أعوذ بِاللَّهِ مِنَ الشَّیطَانِ الرَّجِیمِ

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ

اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وآلِ مُحَمَّدٍ وعَجِّلْ فَرَجَهُمْ

 « يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَقُولُوا قَوْلًا سَدِيدًا * يُصْلِحْ لَكُمْ أَعْمَالَكُمْ وَيَغْفِرْ لَكُمْ ذُنُوبَكُمْ وَمَنْ يُطِعِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ فَقَدْ فَازَ فَوْزًا عَظِيمًا‌» (الأحزاب، 70 و 71)

- ای كسانی كه ايمان آورده‌ايد! از خدا بپرهيزيد و سخن حق و درست بگوئيد * تا خدا اعمال شما را اصلاح كند و گناهانتان را بيامرزد، و هر كس ‍ اطاعت خدا و رسولش كند به رستگاری (و پيروزی) عظيمی نائل شده است.

***

از آنجا که ، سخن گفتن، به حسب ظاهر، کار بسیار آسانی می‌باشد، بسیاری به اهمیّت، نقش و اثر سخن، توجهی ندارند؛ لذا به صورت مستمر حرف می‌زنند و حتی برای خودشان هم مهم نیست که چه می‌گویند؟ چرا و به چه دلیل می‌گویند؟ و حتی دقایقی بعد، حتی فراموش می‌کنند که چه گفته‌اند؟!

اما، نظام خلقت و هدایت، پوچ و بازی نیست؛ حتی یک پلک زدن و یا نگاه کردن نیز آثار خودش را دارد، پس ثبت می‌شود و به محاسبه درمی آید، چه رسد به «سخن گفتن» که در گوینده و شنونده، آثار غیر قابل شمارش و وصفی به جای می‌گذارد و چه بسا آثار مثبت و یا منفی یک سخن، تا پایان دنیا بماند و جریان داشته باشد.

از این‌رو، خداوند متعال در قرآن کریم، تذکرات و تعالیم بسیار مهمی در آداب سخن گفتن را بیان نموده است، مانند: «وَقُولُوا لِلنَّاسِ حُسْنًا - با مردم، خوب (نیکو) سخن بگویید» (البقره، 3) - «وَهُدُوا إِلَى الطَّيِّبِ مِنَ الْقَوْلِ - [مؤمنان] به گفتار پاک هدایت می‌شوند» (الحج، 24) - «وَلَا تَلْمِزُوا أَنْفُسَكُمْ وَلَا تَنَابَزُوا بِالْأَلْقَابِ بِئْسَ الِاسْمُ الْفُسُوقُ بَعْدَ الْإِيمَانِ - و یکدیگر را با القاب زشت و ناپسند ياد نكنيد، بسيار بد است كه بر كسی بعد از ايمان نام كفر بگذاريد، و آنها كه توبه نكنند ظالم و ستمگرند» (الحجرات، 11) ... و از همه مهم‌تر آن که متذکر گردید هر سخنی را خداوند سمیع و بصیر می‌شنود و بابت آن از شما خواهد پرسید:

«أَلَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ يَعْلَمُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ مَا يَكُونُ مِنْ نَجْوَى ثَلَاثَةٍ إِلَّا هُوَ رَابِعُهُمْ وَلَا خَمْسَةٍ إِلَّا هُوَ سَادِسُهُمْ وَلَا أَدْنَى مِنْ ذَلِكَ وَلَا أَكْثَرَ إِلَّا هُوَ مَعَهُمْ أَيْنَ مَا كَانُوا ثُمَّ يُنَبِّئُهُمْ بِمَا عَمِلُوا يَوْمَ الْقِيَامَةِ إِنَّ اللَّهَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ» (المجادله، 7)

- آيا ندانسته‏‌اى كه خدا آنچه را كه در آسمانها و آنچه را كه در زمين است مى‌داند؛ هيچ گفتگوى پنهانی (نجوایی) ميان سه تن نيست مگر اينكه او چهارمين آنهاست و نه ميان پنج تن مگر اينكه او ششمين آنهاست و نه كمتر از اين [عدد] و نه بيشتر، مگر اينكه هر كجا باشند او با آنهاست آنگاه روز قيامت آنان را به آنچه كرده‌اند آگاه خواهد گردانيد زيرا خدا به هر چيزى داناست.

●- هدایت‌ها، همه ابتدا با کلام آغاز می‌گردد، چنان که قرآن کریم که برای هدایت همگان نازل شده است، «کلام الله» می‌باشد؛ انحرافات نیز با کلام آغاز می‌شود و با کلام شایع می‌شود، گسترش می‌یابد و شدت می‌گیرد؛ چنان که هر منحرف و ظالمی، برای توجیه انحرافات و ظلم‌های خود، سخن‌ها می‌گوید!

●- به نابسامانی، پریشانی و معضلات مردم امروز بنگریم که مبنای همه، سخن نادرست و باطل می‌باشد! یا دروغ و تهمت است، یا ترغیب و تهدید کلامی، یا وعده و وعید دروغین، یا اخبار و گزارشات دروغ، یا تبلیغات تو خالی، یا جوّسازی و شایعه پراکنی و ... . آیا منحرفان، در فضای مجازی، جز سخن گفتن به باطل، کار دیگری می‌کنند؟!

*- تأسف‌بارتر آن که بسیاری از افرادی که غرض و مرضی ندارند نیز هر سخن باطلی را به سرعت می‌پذیرند، هر دعوت به خرافه‌ای را پاسخ مثبت می‌دهند و هر سخنی را بدون هیچ تحقیقی، بازگویی می‌کنند و نشر می‌دهند!

*- آیا نفرمود: «از آن چه به آن علم نداری، پیروی نکن؟!» - آیا نفرمود: «اگر فاسقی برایت خبری آورد، ابتدا تحقیق کن و سپس نشر بده؟!» - آیا نفرمود: «از افترا، به ویژه نسبت به مؤمنان، پرهیز کن؟!» - آیا نفرمود: «سخن لغو و بیهوده نگو؟!» - آیا نفرمود: «از غیبت اجتناب کن؟!» - آیا نفرمود: «آن چه عمل نمی‌کنی را به زبان نیاور و وعدۀ دروغ نده» ...؛ پس چرا حتی برخی از آنان که مؤمنند [به ویژه جوانان در فضای مجازی]، درست برعکس عمل می‌کنند؟!

اصلاح امور

هر شخص یا جامعه‌ای در زندگی، با مشکلات، معضلات، گرفتاری‌ها و نابسامانی‌های بسیار مواجه است و بسیاری گمان دارند که با تدبیر و تلاش خودشان، می‌توانند این مشکلات را مرتفع سازند؛ در حالی که «اصلاح کنندۀ امور» فقط خداوند سبحان است که ربّ العالمین می‌باشد و البته برای اصلاح امور، دستور العمل‌هایی دارد.

از جمله این دستورالعمل‌ها که در کلام وحی به آن تصریح شده، «درست و به حق سخن گفتن است»؛ فرمود: ابتدا «تقوای الهی» داشته باشید، یعنی خودتان را چارچوب بندگی و اطاعتِ خداوند سبحان حفظ کنید و سپس «وَقُولُوا قَوْلًا سَدِيدًا - سخن درست و استوار بگویید» تا خداوند منّان، امور شما را اصلاح کند و گناهانتان را که سبب سلب توفیقات، بروز گرفتاری‌ها و عذاب‌های دنیوی و اخروی می‌شود، ببخشد: «يُصْلِحْ لَكُمْ أَعْمَالَكُمْ وَيَغْفِرْ لَكُمْ ذُنُوبَكُمْ».

●- پس مؤمن، در اخلاق [مواضع و عمکرد] خود بسیار دقت می‌کند که نه تنها سخن باطل نگوید، بلکه آن چه می‌گوید: راست، درست، به حق، به جا و مفید باشد.

مؤمن، در آن چه نمی‌داند توقف (ایستادگی) نمی‌کند و هر سخنی را بدون آگاهی و بصیرت لازم، نشر نمی‌دهد و با سخنان خود، آب به آسیاب دشمن نمی‌ریزد.

او می‌داند که نه تنها آثار آن چه می‌گوید، در دنیا و زندگی او نقش مستقیم دارد، بلکه در آخرت نیز باید در برابر هر یک کلمه‌ای که به زبان گفته، یا نوشته، یا در فضای مجازی نشر داده و ...، پاسخگو باشد!

الّلهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد وَعَجِّل فَرَجَهُم؛

وَ الحَمدُ لله ربِّ العالَمین؛

والسّلام علیکم و رحمة الله و برکاته.

 

 

کلمات کلیدی:  اخلاق   سوره احزاب