پایگاه پاسخگویی به سؤالات و شبهات (ایکس – شبهه):

در این روایت، اشاره‌ای به "دشمن متجاوز" نشده است، بلکه «اَلْمُعَانِدِ اَلْمُعَادِي»، یعنی «دشمنی که دشمنی می‌ورزد». باید مراقب کم و زیاد کردن در ترجمه‌ها باشیم، چرا که گاه معنا، مفهوم، مقصود و حتی مصداق را تغییر می‌دهد!

متن و ترجمۀ روایت که باید کامل و با دقت خوانده و بیان شود، به شرح زیر می‌باشد:

«بِشْرٌ فِي وَجْهِ اَلْمُؤْمِنِ يُوجِبُ لِصَاحِبِهِ اَلْجَنَّةَ وَ بِشْرٌ فِي وَجْهِ اَلْمُعَانِدِ اَلْمُعَادِي يَقِي صَاحِبَهُ عَذَابَ اَلنَّارِ» (بحارالأنوار (جلد ۷۱و۷۲) / ترجمه کمره‌ای،  ج ۲  ص ۲۵۷)

- خوشرویی در چهرۀ مؤمن برای صاحب آن، موجب بهشت می‌شود؛ و خوشرویی در چهره‌ی دشمن عنود، صاحبش را از عذاب آتش نگه می‌دارد.

خطاهای ترجمه‌ای:

یک – متأسفانه در اکثر ترجمه‌ها نوشته‌اند: «خوشرویی و لبخند»، و معلوم نیست که این کلمه "لبخند" را از کجا آورده و یا استنباط کرده‌اند، چرا که در روایت، هیچ اشاره‌ای "لبخند" نشده است و بدیهی است که خوشرویی به لبخند نیست و در آن خلاصه نمی‌شود!

دو – در اکثر ترجمه‌ها نوشته‌اند: «خوشرویی با معانِدِ عنود»! در حالی که در روایت، به اثر خوشرویی در فرد مؤمن و یا فرد معاند متذکر شده است، نه در مواجۀ آنها با یک دیگر: «بِشْرٌ فِي وَجْهِ اَلْمُؤْمِنِ – خوشرویی در چهرۀ مؤمن» که موجبات بهشت او را فراهم می‌سازد - «وَ بِشْرٌ فِي وَجْهِ اَلْمُعَانِدِ – خوشرویی در چهرۀ معاند» که او را از عذاب آتش نگه می‌دارد.

●- بنابراین، روایت به آثار عمیق خوشرویی اشاره دارد، خواه مؤمن باشد و یا کافر.

تذکر:

برخی حتی در میان آیات و روایات، به دنبال بهانه‌ای می‌گردند که القا کنند: «شما نباید حتی در مقابل دشمنان خدا و خودتان، چهره در هم بکشید، اعتراض، ناراحتی و مخالفت خود را ظاهر کنید، و حتی اگر جان، مال و نوامیس مادی و معنوی شما را مورد هجمه قرار دادند، باید با خوشرویی با آنان مواجه شده و حتی به آنها لبخند هم بزنید!»

اینها همه القائات دشمنان در جنگ نرم است؛ می‌گویند: «مقابل ما موضع نگیرید، به مخالفت و مقاومت مقابل ما نایستید، نه تنها با ما دشمنی نکنید، بلکه اگر مؤمن هستید و مدعی اخلاق اسلامی هستید، همیشه به ما لبخند بزنید»!

توضیحات:

خوشرویی مؤمن - بی‌تردید، انسان عبوس به بهشت نمی‌رود و یا دست کم به این راحتی نمی‌رود، چرا که بهشت جای مؤمنان است و مؤمن همیشه عاقلانه، منطقی و با اخلاق رفتار می‌نماید و البته که به خودی خود، خوشرو می‌باشد و بی‌جهت و یا متعصبانه چهره در هم نمی‌کشد؛ اما به وقتش و البته برای خدا، غیض هم دارد؛ خواه برای تربیت فرزندش باشد، یا رویارویی با دشمنان مستکبر، ظالم، جنایتکار و متجاوز؛ و هر کدام به نحوی.

در قرآن مجید، خطاب به پیامبر اکرم صلوات الله علیه و آله فرمود: «وَلَوْ كُنْتَ فَظًّا غَلِيظَ الْقَلْبِ لَانْفَضُّوا مِنْ حَوْلِكَ - و اگر سنگدل [خشن، بداخلاق، ترش روی] بودى، از اطراف تو، پراكنده مى‌شدند / آل عمران، 159».

به طور قطع و یقین، عامل اصلی جذب، "محبت" است که در چهره، مواضع، گفتار و رفتار نشان داده می‌شود که به آن "مودّت" گفته می‌شود. خداوند منّان نیز با محبتش بندگانش را دعوت و جذب می‌نماید و حتی از گناهان آنان می‌گذرد و دعاهایشان را مستجاب می‌نماید و ... . فرمود:

«قُلْ إِنْ كُنْتُمْ تُحِبُّونَ اللَّهَ فَاتَّبِعُونِي يُحْبِبْكُمُ اللَّهُ وَيَغْفِرْ لَكُمْ ذُنُوبَكُمْ وَاللَّهُ غَفُورٌ رَحِيمٌ» (آل عمران، 31)

- بگو: «اگر خدا را دوست مى‌داريد، از من پيروى كنيد! تا خدا (نيز) شما را دوست بدارد؛ و گناهانتان را ببخشد؛ و خدا آمرزندۀ مهربان است‌».

یعنی این "محبّت" است که انگیزه و میل را برای "تبعیت" ایجاد می‌کند و این "محبت" است که سبب "محبت متقابل" و بالتبع گذشت و بخشش می‌گردد.

وقتی پیامبری مبعوث می‌گردد، بیشتر مردمان کافر، مشرک، منافق، معاند، جاهل، متکبر و ظالم در حق خود و دیگران می‌باشند؛ حال چه کند؟! چهره درهم کشد و با همه به شدت رفتار نماید؟! و یا با خوشرویی و محبت دعوت و جذب نماید؟! اما این دلیل نمی‌شود که اگر کافر به دشمنی پرداخت، صف‌آرایی و حمله کرد، پیامبر با لبخند، و هدیۀ گل و شیرینی به استقبال آنان رود! چنان که فرمود:

«يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ جَاهِدِ الْكُفَّارَ وَالْمُنَافِقِينَ وَاغْلُظْ عَلَيْهِمْ وَمَأْوَاهُمْ جَهَنَّمُ وَبِئْسَ الْمَصِيرُ» (التوبة، 73)

- اى پيامبر! با كافران و منافقان جهاد كن، و بر آنها سخت بگير! جايگاهشان جهنم است؛ و چه بد سرنوشتى دارند!

*- برای سایر مؤمنان نیز چنین می‌باشد. مؤمن همیشه خوشروست و همین خودش سبب صفای دل، اعتبار و جذب دیگران می‌گردد؛ اما این دلیل نمی‌شود که به دشمنان اسلام و مسلمین، به اهل فساد و به ظالمان، لبخند بزند!

فرض کنید که با کسی مواجه شدید که از روی نادانی و غفلت، کفر می‌ورزد و یا مبادرت به گناه می‌کند؛ خب ابتدا چه موضع و رفتاری را مقابل او اتخاذ می‌نمایید؟ بدیهی است که باید با خوشرویی و منطق و گفتار احسن، او را جذب کنید که دست کم با پیش داوری و تعصب جاهلانه برخورد نکند، به سخن و دعوت یا نصیحت شما گوش کند، باشد که مؤثر واقع شود.

حال فرض کنید که دشمن به شما حمله کرده است و به کشور، ملت، جان و مال شما تعرض کرده است و اگر اهمال و غفلت کنید، شما را نابود می‌کند و هر چه دارید را تصاحب کرده و به تاراج می‌برد و شما را به استعمار، استثمار، بندگی و بردگی می‌کشاند؛ حال چه می‌کنید؟ به او لبخند می‌زنید و به میهمانی دعوت می‌نمایید؟!

خوشرویی معاند – "معاند" یعنی کسی که دشمنی دارد و دلیلی ندارد که این دشمنی حتماً به شکل کفر و عناد در برابر توحید، اسلام و مسلمین باشد! ممکن است که دشمنی شخصی باشد؛ حتی ممکن است مؤمنی با مؤمنی دشمنی ورزد؛ و البته ممکن است که عناد او، با هر حق و حقیقتی، و با اسلام و مسلمین، با عدل، قسط و اصلاح باشد.

در هر حال، خوشروییِ معاند، سبب می‌شود که او اسیر و منفعل عصبیت‌های خودش نگردد؛ فرصت و میل را برای مذاکره [گفتگو]، تعامل و مصالحه ایجاد نماید و بدین سبب، به آتش عناد و تعصب خویش نسوزد.

حال، فرض کنید که شخص کافری، با ادب، متانت، اخلاق و خوشرویی، به مؤمنی بگوید: «من، خدا و معاد شما را باور ندارم و بالتبع اعتقادی به نبوت و ولایت و کلاً اسلام ندارم، بیا با هم مباحثه کنیم و دلایل خود را اقامه نماییم». چنان که به پیامبر و ائمه علیهم السلام نیز چنین گفته‌اند و آنان نیز با خوشرویی بحث کرده‌اند.

اما کافر دیگری، بدون هیچ گفت و شنودی و منطقی، اعلام دشمنی می‌کند، با نیرو و سلاح به شما حمله می‌کند تا نابودتان کند! آیا با هر دو یک برخورد و آن هم با خوشرویی و حتی لبخند خواهید داشت؟!

●- بنابراین، خوشرویی مؤمن، سبب ورودش به بهشت می‌شود، چرا که بهشت جایگاه انسان‌های مؤمن، با اخلاق و خوشروی می‌باشد – اما خوشرویی معاند [به ویژه اگر کافر و یا دشمن اسلام و مسلمین باشد]، الزاماً او را به بهشت نمی‌برد، بلکه او را از فرو رفتن در آتش بداخلاقی، ترش‌رویی و عصبیت نگه می‌دارد و چه بسا حتی باعث هدایتش نیز بگردد.

مشارکت و هم‌افزایی - پرسش و نشانی لینک پاسخ، جهت ارسال و انتشار توسط شما؛ متشکریم.

پرسش:

آیا این حدیث از حضرت زهرا سلام الله علیها که می‌فرمایند: «خوشرويی با معاند متجاوز مايه پرهيز از عذاب دوزخ است» صحیح می‌باشد؟

پاسخ (نشانی لینک):

http://www.x-shobhe.com/quran/11412.html

 

 

کلمات کلیدی:  قرآن