«يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَلَا تَوَلَّوْا عَنْهُ وَأَنْتُمْ تَسْمَعُونَ * وَلَا تَكُونُوا كَالَّذِينَ قَالُوا سَمِعْنَا وَهُمْ لَا يَسْمَعُونَ *» (الأنفال، 20 و 21)

- اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد! خدا و پيامبرش را اطاعت كنيد؛ و سرپيچى ننماييد در حالى كه (سخنان او را) مى‌شنويد * و همانند كسانى نباشيد كه مى‌گفتند: «شنيديم!» ولى در حقيقت نمى‌شنيدند.

***

درس 50:

بِسْمِ ٱللَّٰهِ ٱلرَّحْمَٰنِ ٱلرَّحِيمِ - الّلهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد وَعَجِّل فَرَجَهُم

خداوند متعال به انسان چشم برای دیدن، گوش برای شنیدن و قلب برای فهم کردن داده است و هیچکدام را لغو و یا برای بازی و سرگرمی، یا همین‌طور نیافریده است، بلکه برای فراگیری علم، فهم و رشد داده است، لذا آدمی را در مقابل این داده‌ها مسئول نموده است، و مسئول یعنی مورد سؤال واقع می‌شوی که با اینها چه کرده‌ای؟!

«وَاللَّهُ أَخْرَجَكُمْ مِنْ بُطُونِ أُمَّهَاتِكُمْ لَا تَعْلَمُونَ شَيْئًا وَجَعَلَ لَكُمُ السَّمْعَ وَالْأَبْصَارَ وَالْأَفْئِدَةَ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ» (النّحل، 78)

- و خداوند شما را از شكم مادرانتان خارج نمود در حالى كه هيچ چيز نمى‌دانستيد؛ و براى شما، گوش و چشم و عقل قرار داد، تا شكر نعمت او را بجا آوريد!

این چشم، گوش، مغز و قلب، فقط ظاهری نیستند، بلکه خداوند متعال به امر خود روحی والا به انسان دمیده است و در اصل به این روح، چشم و گوش و قلب (جان) داده است و اعضای ظاهری ابزار اوست برای حیات در دنیای مادی.

«ثُمَّ سَوَّاهُ وَنَفَخَ فِيهِ مِنْ رُوحِهِ وَجَعَلَ لَكُمُ السَّمْعَ وَالْأَبْصَارَ وَالْأَفْئِدَةَ قَلِيلًا مَا تَشْكُرُونَ» (السجدة، 9)

- سپس (اندام) او را موزون ساخت و از روح خويش در وى دميد؛ و براى شما گوش و چشمها و دلها قرار داد؛ امّا كمتر شكر نعمتهاى او را بجا مى‌آوريد!

بنابراین، آدمی چه بخواهد و چه نخواهد، چه باور و اذعان کند و چه انکار و تکذیب نماید، با روحش می‌بیند و می‌شنود.

حال، خداوند سبحان، نه خطاب به کفار، بلکه به مؤمنان می‌فرماید: «شما که سخن حق را می‌شنوید، از خدا و رسولش صلوات الله علیه و آله، اطاعت کنید و از کسانی نباشد که گویند شنیدیم، اما نشنیده‌اند»!

●- ممکن است کسی مطلبی را نداند؛ البته باز هم کاملاً معاف و معذور نیست، چرا که می‌توانست بشنود و بداند و اهمال و غفلت ورزیده است، چنان که در تمامی دنیا قانون این است که عدم اطلاع از قانون، معافیت نمی‌آورد. اما دست کم اهل ایمان کسانی هستند که بیش از دیگران کلام الله، سخن حق و دستورالعمل‌های الهی را شنیده‌اند و می‌دانند.

پس، مسأله این است که به این شنیده‌ها و دانسته‌ها که حتی تصدیقش می‌کنند، عمل نمایند. "اطاعت" از سنخ عمل است و در فعل ظهور می‌یابد.

●- برخی، به رغم آن که به توحید، معاد، نبوت، قرآن مجید و ولایت اذعان دارند و دروغ هم نمی‌گویند، و در عین حال که احکام ضروری خود را نیز می‌دانند، چنان خود را به غفلت و نادانی می‌زنند که گویی هیچ گاه کلام حق را نشنیده و درک نکرده‌اند!

●- بنابراین، "اخلاق = مواضع" مؤمن، در برابر کلام حق، این است آن را با گوش جان می‌شنود، سپس می‌پذیرد و تصدیق می‌کند و پس از آن اطاعت نموده و به آن عمل می‌نماید، نه این که به خاطر اطاعت از هوای نفس خود و دیگران، از شنیدن کلام حق رویگردان و فراری شود - و هر گاه شنید، نشنیده بگیرد و در عین حال که می‌گوید: «شنیدم» و تصدیق هم می‌کند؛ نافرمانی کند.

 

 

کلمات کلیدی:  اخلاق   سوره انفال