اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد! از نعمتهاى پاكيزه‌اى كه به شما روزى داده‌ايم، بخوريد و شكر خدا را بجا آوريد؛ اگر او را پرستش مى‌كنيد!

***

خداوند سبحان، پیش از این آیه، خطاب به جمیع انسان‌ها فرمود که چیزهای پاک را مورد استفاده قرار دهید: «يَا أَيُّهَا النَّاسُ كُلُوا مِمَّا فِي الْأَرْضِ حَلَالًا طَيِّبًا وَلَا تَتَّبِعُوا خُطُوَاتِ الشَّيْطَانِ إِنَّهُ لَكُمْ عَدُوٌّ مُبِينٌ - اى مردم! از آنچه در زمين است، حلال و پاكيزه بخوريد! و از گامهاى شيطان، پيروى نكنيد! چه اينكه او، دشمن آشكار شماست – البقره، 168»؛ چرا که هر انسانی باید به این امر مهم و مؤثر، دقت داشته باشد؛ و البته در این آیه، به نعمت‌های زمینی اشاره کرده است، چرا که بسیاری از مردم [به ویژه غیر مؤمنان]، فقط به مادیات توجه دارند.

اما، در آیۀ فوق، اولاً مؤمنان را مخاطب قرار داد، و ثانیاً نعمات و پاکی‌ها را به زمینی‌ها محدود ننمود؛ چرا که اولاً بین مردم، این "مؤمنان" هستند که مشتاق قُرب به خداوند متعال می‌باشند و می‌خواهند پاک باشند؛ و ثانیاً این مؤمنان هستند که ماده‌گرا نیستند.

"خوردن"، فقط آن چیزهایی نیست که از طریق دهان وارد معده می‌شود، بلکه خوراک روح، خوراک روان، خوراک عقل و ...، همه جزو خوردنی‌ها می‌باشد.

اهمیّت و نقش "خوردن"، در ساختار شخصیت و اخلاق (مواضع) آدمی، در بخش پایانی آیه بیان شده است؛ می‌فرماید: «إِنْ كُنْتُمْ إِيَّاهُ تَعْبُدُونَ»؛ یعنی: «اگر واقعاً بندۀ خدا هستی و می‌خواهی او را بندگی کنی، نه هوای نفس خودت و دیگران را؛ از آن چه خداوند در زمین آن را برای شما پاک قرار داده، مصرف کن. و در بخش پایانی آیه قبلی، متذکر گردیده که میل به "لقمۀ ناپاک" و تغذیه روح و جسم از آن، به خاطر تبعیت از وسوسه‌های شیطان می‌باشد.

"لقمۀ حلال یا حرام"، حتی در همین خوراکی‌ها، نقش بسیار مستقیم و مؤثری در شکل‌گیری شخصیت، اخلاق (مواضع) و سرنوشت دنیوی و اخروی انسان دارد. "نطفه" از همین "خوراک=لقمه" پدید می‌آید؛ خون و گوشت و پوست، آن چه به مغز و قلب می‌رسد و توان اعضای بدن و ... نیز همه از همین "خوردن" شکل می‌گیرند و کار می‌کنند؛ پس بسیار فرق می‌کند که کسی "لقمۀ حلال" بخورد و یا "لقمۀ حرام".

اخلاق و رفتار مؤمن این است که نه تنها از لقمه حرام پرهیز می‌کند، بلکه از لقمۀ شبهه‌ناک نیز اجتناب می‌ورزد و از روزی‌های حلال و طیبی که خداوند متعال برایش قرار داده، استفاده می‌نماید.

"شاکر باشید"، یعنی ابتدا مُنعم را بشناسید، سپس نعمت را بشناسید، سپس آن را درست و به حق مصرف نمایید و نعمات را ضایع و نابود نگردانید.

 

 

کلمات کلیدی:  اخلاق   سوره بقره