- به خاطر بياوريد روزی را كه ساق پاها از وحشت برهنه میگردد و دعوت به سجود میشوند اما قادر بر آن نيستند * اين در حالی است كه چشمهای آنها (از شدت ندامت و شرمساری) به زير افتاده و ذلت و خواری وجود آنها را فرا گرفته، آنها پيش از اين دعوت به سجود میشدند در حالی كه سالم بودند (ولی امروز ديگر توانائی آن را ندارند).
●- امتحان بزرگ پرستش و بندگی، با امر به قبله قرار دادن آدم علیه السلام و سجده بر او آغاز شد؛ همه سجده کردند، به غیر از ابلیس لعین که تکبر نمود.
●- چه در دنیا و چه در محشر کبرای إلهی، هر کسی که سجده کند، مشمول رحمت و مغفرت الهی قرار میگیرد.
●- در محشر نیز فرمان سجده میرسد، همه به سجده میافتند؛ اما کسانی که در دنیا از سجده تکبر ورزیدند و ابا نمودند، میخواهند سجده کنند تا نجات یابند، اما دیگر نمیتوانند!
شرح بیشتر
بدیهی است خداوند سبحان که خالق، مالک و ربّ همه چیز است، هیچ نیازی به رکوع و سجدۀ بندگانش ندارد، بنابراین، اگر امر به سجده نمود، به دلیل نقش سجده در رشد و کمال میباشد که مستلزم شکستن «تکبر» است؛ چنان که فرمود:
- تمام آنچه در آسمانها و در زمين از جنبندگان وجود دارد و همچنين فرشتگان، برای خدا سجده میكنند و هيچگونه تكبری ندارند.
«تکبر»، یعنی «خود بزرگبینی» و در همگان وجود دارد، چرا که لازمۀ مواضع به حق آدمی میباشد؛ آدمی باید در مواضعی فروتن باشد و در مواضعی متکبر باشد؛ چنان که فرمودهاند: «تکبر در برابر متکبر، عبادت است.» مگر میشود در برابر دشمنان خدا و انسان، فروتن و متواضع بود؛ خیر باید «تکبر» ورزید و زیر بار نرفت.
اما، بسیاری از روی جهالت و غفلت، نیروی خداداد «تکبر» را در برابر خداوند متعال به کار میبرند و از بندگی و پرستش او، خودداری میکنند! اگر چه تمامی آنها با ذلت تمام، سایر إلهها و ربّهای دورغین و خیالی را بندگی و پرستش مینمایند!
خداوند علیم و حکیم، «سجده» را برای شکستن تکبر در برابر خودش قرار داد؛ زمین و آسمانها و هر چه در آنهاست، به صورت «تکوینی»، برای خدا سجده میکنند، اما به فرشتگان، جنیّان و آدمیان، امر نمود تا با اختیار خود، سجده کنند تا رشد یابند و مقرب گردند.
این امتحان بزرگ، با امر به قبله قرار دادن حضرت آدم علیه السلام و سجده به او آغاز شد، همه سجده کردند به غیر از ابلیس لعین که تکبر ورزید و ابا نمود و گفت: «من از او برترم، پس به او سجده نمیکنم!»
ابلیس لعین، دشمن خداوند متعال و انسان است، لذا به آدمی تلقین میکند که نماز برپا ندارد و هیچگاه سجده نکند!
در محشر کبری نیز فرمان سجده میرسد؛ در آنجا دیگر نه وسوسههای شیاطین جنّ و انس وجود دارد و نه کسی میتواند تکبر ورزد؛ لذا همه در برابر عظمت او به سجده میافتند و البته میدانند که خداوند رحمان و رحیم، سجده کنندگان را مشمول رحمت و مغفرت بیپایان خود قرار میدهد.
اما، کسانی که در دنیا و هنگامی که سالم بودند و میتوانستند سجده کنند، غفلت و تکبر ورزیدند و از سجده ابا نمودند، در آنجا میخواهند سجده کنند، اما دیگر نمیتوانند؛ مانند کسی که فلج شده، میخواهد بلند شود، بنشیند، راه برود، کاری انجام دهد، اما دیگر نمیتواند.
●- بنابراین، فرصت زندگی و سلامت را غنیمت بشماریم؛ نه تنها نمازها و تا حد ممکن نوافل را به جای آوریم، بلکه در شبانه روز، بسیار سجده کنیم، اگر شد سجدهها را طولانی کنیم؛ در سجده تسبیح و حمد بگوییم، استغفار و توبه نماییم، با خداوند بزرگ، سخن بگویم و دعاهایمان را عرضه بداریم.
بسیار فرمودهاند که بهترین حالت بنده در برابر خداوند سبحان، حالت سجده میباشد.