س 288 – سوال من اینه که خدا میگه هیچ کاری تو این دنیاانجام نمیشه بدون حکمت و خواست خودم. من فکر میکنم تمام کارایی که ما انجام میدیم هم خدا از قبل برامون تعیین کرده و همچنین بهشت و جهنم رفتنمون و خود ما انسان‌ها هیچ دخالتی تو سرنوشتمون نداریم. چون تا خودش نخواد که ما کار بد انجام نمی‌دیم. و خدا تو قرآن هم گفته ما خودمون مسئول کارای خودمونیم. پس این چطور با خواست و اراده خدا هماهنگه؟
ایکس – شبهه / پایگاه پاسخگویی به سؤالات و شبهات: گاهی وقت‌ها صورت مسئله که مبتنی بر برخی از اطلاعات ذهن است درست می‌باشد، اما نتیجه‌گیری غلط. از جمله آنها موضوع علم، اراده، مالکیت و حاکمیت خدا از یک سو و جبر یا اختیار حاکم بر ما از سوی دیگر است. تا گفته می‌شود که خداوند سبحان خالق، مالک، ربّ و "یرید من یشاء" است، برداشت اولیه‌ی ذهن این می‌شود که لابد جبری حاکم است؟
در اینجا لازم است که عقل به میان آید و بپرسد: اگر همه چیز "جبر" است، حتی چگونگی "شدنِ" ما، که نتیجه‌ی آن در قالب بهشت و جهنم توصیف می‌گردد "جبر" می‌باشد، دیگر چرا این همه انبیاء و اوصیاء آمدند؟ چرا وحی نازل شد؟ چرا مخاطب امر و نهی قرار گرفتیم؟ چرا تکلیف و متعاقباً مسئولیت داده شد و اصلاً دیگر حشر و بازخواست و کیفر و پاداش و اساساً حق و باطل و خوب و بد چه معنایی دارد؟!
پاسخ در درون همان سؤال روشن است و عقل به خوبی تشیخص می‌دهد که پس "جبر محض" نیست. و البته اختیار محض هم نیست، بلکه بسیاری از امور نیز جبری است. پس چنان که امام صادق علیه‌السلام فرمودند: نه جبر محض است و نه اختیار محض، بلکه امری بین این دو می‌باشد.
بله، خداوندِ علیم، حکیم و قادر، عالم هستی را مبتنی بر قوانین محکم و متقنی آفریده است که همه از اراده‌ی اوست و کسی را گریزی از آن نیست. پس، او خواسته که آتش باشد و سوزان باشد – او خواسته که شما پوست و گوشت داشته باشید و لطیف باشد – او خواسته که پوست و گوشت روی آتش بسوزد.
هم چنین او خواسته که به شما اختیار و اراده‌ای در برخی امور بدهد. سپس او خواسته که شما را در درون (عقل و فطرت) و بیرون (وحی، نبوت و ولایت و امامت) راهنمایی کند و بگوید: دستت را روی آتش نگیر و اگر بگیری می‌سوزد.
هم چنین او می‌داند که به شما چه امکانات و چه اختیاراتی داده است و تا چه حد شما را در انتخاب مختار قرار داده است، و نیز می‌داند که بنده‌اش از این امکانات و اختیارات (نعمات) چگونه استفاده می‌کند، و پاداش یا عقاب هم برای همین است.
پس معنای این که هر چه بکنیم از گستره‌ی علم، حکمت و اراده‌ی او خارج نمی‌شویم (لا یُمکِنُ الفِرار مُن حُکومَتِک)، این نیست که اختیار به ما نداده است، بلکه یعنی اختیاراتی به ما داده است، اما اختیار ما نمی‌تواند "سنّت الله" و نظام آفرینش را بر هم زند. مثلاً کسی بگوید من فساد میکنم تا متقی شوم و یا وجودم را به آتش می‌کشم تا به بهشت روم. خیر؛ بلکه اگر می‌خواهی متقی شود، باید فساد نکنی و اگر وجودت را به آتش کشیدی، خودت می‌شوی جهنم و می‌سوزی.
دقت کنیم که انتخاب اختیاری است، اما آثار و عواقب، منطبقِ بر قوانین حاکم بر عالم هستی و جبری می‌باشد.
- تعداد بازدید : 2025
- 8 بهمن 1393
- نسخه قابل چاپ
- اشتراک گذاری
کلمات کلیدی: پاسخ های کوتاه معاد
شخصی در یک میهمانی گفت: فکر کردن به آن دنیا و اتفاق‌ها و عذاب‌هایش، جزو گناهان کبیره است، چون اصلا آدم دیوانه می‌شود که بخواهد به آن دنیا فکر کند، که مثلا برای یک تار مو می‌خواهند چند هزار سال بسوزانند ... می‌خواستم ببنم درست گفته یا نه و چه طور میشه جواب داد؟ 
بهشت و جهنم - از کدام آیات قران مشخص می‌شود که عذاب‌ها و لذات عالم آخرت جنبه جسمانی هم دارد؟ با کدام آیات قران می‌توان این مطلب را که عذاب‌های یاد شده در قرآن، عذاب و لذت برای روح است که قرآن برای تقریب ذهن به صورت عذاب و لذت‌های جسمانی بیان نموده؟ (ارشد مهندسی حمل و نقل دریایی) 
دین برتر که نزد خدا اسلام است و هر کس که توانایی تحقیق را داشته باشد و قصور کند [خودش کوتاهی کرده است]، پس در دنیای وسیع و سریع امروز به لحاظ ارتباطات که امکان تحقیق به راحتی فراهم است، آیا می‌توانیم این نتیجه را بگیریم که تمام غیر مسلمان‌ها به ویژه اهل کتاب مقصر‌اند وجایگاه‌شان دوزخ است؟ آیا می‌توان گفت که با آنها به دین خودشان برخورد می‌شود، حال آن که دین آنها تحریف شده، تغییر یافته و ناصحیح است. با توجه به آیات قرآن جواب دهید. (دانشجوی مکانیک – تهران) 
