پایگاه پاسخگویی به سؤالات و شبهات (ایکس - شبهه):

چه زود نسبت به صادق بودن وعدۀ خداوند متعال، به شک و تردید افتادید! آیا ملاک حقانیت هر حقی، برآورده شدن حاجت شما، و آن هم به آن شکل و در آن زمانی است که شما می‌خواهید؟! گاهی تأخیر در استجابت و یا اساساً برآورده نشدن حاجت، امتحان بزرگی است که معرفت و ایمان به خداوند و اخلاص در بندگی را نشان می‌دهد. گاه نشان می‌دهد: «آن که تو او را می‌خواندی و از او می‌خواستی، خدای ساختۀ اوهام و تخیل خودت بود، نه خدای حقیقی که سبحان است!»

مرقوم نموده‌اید که «هر چه گفته‌اند را انجام می‌دهم، باز هم دعایم مستجاب نمی‌شود؛ حتی بریدن از همه!» اولاً دقت فرمایید که آن چه انجام می‌دهید برای خداست، یا برای استجابت دعا؟! و ثانیاً کجا گفته‌اند که برای استجابت باید از همه ببّرید؟! آن چه باید بریده شود، تعلقات بازدارنده از بندگی اوست، نه قطع محبّت‌ها، مودّت‌ها و ارتباطاتی که همه راستای بندگی اوست!

●- «وَقَالَ رَبُّكُمُ ادْعُونِي أَسْتَجِبْ لَكُمْ إِنَّ الَّذِينَ يَسْتَكْبِرُونَ عَنْ عِبَادَتِي سَيَدْخُلُونَ جَهَنَّمَ دَاخِرِينَ» (غافر، 60)

- پروردگار شما گفته است: «مرا بخوانيد تا برایتان استجابت کنم! كسانى كه از عبادت من تكبّر مى‌ورزند به زودى با ذلّت وارد دوزخ مى‌شوند!»

*- در این آیه، متذکر گردیده که اولاً "دعا نمودن" عین عبادت (بندگی) است و ثانیاً "دعا ننمودن"، از تکبر است که عاقبت هر متکبری، همچون ابلیس لعین، ورود به جهنم با ذلت می‌باشد.

الف - خدا نمیگه «درخواست کنید مستجاب می‌کنم»، بلکه خداوند متعال می‌فرماید: «مرا بخوانید «ادْعُونِي»، جواب می‌دهم «أَسْتَجِبْ لَكُمْ». یعنی به محض آن که او را خواندید، «یا الله، یا ربّ، یا ارحم الراحمین و ...» گفتید، او می‌فرماید: «لَبیک عبدی»، یعنی: «بگو بندۀ من، با من چکار داشتی»؟! حال ممکن است کسی او را بخواند و ذکرش را بگوید و تسبیحش کند، یا حمد و شکر او را به جا آورد، و یا طلب عفو و مغفرت نماید، و یا نیازش را بیان دارد و گشایش در کارش را از او بخواهد.

ب - "دعا"، یعنی: «خواندن کسی و خواستن چیزی از او» و الزامی ندارد که "دعا" به درگاه الهی، فقط برای خواستن مادیات و نیازهای دنیوی باشد؛ به دعاهای انبیا و رسولان که در قرآن مجید توجه کنید که چقدر عمق نگاه و اوج خواسته‌های آنان را می‌رساند، مانند دعای حضرت ابراهیم علیه السلام:

«رَبِّ اجْعَلْنِي مُقِيمَ الصَّلَاةِ وَمِنْ ذُرِّيَّتِي رَبَّنَا وَتَقَبَّلْ دُعَاءِ * رَبَّنَا اغْفِرْ لِي وَلِوَالِدَيَّ وَلِلْمُؤْمِنِينَ يَوْمَ يَقُومُ الْحِسَابُ» (ابراهیم علیه السلام، 40 و 41)

- پروردگارا: مرا برپا كنندۀ نماز قرار ده، و از فرزندانم (نيز چنين فرما)، پروردگارا: دعاى مرا بپذير * پروردگارا! من و پدر و مادرم و همۀ مؤمنان را، در آن روز كه حساب برپا مى‌شود، بيامرز.

اجابت باید دو طرفه باشد

دنیا دار تعامل و تجارت است، حتی با خداوند سبحانی که ابتدا بدون هیچ مقدمه‌ای مورد رحمت، کرم و فضل خویش قرار می‌دهد؛ اما برکت و تداوم این تفضل، مستلزم رابطۀ دو طرفه ‌می‌باشد؛ لذا می‌فرماید: «شاکر باشید، تا خدا زیادترش کند - دین خدا را یاری کنید، تا شما را یاری کند - استغفار کنید تا ببخشد ... و در رابطه با «دعا و استجابت» نیز فرمود: «شما نیز متقابلاً دعوت مرا استجابت کنید»:

«وَإِذَا سَأَلَكَ عِبَادِي عَنِّي فَإِنِّي قَرِيبٌ أُجِيبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ إِذَا دَعَانِ فَلْيَسْتَجِيبُوا لِي وَلْيُؤْمِنُوا بِي لَعَلَّهُمْ يَرْشُدُونَ» (البقره، 186)

- و هنگامى كه بندگان من، از تو در بارۀ من سؤال كنند، (بگو:) من نزديكم! دعاى دعا كننده را، به هنگامى كه مرا مى‌خواند، پاسخ مى‌گويم! پس بايد (آنها نیز) دعوت مرا بپذيرند، و به من ايمان بياورند، تا راه يابند (و به مقصد برسند)! 

دستور یا دعا

برخی تحت عنوان «دعا»، به خداوند سبحان دستور می‌دهند که چنین و چنان بکن؛ چنان که گویی آنها ارباب و فرمانده هستند و خداوند متعال [العیاذ بالله]، بنده و فرمانبر آنها می‌باشد!

این دسته افراد، به محض این که در اجابت خواسته‌شان تأخیری ایجاد می‌شود و یا مستجاب نگردد، در مسیر شک، شبهه، انکار، تکذیب و حتی عناد می‌افتند!

ابتدا می‌پرسند: «پس چه شد وعدۀ خدا دربارۀ استجابت؟!»، بعد می‌گویند: «نکند همه این حرفها دروغ بوده است؟!» و در نهایت می‌گویند: «چه خدایی، چه دعایی، چه استجابتی، همه دروغ است!»، اما کار یک عده از این هم می‌گذرد، چرا که شیطان به آنها می‌گوید: «ابله! خدا را رد نکن، وجود خداوند با آن عظمت که قابل انکار نیست؛ بلکه با او دشمنی کن - مانند خودش که انکار نکرد، بلکه دشمنی نمود»!

دنیا بهشت نیست

این که تا آدمی چیزی بخواهد، خدا برایش فراهم سازد، مخصوص بهشت است و دنیا بهشت نیست. در دنیا مقدرات (اندازه‌ها) - قضاها (مقدرات حتی شده) - محدویت‌ها - ضعف‌ها و ناتوانی‌ها وجود دارد که همه در استجابت دعا مؤثرند و لحاظ می‌شوند.

ارتباط اجزای عالم - خودبینی

برخی به هنگام دعا و بیان حاجت خود به خداوند منّان و در خواست اجابت، فقط خود را می‌بینند، در حالی که اجزای عالم، همه به هم پیوسته و با هم مرتبط و در یکدیگر اثر گذارند.

یکی دعا می‌کند که فلان دختر یا پسر، با او ازدواج کند! و هیچ فکر نمی‌کند که طرف مقابل نیز آدم است، و چه بسا پسندها، انتخاب‌ها و آرزوهای دیگری دارد!

دیگری دعا می‌کند که خدا به او ثروت بدهد، و هیچ در نظر نمی‌گیرد که شاید ثروتمند شدن او، به ضرر خودش و دیگران تمام خواهد شد.

دیگری می‌گوید: «به فرض که چنین باشد؛ مگر خداوند قادر نیست، پس همه چیز را متغیر سازد تا دعای من مستجاب گردد!» خب، این اوج خودپسندی، تکبر و دیکتاتوری می‌باشد.

اما، مستجاب کننده، خداوند علیم، حکیم و ربّ العالمین می‌باشد، نه تنها رب دعا کننده!

ظرفیت دریافت

فرض کنید که در جایی غذا به خیرات می‌دهند و نیازمندی با یک کاسه کوچک رفته و می‌گوید: «من عائله‌مند هستم، 5 نفر نانخور دارم، به من بیشتر بدهید!» به او می‌گویند: «بیشتر از گنجایش ظرفت که نمی‌توانی بگیری و ببری، برو یک ظرف بزرگتر بیار».

فرض کنید که تشنه‌ای در بیابان، طلب آب می‌کند، ناگهان باران می‌بارد و او کاسه‌اش را برعکس دست گرفته، دهانۀ کاسه را پشت به باران و رو به زمین گرفته و هر گاه داخلش را نگاه می‌کند، می‌بیند که خشک است، بعد با دعایی گله‌مندانه می‌گوید: «خدایا! از این باران رحمتت به من نیز بده، چرا به من نمی‌دهی؟!»

این برگرداندن دهانۀ کاسه به طرف زمین، همان «حبّ الدّنیا» می‌باشد که ریشه و رأس تمامی خطاها و گناهان می‌باشد.

موانع استجابت

از همۀ این موارد گذشته، باید توجه داشت که گاهی مواضع نادرست و گناهانی سبب می‌شود که دعا، اگر چه به لفظ ادا می‌شود، اما بالا نمی‌رود؛ و گاهی دعا مستجاب می‌شود، اما موانعی وجود دارد که مانع از رسیدن و اخذ آن توسط دعا کننده می‌گردد.

در ابتدای دعای کمیل، به چند دسته از گناهانی که هر کدام عواقب خودش را دارد اشاره شده، و برای آنها طلب مغفرت شده است:

«اللّٰهُمَّ اغْفِرْ لِىَ الذُّنُوبَ الَّتِى تَهْتِكُ الْعِصَمَ * اللّٰهُمَّ اغْفِرْ لِىَ الذُّنُوبَ الَّتِى تُنْزِلُ النِّقَمَ * اللّٰهُمَّ اغْفِرْ لِىَ الذُّنُوبَ الَّتِى تُغَيِّرُ النِّعَمَ * اللّٰهُمَّ اغْفِرْ لِىَ الذُّنُوبَ الَّتِى تَحْبِسُ الدُّعَاءَ ...» (دعای کمیل)

- خدایا! بیامرز برایم آن گناهانی را که پرده مصونیتم می‌درد * خدایا! بیامرز برایم آن گناهانی را که کیفرها را فرو می‌بارند * خدایا! بیامرز برایم آن گناهانی که نعمت‌ها را دگرگون می‌سازند * خدایا! بیامرز برایم آن گناهانی را که دعا را حبس می‌کنند (مانع اجابت می‌شوند) ... .

●- بنابراین، کسی که نیاز و دعایی به درگاه ربوبی دارد؛ باید تمامی این مهمات را در نظر بگیرد، نه این که تا حاجتش برآورده نشد، معترضانه بگوید: «پس چه شد؟ نکند خبری نیست؟ نکند دروغ است؟ این چه خدایی است که دعای مرا مستجاب نکرد و ... ؟!»

●- دعا کننده، باید خود را برای استجابت لایق سازد - سعی در اجابت دعوت خداوند سبحان به ایمان و تقوا بنماید - در راستای استجابت دعایش، برنامه‌ریزی، کار و تلاش نماید - و ضمن عرض نیازش به خداوند متعال، به او توکل کند و کار را به او بسپارد که به خیر دنیا و آخرتش تمام شود و با جان و دل بگوید:

«وَأُفَوِّضُ أَمْرِي إِلَى اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ بَصِيرٌ بِالْعِبَادِ - من كار خود را به خدا واگذارم كه خداوند نسبت به بندگانش بيناست» (غافر، 44)

و از دل و با زبان بگوید:

«رَبَّنَا آتِنَا فِي الدُّنْيَا حَسَنَةً وَفِي الْآخِرَةِ حَسَنَةً وَقِنَا عَذَابَ النَّارِ» (البقره، 201)

- پروردگارا! به ما در دنيا ( نيكى ) عطا كن! و در آخرت نيز ( نيكى ) مرحمت فرما! و ما را از عذابِ آتش نگاه دار.

***- آنگاه خداوند منّان، دعاهای او را آنگونه که خودش بخواهد [نه طبق سفارش یا دستور بنده‌اش] مستجاب می‌گرداند، به نوعی که خیر دنیا و آخرت او باشد.

مشارکت و هم‌افزایی - پرسش و نشانی پیوند پاسخ، جهت ارسال و انتشار توسط شما؛ متشکریم.

پرسش:

معنی استجابت دعا چیست؟ خداوند میگه: «در خواست کنید، اجابت می‌کنم»، ولی من هر چه دعا می‌کنم، مستجاب نمی‌شود. آیا حال به این نتیجه برسیم که اینها همه دروغ است؟!

پاسخ (نشانی پیوند):

https://www.x-shobhe.com/AnswerPrayer/12164.html

 

 

 

کلمات کلیدی:  گوناگون   دعا   استجابت