤَاخِذُ اللَّهُ النَّاسَ بِظُلْمِهِمْ مَا تَرَكَ عَلَيْهَا مِنْ دَابَّةٍ وَلَكِنْ يُؤَخِّرُهُمْ إِلَى أَجَلٍ مُسَمًّى فَإِذَا جَاءَ أَجَلُهُمْ لَا يَسْتَأْخِرُونَ سَاعَةً وَلَا يَسْتَقْدِمُونَ» (النّحل، 61)

ترجمه: و اگر خداوند مردم را بخاطر ظلم‌شان مجازات مى‌كرد، جنبنده‌اى را بر پشت زمين باقى نمى‌گذاشت؛ ولى آنها را تا زمان معيّنى به تأخير مى‌اندازد و هنگامى كه اجلشان فرا رسد، نه ساعتى تأخير مى‌كنند، و نه ساعتى پيشى مى‌گيرند.

کفار، گناهکاران و اهل و جهنم:

هیچ تردیدی نیست که خداوند رحمان، عفو، غفور و کریم، هیچ گاه بندگانش را به خاطر گناهانی که در دنیا مورد عفو قرار داده، در آخرت مؤاخذه و مجازات نمی‌نماید. اما به بندگانش کافر و مشرکش می‌فرماید: «شما به خاطر کفر و شرکی که در دنیا داشتید و قابل بخشش نیز نبود، اهل جهنم هستید»؛ و نوبت به حسابرسی اعمال که بشود، به بندگان کافر و خطاکارش می‌فرماید: «فلان گناه را صدبار مرتکب شدی و من حتی بدون این که استغفار و توبه‌ای کنی، بخشیدم؛ اما از تکرار صد و یکم به بعد نبخشیدم، چون هم به استمرار و تکرار گناهت اصرار ورزیدی و هم هیچ نگران نبودی و استغفار و توبه‌ای نکردی؛ پس باید بابت آنها مؤاخذه و مجازات شوی. چنان که فرمود:

«إِنَّهُمْ كَانُوا قَبْلَ ذَلِكَ مُتْرَفِينَ * وَكَانُوا يُصِرُّونَ عَلَى الْحِنْثِ الْعَظِيمِ * وَكَانُوا يَقُولُونَ أَئِذَا مِتْنَا وَكُنَّا تُرَابًا وَعِظَامًا أَإِنَّا لَمَبْعُوثُونَ» (الواقعة، 45 تا 47)

ترجمه: آنها پيش از اين (در عالم دنيا)، مست و مغرور نعمت) خوشگذران بودند * و بر گناهان بزرگ اصرار مى‌ورزيدند * و (با انکار و تمسخر) مى‌گفتند: «هنگامى كه ما مُرديم و خاك و استخوان شديم، آيا برانگيخته خواهيم شد؟!

مشارکت و هم‌افزایی – پرسش و نشانی لینک پاسخ، جهت ارسال به دوستان در فضای مجازی.

پرسش:

آیا آیۀ ﴿وَيَعْفُو عَنْ كَثِيرٍ – بسیاری از گناهان را می‌بخشد/ شوری - 30﴾، فقط مختص مؤمنان است، و یا حتی کفار و مشرکانی که در جهنم خلود می‌یابند را نیز شامل می‌گردد؟

پاسخ (نشانی لینک):

http://www.x-shobhe.com/quran/11022.html 

 

 

کلمات کلیدی:  قرآن   آیات قرآن   سوره شورا