«وَمَا لَهُمْ بِهِ مِنْ عِلْمٍ إِنْ يَتَّبِعُونَ إِلَّا الظَّنَّ وَإِنَّ الظَّنَّ لَا يُغْنِي مِنَ الْحَقِّ شَيْئًا» (النّجم، 28)
آنها هرگز به اين سخن دانشى ندارند، تنها از گمان بى پايه پيروى مىكنند؛ با اينكه «گمان» هرگز انسان را از حقّ بىنياز نمىكند!
«وَمَا يَتَّبِعُ أَكْثَرُهُمْ إِلَّا ظَنًّا إِنَّ الظَّنَّ لَا يُغْنِي مِنَ الْحَقِّ شَيْئًا إِنَّ اللَّهَ عَلِيمٌ بِمَا يَفْعَلُونَ» (یونس علیه السلام، 36)
و بيشتر آنها، جز از گمان (و پندارهاى بىاساس)، پيروى نمىكنند؛ (در حالى كه) گمان، هرگز انسان را از حقّ بى نياز نمىسازد (و به حق نمى رساند)! به يقين، خداوند از آنچه انجام مىدهند، آگاه است!
●- برای روشن شدن یک "حق"، "ظنّ و گمان" را در مقابل "علم" قرار داد؛ چرا که آدمی وقتی به کسی یا موضوعی یا چیزی میاندیشد، به ویژه اگر بخواهد "قضاوت" یا "انتخاب" نماید؛ یا نسبت به آن "علم" مییابد و یا از "ظنّ و گمان" خودش و دیگران پیروی [تبعیت] مینماید، و راه سومی وجود ندارد!
"ظنّ و گمان"، میتواند مقدمهای برای مطالعه و تحقیق باشد، اما هرگز جایگزین "علم" نمیگردد تا حقیقتی را معلوم سازد، لذا ارزشی برای پیروی [تبعیت] ندارد.
فرقی ندارد که "ظنّ و گمان"، راجع به مباحث شناختی باشد و مبنای پیدایش ایسمها گردد، و یا راجع به جریانات و حوداث باشد و مبنای جهتگیری و اتخاذ مواضع قرار گیرد، و یا راجع به افراد و اشخاص باشد و مبنای قضاوت آنان واقع شود، در هر حال "ظنّ و گمان" است و جای "حق" را نمیگیرد.
www.x-shobhe.com
کلمات کلیدی:
حدیث امروز سوره یونس سوره نجم «شناخت حقوق زمینه ساز رشد»