ایکس – شبهه / پایگاه پاسخگویی به سؤالات و شبهات: خداوند متعال برای حصول هر معرفت و کمالی و انجام هر کاری، امکانی داده است. به عنوان مثال برای درک محسوسات، حسّ، سلسله اعصاب و مغز داده است. برای دیدن چشم، برای شنیدن گوش، برای راه رفتن پا، برای راست قامت بودن ستون فقرات و ... داده است.

عقل:

برای "معرفت = شناخت"، به انسان "عقل" داده است که مبتنی است بر بدیهیات اولیه عقلی که در او سرشته شده است.

آیات خداوند منّان، نشانه‌های او هستند، چه به قلم صنع (در خلقت) باشند و چه به قلم وحی؛ پس به این آیات اشاره نمود و متذکر شد که آیا تعقل و تفکر نمی‌کنید؟ چرا که شناخت با تفکر و تعقل حاصل می‌گردد:

«وَهُوَ الَّذِي يُحْيِي وَيُمِيتُ وَلَهُ اخْتِلَافُ اللَّيْلِ وَالنَّهَارِ أَفَلَا تَعْقِلُونَ» (المؤمنون، 80)

ترجمه: و اوست آن كس كه زنده مى‏كند و مى‏ميراند، و اختلاف شب و روز از اوست. آیا نمى‏انديشيد؟

بودریار می‌گوید: «همه چیز نشانه است و هیچ چیزی خودش نیست» - درست می‌گوید، اما نشانه چه چیزی را نشان می‌دهد؟ و به چه کسی نشان می‌دهد؟ هدف را نشان می‌دهد و به کسی که نشانه‌شناس باشد و در نشانه‌های تفکر و تعقل می‌نماید:

«إِنَّ فِي خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ وَاخْتِلاَفِ اللَّيْلِ وَالنَّهَارِ لآيَاتٍ لِّأُوْلِي الألْبَابِ» (آل‌عمران، 190)

ترجمه: حقّا كه در آفرينش آسمان‏ها و اين زمين و آمد و رفت شب و روز نشانه‏هايى است (از قدرت و علم و حكمت خدا) براى صاحبان عقل و خرد ناب.

قلب:

برای "فهم" نیز "قلب" داد، چنان چه در باره کسانی که قلب‌شان به خاطر کفر و گناه و ظلم مُهر خورده است، فرمود: «لَهُمْ قُلُوبٌ لاَّ يَفْقَهُونَ بِها – قلب‌هایی دارند که با آن فهم نمی‌کنند / الأعراف، 179»

انسان باید معبود و محبوب حقیقی را بشناسند (عقل) و هم چنین ایمان، عبودیت، عشق و محبت را فهم کند (قلب). چنان چه فرمود: بین قلب‌هایتان الفت قرار دادم «فَأَلَّفَ بَيْنَ قُلُوبِكُمْ / آل‌عمران، 103» – سلامتی جان آدمی را سلامتی قلب خواند «إِلَّا مَنْ أَتَى اللَّهَ بِقَلْبٍ سَلِيمٍ - مگر كسى كه با قلبى سالم (مبتلا نشده به عقايد و اخلاق فاسده) به نزد خداوند بيايد / الشعراء، 89» - و هم چنین بیماری و مرض جان آدمی را بیماری قلب او بر شمرد «فِي قُلُوبِهِم مَّرَضٌ – البقره، 10» - چرا که «حبّ و بغض»، وابستگی، جذب و دفع، همه کار قلب (جان) است.

وحدت عقل و قلب:

توحید، یعنی انسان از کثرت، پراکندگی و انفصال، برهد و به "اتحاد" برسد. در چنین حالتی، نیازهای جسمی، شناخت عقلی و عشق و نفرت (حبّ و بغض) قلبی او، همه متحد می‌شوند.

این اتحاد ممکن نیست، مگر آن که تمام قوای انسان یک سو، یک جهت و یک هدف باشد و البته هدف باید خودش "واحد" باشد، تا چنین اتفاقی بیافتد.

فقط خداوند متعال "واحِد و اَحَد" است، پس فقط هدف قرار دادن و وابستگی (عبادت و بندگی) به اوست که سبب چنین "وحدتی" در وجود و تمامی قوای آدمی می‌گردد. «لا إله الاّ الله وَحدَهُ لا شَریکَ لَه».

پس در چنین حالت و مقامی، عقل و قلب نیز موحد شده و به وحدت می‌رسند. عقل "حق" را می‌شناسد (که یکیست) و قلب نیز عاشق همان "حق" می‌شود. پس از این اتحاد عقل و قلب، جهت حرکت واحد می‌شود و پس از وحدت حرکت در یک صراط، اعضا و جوارح مادی نیز در همان راستا حرکت و فعالیت می‌کنند. می‌شود "موحد و مخلص".

از این رو، پس از توجه دادن به تمامی آیات و نشانه‌ها برای تفکر و شناخت، وقتی دعوت به "حرکت به سوی هدف" می‌نماید، "محبت" را محور و انگیزه حرکت بیان نموده و می‌فرماید: اگر محبت به خدا دارید، بیایید:

«قُلْ إِن كُنتُمْ تُحِبُّونَ اللّهَ فَاتَّبِعُونِي يُحْبِبْكُمُ اللّهُ وَيَغْفِرْ لَكُمْ ذُنُوبَكُمْ وَاللّهُ غَفُورٌ رَّحِيمٌ» (آل‌عمران، 31)

ترجمه: بگو: اگر خدا را دوست مى‏داريد پس پيروى از من كنيد تا خدا نيز شما را دوست بدارد و گناهانتان را ببخشايد، و خدا بسيار آمرزنده و مهربان است.

ریشه عشق به اهل عصمت علیهم السلام:

بیان شد که عشق، محبت، مودت و الفت را خدا در قلب انسان قرار می‌دهد، هم چنان که بدیهیات اولیه را در عقل انسان قرار داد و در مجموع آنها را "فطرت = سرشت آدمی در خلقت" نامید و دعوت به دین فطرت نمود و آن را "دین قیّم" بر شمرد که قابل تغییر و تبدیل نیز نمی‌باشد:

«فَأَقِمْ وَجْهَكَ لِلدِّينِ حَنِيفًا فِطْرَةَ اللَّهِ الَّتِي فَطَرَ النَّاسَ عَلَيْهَا لَا تَبْدِيلَ لِخَلْقِ اللَّهِ ذَلِكَ الدِّينُ الْقَيِّمُ وَلَكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لَا يَعْلَمُونَ» (الرّوم، 30)

ترجمه: پس روى خود به سوى دين حنيف كن كه مطابق فطرت خدا است فطرتى كه خدا بشر را بر آن فطرت آفريده و در آفرينش خدا دگرگونگى نيست، اين است دين مستقيم ولى بيشتر مردم نمى‏دانند.

هم چنان که همه نشانه‌ها (آیات) او را به نشان می‌دهند، تمام عشق نیز متعلق به اوست. خداوند متعال انسان را عارف و عاشق به خود آفریده است و اگر کسی منحرف می‌شود، به خاطر حجاب‌هایی است که "عقل و قلب" او را مستور و حتی مدفون کرده است.

پس انسان عاشق خداست، چنان که می‌دانیم همگان "عاشق کمال" هستند و در این عشق نه برای کمال (معشوق) حد و حصری قائلند و نه برای عشق خود به آن کمال.

میل به لقای محبوب:

انسان دوست دارد که محبوب و معشوق خود را ببیند، به او تقرب یافته و حتی وصل شود (صلوة برای همین وصل است). اما چگونه کمال قابل رؤیت است؟ هیچ راهی ندارد به جز آن که به نشانه‌ها و تجلی‌های او نظر بیفکند. مثل وقتی که انسان به صورت محبوب (چه انسان، چه طبیعت یا ...) نظر می‌کند. امام خمینی رحمة الله علیه فرمودند: «شهید نظر می‌کند به وجه الله». ذات مقدس الهی را که نمی‌شود دید، اما به وجه الله می‌شود نظر کرد.

پس عشق به خدا [که خودش در دل نهاده است]، سبب عشق به نشانه‌ها (اسماء و آیات) او می‌شود. هر چه و هر که بیشتر تجلی او باشد، نزد انسان (دل) محبوب‌تر است. مثل گُل یا صورت زیبا و زیباتر و زیباترین می‌ماند. لذا "انسان کامل = معصوم"، نزد دل، محبوب‌ترین است، مگر آن که عقل و قلب به خاطر محبت‌های دنیوی کاذب، مستور و مدفون شده باشند.

هر چه در عالم هست، مظهر و تجلی اسم خداست، ظهور اسم حی، اسم علیم، اسم حکیم، اسم جمیل، اسم قادر، اسم رحمان و ... می‌باشد که در همه جا و همه چیز تجلی یافته است و اهل عصمت علیهم السلام که انسان کامل هستند، مظهر اتمّ تجلی اسماء الله می‌باشند.

پس، عشق به کمال در فطرت آدمی سرشته شده است و عشق انسان به هر چه که بیشتر مظهر و تجلی حق باشد بیشتر است، مگر آن که قلب او محجوب و مریض شده باشد.

این عشق خداییست.

 

 

کلمات کلیدی:  گوناگون