پایگاه پاسخگویی به سؤالات  و شبهات (ایکس – شبهه): اگر یک بحث فقط حقوقی بود، پاسخ تخصصی‌تری لازم بود، اما چون شبهه‌ی وارده، بر مبنای یک قصه پردازی دروغ در فضای مجازی منتشر شده، باید ضمن پاسخی برای عموم، به این نکته نیز توجه شود.

آن چه طی یک قصه طولانی، تحت عنوان: «گفتگوی دانشجو با استادی به نام "دکتر سید علی آزمایش، استاد حقوق جزا و جرم‌شناسی"»، در فضای مجازی مطرح شده، فقط یک قصه دورغین است که نه واقعیت ندارد [چون حتی یک دانشجوی ترم اول حقوق نیز چنین نمی‌گوید]، بلکه هیچ مبنای عقلی، علمی، حِکَمی، حقوقی ندارد و بالتبع مبنای دینی و اسلامی نیز ندارد.

قصه - خداوند متعال در قرآن کریم، مفاهیم ژرفی را در افق‌های معرفت، اخلاق، احکام، انسان‌شناسی، جامعه‌شناسی، حقوق و ...، در قالب ذکر یک قصه‌ی حقیقی از تاریخی واقعی، بیان نموده و تعلیم داده است، چرا که گویایی و اثرش بیشتر است؛ اینها نیز به تقلید قصه می‌گویند، اما قصه‌ای را می‌بافند که نه تنها علم، درس، حکمت، عبرت و آموزه‌‌ی درستی در آن نیست، بلکه فقط شعار بی‌بینان برای ایجاد شبهه، انحراف و اعوجاج می‌باشد!

●- اگر حواشی این انشای طویل را کنار بگذاریم، می‌توانیم بگوییم که بحث از "حقوق و عدالت" است، و این یک بحث عقلی، حِکَمی و علمی می‌باشد و هیچ اختصاصی هم به اسلام و جامعه‌ی اسلامی ندارد، بلکه یک اصول کلی دارد؛ لذا نباید به خاطر مواضع، اهداف و امیال شخصی در ضدیت با اسلام و یا مأموریت در شبهه‌پراکنی، به صورت شعاری مطرح شود.

بی‌تردید، آن کسی که این قصه را بافته، نه از حقوق چیزی می‌داند و نه از عدالت، و حتی شاید نتواند این دو واژه را تعریف نماید و یا فرق‌شان و یا چگونگی رابطه بین آنها را بیان نماید، منتهی فرض کرده که اگر من نمی‌دانم، لابد دیگران نیز نمی‌دانند، پس بهتر است ببافم!

حقوق:

"حقوق" چیست و چه کسی باید آن را تبیین و وضع نماید؟! منابع و مبادی حقوق کدامند؟! آیا آن که خودش حق است و عالَم هستی را به حق و بر اساس اندازه‌ها آفریده، می‌تواند "حق و حقوق" در هر چیزی و بالتبع هر امری را وضع و ابلاغ نماید، و یا رأی اکثریت حق می‌شود و یا در یک نظام دیکتاتوری، فرمان سلطان و یا نظام سلطه، هر چه باشد حق است؟!

عدالت:

"عدل"، چه در تعریف فلسفی و چه حقوقی و چه در حوزه‌ی عمل، یعنی: «قرار گرفتن یا قرار دادن هر چیزی در جای خودش». پس، جای خورشید در آسمان است، جای قلب در سینه و جای زنده روی زمین، جای مرده زیر زمین، و جای دزد و متجاوز به حقوق دیگران در زندان است.

حالا، آیا دزدی از فقر بوده، از روی ناچاری و استیصال بوده و یا از روی رذیلت اخلاقی و رفتاری بوده، آن هم حقوقی دارد و احکامش متفاوت است.

تقدم حقوق بر عدالت:

گفته است: «مقدمه‌ی‌ اجرای حدود اسلامی، عدالت اسلامی است»! حال بر چه اساسی این قاعده را تعریف کرده، خودش می‌داند، ولی بسیار من‌درآوردی است و کاملاً بر عکس گفته است! او "اسلامی اسلامی" کرده تا حرصش را آشکار کند، وگرنه موضوع اختصاصی به اسلام ندارد، سؤال این است که آیا "حقوق مقدم بر عدالت است و یا عدالت مقدم بر حقوق است"؟

●- گزاره‌ی «مقدمه‌‌ی اجرای حدود اسلامی، عدالت اسلامی است»، یعنی "عدالت" مقدم بر "حقوق" است و این یک ادعای بی‌دلیل، غیر منطقی و نانشدنی است، چرا که "عدالت"، باهمان رعایت حقوق محقق می‌گردد؛ پس باید ابتدا  حقوقی باشد که سپس رعایت شود.

فرض کنید که ده نفر در یکجا جمع شده‌اند و به یکدیگر می‌گویند: «بیایید برای راحتی، امنیت و سعادت خودمان، عدالت را رعایت کنیم»؛ حال یکی بپرسد: «بسیار خب، اما بر چه اساسی، بر چه میزانی، مبتنی بر چه حقوقی»؟! پس حقوق [احکام] مقدم است و باید حقوق و احکامی وجود داشته باشد که رعایتش "عدالت" و عدم رعایتش "بی‌عدالتی یا ظلم" قلمداد شود – چه در اسلام و چه در غیر اسلام.

●- گفته است: «جامعه اسلامی شرط وجودیش عدالت است نه اجرای حدود، شما اول عدالت را محقق کنید، سپس اجرای حدود نمایید»! این تعریف نیز به شوخی سفیهانه شبیه‌تر است تا یک توصیه‌ی سیاسی یا حقوقی.

شرط وجودیِ جامعه اسلامی، تحقق کامل عدالت نیست، بلکه تلاش برای تحقق عدالت، بر اساس رعایت حقوق و حدود می‌باشد. جوامع دیگر نیز همین‌طور هستند. ابتدا حقوق و قانون وجود دارد، سپس ضمانت اجرایی در رعایت حقوق، برای رسیدن به عدالت.

پس، معنا ندارد که بگویند: «اول عدالت و سپس اجرای حدود». تحقق عدالت، مستلزم اجرای حدود است که خودش در چارچوب حقوق تعریف می‌شود.

فرض کنید که بگویند: «تا عدالت اجتماعی محقق نشده، و همگان از یک خودروی مناسب برخوردار نشده‌اند، و از در آمد کافی برای بنزین، بیمه، مالیات و ... برخوردار نگردیده‌اند، نباید قوانین و حدود راهنمایی و رانندگی به اجرا درآید و نباید متخطی جریمه یا مجازات شود»!

در کدام جامعه و بر چه اساس و منطقی می‌توان مدعی شد که تا عدالت اجتماعی محقق نشده و همه شاغل و مرفه نشده‌اند، افراد قاتل، دزد، متجاوز، زورگیر، قانون شکن و مجرمین، نباید مجازات شوند؟! حالا هِی "اسلامی اسلامی" بگوید؛ اختصاصی به اسلام ندارد، بلکه سخن و ادعا از بنیان بی‌منطق است!

این سخن مثل این است که بگویند: «تا عدالت محقق نشده، در پی تحقق عدالت نباشید»!

●- پس، حقوق مقدم است. باید یک حقوقی باشد تا رعایت آن "عدالت" و عدم رعایت آن "بی‌عدالتی و ظلم" محسوب گردد؛ و "عدالت"، پس از اجرای حقوق و حدود محقق می‌گردد. لذا برای حقوق، چه در اسلام و چه در غیر اسلام، مجازات‌هایی را به عنوان ضمانت اجرایی وضع کرده‌اند تا همگان اگر از روی عقل و حکمت و اخلاق نشد، از روی ترس رعایت کنند و خاطی مجازات شود، تا عدالت محقق گردد.

"عدالت"، بدون "حقوق و حدود و اجرای آن"، فقط یک لفظ واهی و بدون معنا و مصداق می‌باشد؛ یک شعار بدون شعور است.

●- خداوند سبحان، همه چیز را بر اساس اندازه‌ها خلق نمود: «إِنَّا كُلَّ شَيْءٍ خَلَقْنَاهُ بِقَدَرٍ - البته ما هر چيز را به اندازه آفريديم / القمر، 49»؛ و این اندازه‌ها، مبیّن حقوق می‌باشند. خواه حقوق یک حشره یا برگ درخت باشد، یا حقوق انسان و جامعه انسانی، و خواه حقوق الهی "حق الله".

سپس این حقوق و حدود را ابلاغ نمود و فرمود رعایت کنید تا به "عدالت فردی و اجتماعی" و به سعادت دنیوی و اخروی برسید؛ و البته برای خاطئین، قانون شکنان، متجاوزان (تعدی کنندگان) نیز مجازات‌های دنیوی و اخروی داد.

در جوامع کافر و غیر اسلامی نیز ابتدا یک حقوقی را تبیین و وضع می‌کنند، سپس ابلاغ می‌کنند و می‌گویند: «این حقوق را رعایت کنید تا به رفاه و لذت برسید»، و برای خاطیان مجازات تعیین می‌کنند و آن را به اجرا در می‌آورند؛ تا آن عدالتی که برای خود تعریف کرده‌اند، محقق گردد.

اجرای حدود:

"اجرای حدود" نیز اختصاصی به مجازات‌ها ندارد؛ احکام مدنی، اقتصادی، عبادی و ... را نیز شامل می‌گردد، همه اجرای حدود است؛ اما به معنی مجازات‌ها نیز چه در اسلام و چه در غیر اسلام، خودش در حوزه‌ی "حقوق" و مبتنی بر حقوق است. اگر دزد را به زندان می‌اندازند، برای دوچرخه دزدی سه ماه، برای سرقت مسلحانه تا ده سال و ... زندان می‌کنند، بر اساس حقوقِ تعریف شده و حدود تعیین شده است.

گزاره‌ی نادرست "اول عدالت و بعد اجرای حدود"، مثل این است که بگویند: «تا عدالت اجرا نشده، هیچ حقوقی وضع نشود و هیچ قانونی به اجرا در نیاید و هیچ قانون‌شکنی مجازات نشود»!

حتی جنگل، حیات وحش، امریکا و انگلیس نیز چنین نیست و نمی‌تواند باشد.

مشارکت و هم‌افزایی (پرسش  و نشانی لینک پاسخ، جهت ارسال به دوستان در فضای مجازی)

پرسش:

"شبهه در فضای مجازی" - استاد حقوق جزا گفت: مقدمه‌ی‌ اجرای حدود اسلامی، عدالت اسلامی است. جامعه اسلامی، شرط وجودیش عدالت است نه اجرای حدود  !

پاسخ (نشانی لینک):

http://www.x-shobhe.com/shobhe/10604.html

 

پیوستن و پیگیری در پیام‌رسان‌ها:

  

  

    

کلمات کلیدی:  حقوقی و احکام   اندیشه و مباحث نظری   عدل