پایگاه پاسخگویی به سؤالات و شبهات (ایکس – شبهه): اولین آفریده، با اولین پدیده (خلقت) در عالَم اجسام متفاوت است.

خداوند متعال اولین برتری حضرت آدم علیه السلام را که پدر و سرسلسله‌ی این نوع از انسان (بشر) می‌باشد، تعلیم او به تمامی علوم برشمرده است، علومی که ملائک نیز داده نشده بود.

« وَعَلَّمَ آدَمَ الْأَسْمَاءَ كُلَّهَا ثُمَّ عَرَضَهُمْ عَلَى الْمَلَائِكَةِ فَقَالَ أَنْبِئُونِي بِأَسْمَاءِ هَؤُلَاءِ إِنْ كُنْتُمْ صَادِقِينَ * قَالُوا سُبْحَانَكَ لَا عِلْمَ لَنَا إِلَّا مَا عَلَّمْتَنَا إِنَّكَ أَنْتَ الْعَلِيمُ الْحَكِيمُ » (البقره، 31 و 32)

ترجمه: و [خدا] همه [معانى] نام‌ها را به آدم آموخت‏ سپس آنها را بر فرشتگان عرضه نمود و فرمود اگر راست مى‏ گوييد از اسامى اينها به من خبر دهيد * گفتند: منزهى تو؛ ما را جز آنچه [خود] به ما آموخته‌اى هيچ دانشى نيست؛ تويى داناى حكيم.

*- اسم یعنی نشانه و "علم اسماء"، یعنی علم به تمامی نشانه‌ها، و البته هر چه خلق شده، نشانه‌ی (آیه‌ی) یا اسم، خالق می‌باشد. بنابراین تمامی عالم خلقت به ایشان تعلیم داده شده و بالبتع به سایر رسولان علیهم السلام نیز تعلیم شده است؛ پس اختصاص به حضرت موسی علیه السلام ندارد تا یهودیان آن را در انحصار خود بدانند!

مراتب خلقت – اولین آفریده:

در جهان‌بینی مادی، مطالعه و شناخت عالم هستی، از نیمه (ماده) آغاز می‌گردد و در همان نیمه رها می‌گردد. بنابراین هم آغازش در ابهام باقی می‌ماند و هم پایان و انجامش و بالتبع آدمی را به هیچ راه رشدی هدایت نمی‌کند!

می‌گویند: عالم هستی (ماده) به صورت تصادفی یا بر اثر انفجاری بزرگ [بیگ بنگ] به وجود آمد، و حال که در عدم، نه تصادفی رخ می‌دهد و نه انفجاری صورت می‌پذیرد! پس مجبورند که در پی اثبات ازلیت ماده باشند که آن هم غیر قابل اثبات است، چون شیء ازلی، غنی بالذات است، پس دچار تصادف، انفجار، تغییر، حدوث و فنا نمی‌شود.

اما در جهان‌بینی توحیدی، که مبتنی بر تعلیم الهی می‌باشد، خلقت مراتب دارد و پایین‌ترین مرتبه‌اش همین ماده است.

طبق این تعریف، اولین خلقت، همان "نور" است و نور یعنی "وجود". « اللَّهُ نُورُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ / نور، 35» یعنی: خداوند متعال هستی و هستی بخش آسمان‌ها و زمین است.

حال این نور، یک هویتی می‌خواهد که فرموده شده این هویت، وجود مقدس حضرت محمد صلوات الله علیه و آله می‌باشد.

احادیث بسیاری وجود دارد که خلق اول، نور وجود ایشان است – خلق اول عقل است – خلق اول قلم است ...، که نشان می‌دهد همه یک حقیقت هستند و البته در جلوات گوناگون، ظهورهای متفاوتی دارند، تا برسد به عالم ماده.

احادیث:

در مورد مراتب خلقت، از عالم انوار (معنا، ملکوت، روحانیت) گرفته تا عالم ماده، آیات و احادیث بسیاری وجود دارد که برای نمونه، به چند فراز از دعای شریف سمات اشاره می‌گردد که حاوی بیان رمز و رازهای بسیاری می‌باشد.

ابتدا بیان می‌دارد که خداوندا! تو یک اسما (آیات، نشانه‌ها و اسبابی) داری که تمامی امور عالم، به وسیله آنها انجام می‌پذیرد، و در رأس آنها اسم اعظم اعظمی وجود دارد که درهای آسمان‌ها و زمین، بدان گشوده می‌گردد و ... -  یعنی همان تجلی و سببیت خلق اول که اسم اعظم است.

سپس بیان می‌دارد:

تقدم کلمه - «وَ بِكَلِمَتِكَ الَّتِي خَلَقْتَ بِهَا السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضَ» - به كلمه‌ات كه با آن آسمانها و زمين را آفريدى؛

تقدم حکمت - « وَ بِحِكْمَتِكَ الَّتِي صَنَعْتَ بِهَا الْعَجَائِبَ وَ خَلَقْتَ بِهَا الظُّلْمَةَ وَ جَعَلْتَهَا لَيْلاً وَ جَعَلْتَ اللَّيْلَ سَكَناً [مَسْكَنا] وَ خَلَقْتَ بِهَا النُّورَ وَ جَعَلْتَهُ نَهَاراً وَ جَعَلْتَ النَّهَارَ نُشُوراً مُبْصِراً وَ خَلَقْتَ بِهَا الشَّمْسَ وَ جَعَلْتَ الشَّمْسَ ضِيَاءً وَ خَلَقْتَ بِهَا الْقَمَرَ وَ جَعَلْتَ الْقَمَرَ نُوراً ...» - و به حكمتت كه با آن شگفتی‌ها را ساختى، و تاريكى را با آن پديدآوردى و آن را شب قرار دادى، و شب را براى آرامش مقرّر داشتى و هم با آن حكمت نور را آفريدی و آن را روز قرار دادى، و روز را مايه جنبش و بينايى سنجش ساختى، و نيز با آن خورشيد را آفريدى، و خورشيد را مايه تابش نمودى، و با آن ماه را پديد آوردى و ماه را نورانى ساختى ... .

و هم چنین است تقدم مشیت، قدرت، مجد، عزت و ظهور ماسوا از این اسماء.

حقیقت آب:

در آیات و روایات اسلامی نیز به تقدم خلقت آب، نسبت به سایر اجسام تصریح شده است؛ اما باید دقت نمود که هر چیزی و از جمله همین "آب"، در عوالم فوق ماده، حقیقت دیگری دارد و پایین‌ترین مرحله نزول خود می‌شود این آبی که ترکیبی از گازهای هیدروژن، اکسیژن می‌باشد و هر کدام از این گازها نیز خود مرکب می‌باشند و قابل تجزیه.

در قرآن کریم، یک جا می‌خوانید که خداوند آبی از آسمان می‎فرستد که با آن از زمین مرده گیاه می‌رویاند – یک جا می‌خوانید که او آبی از آسمان می‌فرستد که با آن شهرهای مرده (نه زمین‌های مرده) را آباد می‌کند – و یک جا می‌خوانید که بارانی می‌فرستد که با آن پلیدی‌های شیطانی را از شما دور می‌کند، شما را در ایمان ثابت قدم نموده و قلوب‌تان را مرتبط (وصل و محکم) ی‌نماید:

« إِذْ يُغَشِّيكُمُ النُّعَاسَ أَمَنَةً مِنْهُ وَيُنَزِّلُ عَلَيْكُمْ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً لِيُطَهِّرَكُمْ بِهِ وَيُذْهِبَ عَنْكُمْ رِجْزَ الشَّيْطَانِ وَلِيَرْبِطَ عَلَى قُلُوبِكُمْ وَيُثَبِّتَ بِهِ الْأَقْدَامَ » (الأنفال، 11)

ترجمه: و (یاد آورید) هنگامی را که خواب سبکی که مایه آرامش از سوی خدا بود، شما را فراگرفت؛ و آبی از آسمان برایتان فرستاد، تا شما را با آن پاک کند؛ و پلیدی شیطان را از شما دور سازد؛ و دل‌هایتان را محکم، و گام‌ها را با آن استوار دارد!

صورت حقیقی و صورت زیرین:

بنابراین، هر چه در عالم ماده وجود دارد، صورت زیرین حقایقی در مراتب بالاتر وجود می‌باشد که به تناسب و اندازه‌هایی ظهور و بروز یافته است؛ و هر چه از ماده بالاتر باشد، غیر مادی است. چنان که فرمود:

« وَإِنْ مِنْ شَيْءٍ إِلَّا عِنْدَنَا خَزَائِنُهُ وَمَا نُنَزِّلُهُ إِلَّا بِقَدَرٍ مَعْلُومٍ » (الحجر، 21)

ترجمه: و هيچ چيز نيست مگر آنكه گنجينه‌هاى آن نزد ماست، و ما آن را جز به اندازه‌اى معين فرو نمى‌فرستيم.

میرفندرسکی رحمة الله علیه، مبتنی بر همین آیه، این حقایق عظیم در معارف را در چند بیت بسیار زیبا بیان داشته است:

چرخ با این اختران نغز و خوش زیباستی

صورتی در زیر دارد هرچه بر بالاستی

صورت زیرین اگر با نردبان معرفت

بر رود بالا همان با اصل خود یکتاستی

این سخن را درنیابد هیچ فهم ظاهری

گر ابونصرستی وگر بوعلی سینا ستی

جان اگر نه عارضستی زیر این چرخ کهن

این بدن‌ها نیز دایم زنده و برپاستی

هرچه عارض باشد آن را جوهری باید نخست

عقل بر این دعوی ما شاهدی گویاستی

...

در روایات به مقدم بودن خلقت آب، اشاره شده است، چنان که علامه مجلسی رحمة الله علیه، حدیث مفصلی را نقل نموده است که «خداوند از نور وجود پیامبر اکرم صلی‏ الله ‏علیه ‏و ‏آله، جوهری را آفرید و آن را به دو قسمت کرد و با چشم هیبت به قسم اول نگاه کرد که تبدیل به آب شد و با چشم شفقت به قسم دوم نظر انداخت که از آن عرش را آفرید و از نور عرش، کرسی را آفرید و از نور کرسی، لوح را آفرید و از نور لوح، قلم را آفرید... » (بحارالانوار، 29)

بنابراین، چون "آب" در عالم ماوراء الطبیعه، تقدم داشته و از جوهر اخضریِ نور وجود خلق اول، خلق شده است (وارد بحثش نمی‌شویم)، ابتدای خلقت ماده به آب نیز بعید و عجیب نیست.

اما، این آب به چه شکل بوده؟ به شکل یک اقیانوسی به وسعت جهان، یا به شکل یک ذره یا هسته‌ی اولیه، که تمامی قابلیت‌های عالم ماده در آن بوده و پس از انفجار، باز شدن یا هر اسمی که رویش بگذارند، و بالتبع چرخش، سرد شدن، جابجایی، قرار گرفتن در شرایط متفاوت و ...، به اشکال متعدد و متکثر در آمده است، مستلزم تحقیقات بیشتر علمی (عام) و البته با مدد علوم تجربی (خاص) می‌باشد.

آب منشأ حیات:

در قرآن کریم تصریح شده است که آب منشأ حیات است. اگر چه برخی از مفسرین می‌گویند مقصود آیه، منشأ حیات جانداران است و نه منشأ خلقت اجسام، اما واقعیت این است که زنده شدن، با آب است، پس می‌تواند منشأ پیدایش اجسام باشد، چرا که اجسام نیز با پیدایش، حیات می‌یابند.

«مِنَ الْمَاءِ كُلَّ شَيْءٍ حَيٍّ - و هر چيز زنده‏اى را از آب آفريديم / الأنبیاء 30»

منتهی کدام «آب»؟ قطره‌ای مانند آب اقیانوس یا چشمه؟ یا جوهر آب که در آن ماده حیات و استعداد و قابلیت تمامی اجسام وجود دارد و پس از انفجارش دخان (بخار)، و آسمان‌ها و زمین و هر چه در آنهاست پدید می‌آید.

علامه طباطبائی: «ابتدا ماده مشترکی بوده بدون هیچ انفصالی. سپس خداوند از آن ماده مشترکه، مرکبات زمینی و جوّی و انواع نباتات و حیوانات و انسان با صور جدید و آثار مختلف پدید آورد.» (المیزان، 14/278) »

 

مشارکت و هم‌افزایی (سؤال به همراه نشانی لینک پاسخ، جهت ارسال به دوستان در فضای مجازی)

 

آیا بر اساس آیه و حدیث مشخص می‌شود که اولین خلقت در اجسام چه بوده است؟ این که یهودیان می‌گویند: «آب» بوده، بر اساس وحی است؟

 

http://www.x-shobhe.com/shobhe/9119.html

 

 

 

کلمات کلیدی:  قرآن