پایگاه پاسخگویی به سؤالات و شبهات (ایکس – شبهه): جنبه‌ی باطنی یک چیز یا یک امر، اتفاق نمی‌افتد، بلکه همیشه وجود دارد، ولی جایی دیده می‌شود و جایی دیده نمی‌شود.

برای درک بهتر موضوع، به همین عالَم ماده و چگونگی‌های آن توجه نمایید.

آیا هیچ کار، حالت یا چیزی وجود دارد که "ظاهر و باطن" نداشته باشد؟! آیا جامدات، ظاهر و باطن ندارند؟ مثلاً ظاهر یک کوه آتشفشان، یا کوه سنگی، یا کوهی با معدن گوهر سنگ، یا سنگ‌های آهکی یا مرمری، یا کوهی با ذرات با سیلیس برای شیشه‌سازی ...، یا همین طور هر ذره‌ای که از اتم‌های حاوی پروتون و نوترون ... – یا همین‌طور است یک شاخه‌ی گُل، که وقتی متصل به ساقه و ریشه است، یک گیاهی در چرخه‌ی طبیعت است – اما باطنش در گل‌فروشی، یک محصولی برای تجارت است و هنگام هدیه،ییام‌آور تشکر یا محبت می‌باشد.

همین‌طور است کلماتی که به کار می‌بریم. ظاهرش چند حرف است، باطنش معنایی دارد، در باطن معنا نیز مفهومی نهفته است و در ضمن یک کلمه‌ی واحد [مانند متشکرم] را می‌تواند به هر قصدی به کار برد؛ از تشکر و تقدیر گرفته، تا مسخره و اهانت.

تمامی اعمال و از جمله عبادات آدمی نیز همین‌طور است، چنان که نماز را می‌شود "قربة الی الله" و یا برای ریا و فریب اقامه نمود.

حجاب

بنابراین، این دنیا با تمامی عناصرش، ظاهری دارد که حکم حجاب را برای باطن دارد و این حجاب‌ها، یکی یکی، برای هر کسی که نزدیک‌تر و محرم‌تر شود کنار می‌رود. چنان که همگان ظاهر یک کوه را می‌بینند، اما این ظاهر حجابی است که باطنش را می‌پوشاند. اما اگر کسی کوهنورد، یا سنگ‌شناس، معدن‌شناس و ... باشد، حجاب ظاهر برای او کنار رفته و باطن یا بواطنش را می‌بیند.

پیامبر اکرم صلوات الله علیه و آله فرمودند که همین قرآن نیز ظاهری دارد و باطنی، باطنش باطنی، تا هفتاد بطن [یعنی بی‌اندازه]. پس هر کس با قرآن مجید مأنوس‌تر گردد، محرم‌تر می‌شود و بواطنش را [به حد خود] می‌بیند.

قیامت

برای قیامت، اسم‌های گوناگونی در قرآن مجید ذکر شده است که هر کدام مُعرّف و بیانگر وجهه‌ای از آن روز بزرگ می‌باشد، مانند: «یَوم الحَشر – روی که همگان محشور می‌گردند» - «یَوم الجَمع – روزی که همگان جمع خواهند شد» - «یَوم القِیامة – روزی که همه قیام خواهند کرد» - «یَوم الحِساب – روز حسابرسی مواضع و اعمال همگان»  - «یَوم الفَصل – روز جداسازی» و ... .

«يَوْمَ تُبْلَى السَّرَائِرُ» - از جمله این اسامی، «يَوْمَ تُبْلَى السَّرَائِرُ» می‌باشد؛ یعنی روزی که تمامی اسرار بیرون می‌ریزد و پنهان داشته شده‌ها، آشکار می‌گردد.

در این روز، هم اسرار خلقت با تمامی حکمت‌هایش آشکار می‌گردد – هم اسرار قرآن مجید، با تمامی حقایقش آشکار می‌گردد – هم نیت‌های خوب یا بد انسان آشکار می‌شود و هم باطن و چهره‌ی حقیقی اعمال و کرده‌ها و آثار آنها بیرون می‌ریزد.

دقت کنیم که فقط "عمل" در نظر گرفته نمی‌شود، بلکه "آثار عمل" که تا قیامت امتداد دارد نیز معلوم شده و به محاسبه کشیده می‌شود. فرض کنید که هر چند به مقدار ناچیز، به مستمندی کمک نمودید، یا کلمه‌ای را به کسی آموختید، و یا گامی در راه اعتلای اسلامی و بیداری و خیر مسلمانان برداشتید ... ، و یا خدایی ناکرده، کسی کفر، شرک و نفاق ورزید، دروغی گفت، امانتی را ضایع کرد، به شخص یا جامعه‌ای ظلم نمود، به وعده‌اش [هر چند به یک کودک] عمل ننمود، معصیت کرد یا فساد (تباهی) به بار آورد! خب، آثار این کارهای خوب یا بد چیست؟ آیا جایی ثبت می‌شود و به حساب می‌آید یا خیر؟! وقتی این آقا یا خانم، در سن پنجاه سالگی، مسلمان دانشمندی شده، به احتمال قوی معلم کلاس اول او از دنیا رفته و یا پیر شده و اصلاً او را نمی‌شناسد؛ اما اثر همان آموزش تا قیامت ادامه دارد و ثبت می‌شود و به حساب می‌آید:

«إِنَّا نَحْنُ نُحْيِي الْمَوْتَى وَنَكْتُبُ مَا قَدَّمُوا وَآثَارَهُمْ وَكُلَّ شَيْءٍ أَحْصَيْنَاهُ فِي إِمَامٍ مُبِينٍ» (یس، 12)

ترجمه: ماييم كه مردگان را زنده مى‏كنيم و آنچه كرده‏اند و آنچه از آثارشان بعد از مردن بروز مى‏كند همه را مى‏نويسيم و ما هر چيزى را در امامى مبين برشمرده‏ايم.

دیدن باطن‌ها

بنابراین، باطن هر چیزی، هر امری و هر کاری، همراه ظاهرش وجود دارد و اینطور نیست که یک روزی اتفاق بیفتد، مثل روح که باطن جسم است و همیشه بر آن احاطه دارد؛ اما گاهی این بواطن دیده می‌شوند و گاهی دیده نمی‌شوند، برخی می‌بینند و برخی نمی‌بینند. خداوند متعال همیشه علیم، خبیر، سمیع و بصیر است و تمامی ظواهر و بواطن را می‌بیند؛ اهل بصیرت نیز ظاهربین نیستند و به اندازه‌ی ظرفیت خود، نگاه به باطن دارند؛ و در قیامت که پرده‌ها [حجاب‌ها] کنار می‌رود، همگان ظاهر و باطن اعمال خود را – هر چند به کوچکی یک ذره باشد – می‌بینند:

«يَوْمَئِذٍ يَصْدُرُ النَّاسُ أَشْتَاتًا لِيُرَوْا أَعْمَالَهُمْ»

- در آن روز مردم بصورت گروه‌های پراکنده (از قبرها) خارج می‌شوند تا اعمالشان به آنها نشان داده شود!

«فَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ خَيْرًا يَرَهُ»

- پس هر کس هموزن ذرّه‌ای کار خیر انجام دهد آن را می‌بیند!

«وَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ شَرًّا يَرَهُ»

- و هر کس هموزن ذرّه‌ای کار بد کرده آن را می‌بیند!

آیا یک لحظه "توجه و یا غفلت"، آثار متعدد دنیوی – که حتی ممکن است سرنوشت را تغییر دهد – ندارد که در آخرت دیده نشود؟! آیا یک رویکرد صادقانه، توجه و استغفار، سبب بخشش تمامی گناهان نمی‌گردد و یا یک شکر صادقانه، نعمات را افزون نمی‌گرداند؟! آیا یک نگاه محبت‌آمیز به همسر، فرزند، پدر و مادر یا رفیق، آثار ابدی ندارد و یا یک همراهی کوچک [هر چند به اندازه‌ی اشاره‌ی چشم] به یک ظلم، فساد، انحراف و خیانت (به ویژه در امور اجتماعی)، باطل و ظالم را تقویت نمی‌کند و آثارش بر فرد و جامعه مترتب نمی‌گردد؟! پس، این ذره‌ها نیز همه ثبت شده و دیده خواهند شد و نتیجه خواهند داد:

«وَأَنْ لَيْسَ لِلْإِنْسَانِ إِلَّا مَا سَعَى * وَأَنَّ سَعْيَهُ سَوْفَ يُرَى * ثُمَّ يُجْزَاهُ الْجَزَاءَ الْأَوْفَى * وَأَنَّ إِلَى رَبِّكَ الْمُنْتَهَى» (النّجم، 39 تا 42)

ترجمه: و اينكه براى انسان (چیزی) جز حاصل تلاش او نيست * و [نتيجه] كوشش او به زودى ديده خواهد شد * سپس هر چه تمام‌تر وى را نتیجه (پاداش یا مکافات) دهند * و اينكه پايان [كار] به سوى پروردگار توست.

●- البته روز قیامت، روز بسیار عظیمی است و مراحلی دارد. دیدن اعمال و آثار آنها و باطن اعمال، فقط یک مرحله از آن است که صورت حقیقی هر نیت و کاری نشان داده می‌شود؛ در یک مرحله‌ی دیگر از قیامت، کتاب اعمال هر کسی را به دستش می‌دهند و به او می‌گویند: «خودت بخوان، که برای حسابرسی، خواندن خودت کافیست»:

«اقْرَأْ كِتَابَكَ كَفَى بِنَفْسِكَ الْيَوْمَ عَلَيْكَ حَسِيبًا» (الإسراء، 14)

ترجمه: (و به او می‌گوییم:) کتابت را بخوان، کافی است که امروز، خود حسابگر خویش باشی!

●- پس از دیدن ظاهر و باطن نیات، باورها و اعمال و خواندن "کتاب نفس" توسط هر کسی، نوبت به سؤال و جواب و حسابرسی می‌رسد. از کفار به گونه‌ای پرسش می‌شود که برایش حسرت، پشیمانی، بیچارگی و وحشت دارد؛ مثل آن که می‌پرسند: «آنان که با خدا شریک قرار دادی، کجا هستند که امروز تو را یاری کنند و نجات دهند»؟!

«وَيَوْمَ نَحْشُرُهُمْ جَمِيعًا ثُمَّ نَقُولُ لِلَّذِينَ أَشْرَكُوا أَيْنَ شُرَكَاؤُكُمُ الَّذِينَ كُنْتُمْ تَزْعُمُونَ» (الأنعام، 22)

ترجمه: آن روز که همه آنها را محشور می‌کنیم؛ سپس به مشرکان می‌گوییم: «معبودهایتان، که همتای خدا می‌پنداشتید، کجایند؟» (چرا به یاری شما نمی‌شتابند؟!)

به مؤمنی که همیشه روز ملاقات و حساب را در نظر داشته، خدا را دوستش داشته و قلبش برای او می‌تپیده، پس یقیناً به عمل صالح می‌پرداخته، می‌گویند: «به‌به! چه بنده‌ی صالحی! حالا با سلام و سلامت، وارد بهشت خدا شو و در امنیت کامل باش، هم به نتایج خوب و باطن کارهایت برس، هم مزد کارت که سلطنت و فرمانروایی است را بگیر و هم جایزه‌هایی بیشتر از مزد:

«مَنْ خَشِيَ الرَّحْمَنَ بِالْغَيْبِ وَجَاءَ بِقَلْبٍ مُنِيبٍ * ادْخُلُوهَا بِسَلَامٍ ذَلِكَ يَوْمُ الْخُلُودِ * لَهُمْ مَا يَشَاءُونَ فِيهَا وَلَدَيْنَا مَزِيدٌ» (ق، 33 تا 35)

ترجمه: آن کس که از خداوند رحمان در نهان بترسد و با قلبی پرانابه در محضر او حاضر شود * (به آنان گفته می‌شود:) بسلامت وارد بهشت شوید، امروز روز جاودانگی است * هر چه بخواهند در آنجا برای آنها هست، و نزد ما نعمت‌های بیشتری هست (که به فکر هیچ کس نمی‌رسد)!

●- خلاصه احوالات قیامت و آن روز عظیم، به مراتب و به صورت غیر قابل قیاس، بیشتر از احوالات دنیا و حیات بشری در زمین است که همه در کلام الله [قرآن حکیم]، بیان شده است. اما برای کسانی که نامحرم هستند، این حقایق در حجاب است، نه ظاهرش آشکار می‌شود و نه باطنش، اما برای کسانی که با قرآن کریم آشنا، مأنوس و محرم می‌شوند، این حقایق و بواطن، در همین دنیا برایشان معلوم و مشهود می‌گردد و البته در قیامت، حقیقت هر چیزی را می‌بینند.

تا نگردی آشنا زین پرده رمزی نشنوی

گوش نامحرم نباشد جای پیغام سروش (حافظ)

مشارکت و هم افزایی‌ - پرسش و نشانی لینک پاسخ، جهت ارسال به دوستان در فضای مجازی

پرسش:

در قرآن فرموده: «کسانی که مال یتیم می‌خورند، آتش می‌خورند»، آیا تمامی کارهای روزمره ما دارای یک جنبه‌ی باطنی هستند که در آخرت اتفاق می‌افتد؟

پاسخ:

http://www.x-shobhe.com/shobhe/10102.html

 

پیوستن و پیگیری در پیام‌رسان‌ها:

 

  

  

        

کلمات کلیدی:  اعتقادی   معاد   ذکر