ایکس – شبهه / پایگاه پاسخگویی به سؤالات و شبهات: اگر مکلف از همان ابتدای امر، مرجع تقلیدش را بر اساس احکام و شرایط آن که در بخش اول تمامی رساله‌ها آمده است [و می‌شود که همه یکسان است] برگزیند، بعداً نه با مشکل خاصی مواجه می‌گردد و نه ضرورتی به عدول پیدا می‌کند.

در هر حال، اگر از راه‌هایی که در فقه بیان شده، یقین حاصل کند که دیگری "اعلم" است، باید عدول نماید و از "اعلم" تقلید نماید، اما به فرض مساوی بودن در علم و ورع و سایر شرایط مرجعیت (که در سؤال بیان شده است)، چند حالت ممکن است پیش آید که احکام هر یک متفاوت می‌باشد. به عنوان مثال در مسائلی عدول کند که مرجع فعلی‌اش در آن خصوص فتوا دارد – در مسائلی که مرجع به آن فتوا داده، اما وی تاکنون عمل نکرده است – در مسائلی که مرجع فعلی در آن فتوا نداده است ... و یا آن که به طور کلی از مرجعی عدول کرده و از مرجع دیگری تقلید نماید و آن هم با لحاظ کردن شرط "مساوی" بودن، نه این که یقین کند دیگری اعلم است.

آیت‌الله العظمی خامنه‌ای: بنابر احتیاط واجب، رجوع به مساوی جایز نیست. (اجوبة الاستفتائات، س 31)

آیت الله العظمی بهجت (ره): در صورت تساوی دو مجتهد در اعلمیّت و اورعیّت، در جمیع مسائل یا در بعض مسائل که ارتباط با هم ندارند، جایز است (وسیله النجاة، ج1، ص 9)

آیت‌الله العظمی سیستانی: اگر از هر جهت مساوی باشند رجوع اشکال ندارد، زیرا در صورت تساوی دو مجتهد مکلّف می تواند عملش را طبق فتوای یکی از آن دو انجام دهد مگر در مواردی مانند قصر و اتمام که باید احتیاط کند. (منهاج الصالحین، ج1، ص 10)

آیت الله العظمی مکارم شیرازی: بنابر احتیاط واجب جایز نیست. (توضیح المسائل، ص 22، م 16)

آیت‌الله العظمی نوری همدانی: در مسائلی که عمل نکرده است، اشکال ندارد. (هزار و یک مساله فقهی، ج 2، ص 8، س 14)

آیت‌الله العظمی وحید خراسانی: جایز نیست. (عدول جایز نیست مگر مجتهدی که به آن عدول شده اعلم باشد) - (منهاج الصالحین، ج 2، ص 12، م 14)

آیت العظمی تبریزی: در خصوص مسائلی که یاد گرفته، رجوع به دیگری جایز نیست. (استفتائات، س 11)

آیت العظمی صافی گلپایگانی: در خصوص مسائلی که یاد گرفته، بنابر احتیاط واجب رجوع به مساوی جایز نیست - احوط (احتیاط واجب) در خصوص مسائلی که یاد گرفته ترک عدول به مساوی است. (جامع الاحکام، ج 1، س 18)

 

 

کلمات کلیدی:  حقوقی و احکام