پایگاه پاسخگویی به سؤالات و شبهات (ایکس – شبهه):

 البته که "صراط مستقیم"، فقط یک لفظ و مفهوم آن، یا یک تعبیر انتزاعی نیست و تعین واقعی و خارجی دارد. مگر می‌شود که خداوند متعال، انسان را به صراط مستقیمی دعوت و هدایت نماید که تعیّن واقعی و وجود خارجی نداشته باشد؟! و یا مگر می‌شود آدمی خواستار حرکت در صراطی باشد که وجود و تعیّن واقعی ندارد؟!

سَبیل – ابتدا دقت شود که اگر چه "صراط" نیز به "راه" ترجمه شده است، اما معادل کلمه‌ی "راه" در عربی، "سَبیل" می‌باشد و نه  "صراط"؛ و کلمه "سَبیل" در آیات بسیاری بیان شده است: «وَمَنْ يُهَاجِرْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ – و کسی که در راه خدا هجرت می‌کند / النساء، 100» - «وَالْمُجَاهِدُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ بِأَمْوَالِهِمْ وَأَنْفُسِهِمْ – کسانی که با مال‌هایشان و جان‌شان در راه خدا جهاد می‌کنند / النساء، 95» - «وَمَنْ يُقَاتِلْ فِي سَبِيلِ اللَّه – کسی که در راه خدا می‌جنگد / النساء، 74» -  «وَيَصُدُّونَ عَنْ سَبِيلِ اللَّه – کسانی که راه خدا را می‌بندند / التوبه، 34» و ... .

صِراط – اما "صراط" یعنی جاده اصلی یا بزرگراهی که تمامی راه‌های فرعی [سَبیل - سُبُل]، به آن متصل می‌شوند. این "صراط" دو سر دارد که یک سرش "اعلی علیین" می‌باشد، و یک سرش "اسفل السافلین" و انسان در روی زمین، در نقطه‌ی صفر قرار دارد که در این صراط، یا بالا می‌رود و یا پایین. لذا در قرآن مجید، هم به «الصِّرَاطَ الْمُسْتَقِيمَ» تصریح شده است و هم به «صِرَاطِ الْجَحِيمِ»، یعنی جاده اصلی و بزرگراهی که به آتش می‌برد.

بنابراین، ما در این متن، "صراط مستقیم" را ترجمه نمی‌نماییم و همان "صراط مستقیم" می‌گوییم.

معین و مشخص بودن "صراط مستقیم"

آدمی، که متشکل از روح و جسم است، برخوردار از دو بُعد "نظری = اعتقادات" و "عملی – رفتارها" نیز می‌باشد؛ و البته هر چه در عمل انجام می‌دهد، مبتنی بر همان نظریات، جهان‌بینی‌ها، اعتقادات، باورها و محبت‌های اوست.

بنابراین، تعیّنِ "صراط مسقتیم" برای او نیز باید روشنگر، هدایت کننده و مشخص در هر دو بُعد نظری و عملی باشد.

●- صراط مستقیم در بُعد نظری (اعتقادی)

آیات بسیاری وجود دارد که "صراط مستقیم" را در بُعد نظری و اعتقادی روشن می‌سازد:

«وَأَنِ اعْبُدُونِي هَذَا صِرَاطٌ مُسْتَقِيمٌ» (یس، 61)

ترجمه: و اينكه مرا بپرستيد كه راه مستقيم همين است.

«إِنَّ اللَّهَ هُوَ رَبِّي وَرَبُّكُمْ فَاعْبُدُوهُ هَذَا صِرَاطٌ مُسْتَقِيمٌ» (الزّخرف، 64)

ترجمه: خداوند پروردگار من و پروردگار شماست؛ (تنها) او را پرستش كنيد كه صراط مستقیم همين است».

صراط مستقیم در بُعد نظری و اعتقادی، معرفت (شناخت) خداوند متعال و اختصاص پرستش به اوست.

●- صراط مستقیم در بُعد عملی

"صراط مستقیم"، در بُعد عملی نیز باید موجود، مشخص و معین باشد. آیا خیابان، جاده و بزرگراهی است که باید خود را از راه‌های گوناگون به آن برسانیم و در آن حرکت نماییم؟ یا خیر، بلکه اشخاصی هستند که بر صراط مستقیم قرار گرفته‌اند، و ما باید خود را به آنان برسانیم و از ایشان تبعیت نماییم؟

«وَكَيْفَ تَكْفُرُونَ وَأَنْتُمْ تُتْلَى عَلَيْكُمْ آيَاتُ اللَّهِ وَفِيكُمْ رَسُولُهُ وَمَنْ يَعْتَصِمْ بِاللَّهِ فَقَدْ هُدِيَ إِلَى صِرَاطٍ مُسْتَقِيمٍ»(آل عمران، 101)

ترجمه: و چگونه كفر مى‌ورزيد در حالى كه آيات خدا بر شما خوانده مى‌شود و فرستادۀ او در ميان شماست‌؟! و هر كس به خدا تمسك جويد حقّا كه به صراط مستقیم هدايت شده است.

«فَاسْتَمْسِكْ بِالَّذِي أُوحِيَ إِلَيْكَ إِنَّكَ عَلَى صِرَاطٍ مُسْتَقِيمٍ» (الزخرف، 43)

ترجمه: پس به آنچه به تو وحى شده تمسّك جوى، زيرا كه تو بر صراط مستقیم قرار دارى.

«قُلْ إِنَّنِي هَدَانِي رَبِّي إِلَى صِرَاطٍ مُسْتَقِيمٍ دِينًا قِيَمًا مِلَّةَ إِبْرَاهِيمَ حَنِيفًا وَمَا كَانَ مِنَ الْمُشْرِكِينَ * قُلْ إِنَّ صَلَاتِي وَنُسُكِي وَمَحْيَايَ وَمَمَاتِي لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ * لَا شَرِيكَ لَهُ وَبِذَلِكَ أُمِرْتُ وَأَنَا أَوَّلُ الْمُسْلِمِينَ» (الأنعام، 161 تا 163)

ترجمه: بگو: به یقین، پروردگارم مرا به صراط مستقیم هدايت نموده، به دينى پايدار (و متكفّل سعادت بشر)، همان آيين ابراهيم كه حق گرا بود و هرگز از مشركان نبود * بگو: به درستی که نماز و تمام عبادات من، و زندگى و مرگ من، همه براى خداوند پروردگار جهانيان است * همتايى براى او نيست؛ و به همين مأمور شده‌ام؛ و من نخستين مسلمانم (در تسلیم در برابر حق، از همه سبقت دارم»

●- صراط مستقیم، حضرات محمد و آل محمد صلوات الله علیهم اجمعین می‌باشند 

خوب و لازم است که به این فراز از خطبه غدیر خم، بسیار توجه، تأمل، تعمق، تفکر، تعقل و بالاخره تدبر نماییم، یعنی حرکت‌مان را بر این اساس برنامه‌ریزی و مدیریت نماییم. ایشان به صراحت تمام، مصداق و تعیّن "صراط مستقیم" را بیان نمودند، تا هدایت در ابعاد نظری و عملی، تا ابد تکمیل شود:

«مَعاشِرَالنّاسِ، أَنَا صِراطُ الله الْمُسْتَقیمُ الَّذی أَمَرَکُمْ بِاتِّباعِهِ، ثُمَّ عَلِی مِنْ بَعْدی. ثُمَّ وُلْدی مِنْ صُلْبِهِ أَئِمَّةُ (الْهُدی)، یَهْدونَ إِلَی الْحَقِّ وَ بِهِ یَعْدِلونَ»

ترجمه: ای مردمان! منم صراط مستقیم خداوند که شما را به پیروی آن امر فرموده. و پس از من علی است و آن گاه فرزندانم از نسل او؛ آنان [پیشوایان صراط مستقیم هستند] که به درستی و راستی راهنمایند و به آن حکم و دعوت کنند.

سپس ایشان سوره حمد را از ابتدا تا انتها تلاوت نموده و می‌فرمایند:

«فِی نَزَلَتْ وَفیهِمْ (وَالله) نَزَلَتْ، وَلَهُمْ عَمَّتْ وَإِیَّاهُمْ خَصَّتْ، أُولئکَ أَوْلِیاءُالله الَّذینَ لاخَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَلاهُمْ یَحْزَنونَ، أَلا إِنَّ حِزْبَ الله هُمُ الْغالِبُونَ (سوره یونس علیه السلام، آیه 62)»

ترجمه: به خدا سوگند این سوره درباره‌ی من نازل شده و شامل امامان می‌باشد و به آنان اختصاص دارد. آنان اولیای خدایند که ترس و اندوهی برایشان نیست، آگاه باشید که البته حزب خدا چیره و غالب خواهد بود.

امام زين العابدين عليه السلام    :

«نَحنُ الصِّراطُ المُستَقيمُ و نحنُ عَيبَةُ عِلمِهِ» (معاني الأخبار : ۳۵/۵)

ترجمه: ماييم صراط مستقيم و ماییم صندوق علم او.

مشارکت و هم‌افزایی (پرسش و نشانی لینک پاسخ، جهت ارسال به دوستان در فضای مجازی)

پرسش:

این "راه راست" که در سوره حمد و نماز از خدا می‌خواهیم ما را به آن هدایت نماید «اهْدِنَا الصِّرَاطَ الْمُسْتَقِيمَ» چیست و کجاست؟ آیا در قرآن کریم تبیین شده است؟!

پاسخ (نشانی لینک):

http://www.x-shobhe.com/shobhe/10634.html

 

 

کلمات کلیدی:  قرآن   آیات قرآن   سوره حمد   نماز