أعوذ بِاللَّهِ مِنَ الشَّیطَانِ الرَّجِیمِ 

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ

اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وآلِ مُحَمَّدٍ وعَجِّلْ فَرَجَهُمْ

 «قُلْ مَنْ يَرْزُقُكُمْ مِنَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ قُلِ اللَّهُ وَإِنَّا أَوْ إِيَّاكُمْ لَعَلَى هُدًى أَوْ فِي ضَلَالٍ مُبِينٍ» (سبأ، 24)

- بگو: چه كسی شما را از آسمانها و زمين روزی می‏دهد؟ بگو الله، و ما يا شما بر (طريق) هدايت يا در ضلالت آشكاری هستيم.

***

باید به چهار اصل مهم توجه داشته باشیم و در آنها تأمل و تفکر نماییم:

اصل اول: آدمی، مخلوق است، یعنی هستی او عین ذاتش نیست، پس هستی و کمال محض نیست که نیستی، کاستی و نقص به او راه نداشته باشد؛ بنابراین، انسان «فقیر» است؛ یعنی متکی به خود نمی‌باشد، لذا همیشه نیازمند و محتاج به غیر خود می‌باشد؛ اما باید بداند که او فقیر درگاه الهی می‌باشد و دیگران نیز چون او مخلوق، فقیر و محتاج به او می‌باشند:

«يَا أَيُّهَا النَّاسُ أَنْتُمُ الْفُقَرَاءُ إِلَى اللَّهِ وَاللَّهُ هُوَ الْغَنِيُّ الْحَمِيدُ» (فاطر، 15)

- ای مردم! شما (همگی) نيازمندان به خدا هستيد، تنها خداوند است كه بی‌نياز و شايسته هرگونه حمد و ستايش است.

اصل دوم: تمامی تلاش‌ها و تکاپوی آدمیان، از آن لحظه‌ای که به دنیا می‌آیند و در جستجوی شیر برای نوشیدن و بقا می‌باشند، تا آخرین لحظۀ عمر و زندگی در این دنیا، برای به دست آوردن «رزق» می‌باشد. حتی گناه نیز به گمان کسب رزق بیشتر صورت می‌پذیرد، هر چند که گمان باطلی می‌باشد.

اصل سوم: «رزق» فقط به مادیات اختصاص ندارد؛ چنان که حتی کفار نیز به دنبال کسب ارزاق مادی و غیر مادی بسیاری می‌باشند. به عنوان مثال: «علم» رزق است، چنان که عزّت، شهرت، محبوبیّت و موفقیت نیز «رزق» می‌باشند. بهشت خداوند منّان، حیات جاودانه در آن و بهره‌مندی از نعماتش نیز «رزق» است که به اهل ایمان و عمل صالح اختصاص می‌یابد:

«وَبَشِّرِ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ أَنَّ لَهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ كُلَّمَا رُزِقُوا مِنْهَا مِنْ ثَمَرَةٍ رِزْقًا قَالُوا هَذَا الَّذِي رُزِقْنَا مِنْ قَبْلُ وَأُتُوا بِهِ مُتَشَابِهًا وَلَهُمْ فِيهَا أَزْوَاجٌ مُطَهَّرَةٌ وَهُمْ فِيهَا خَالِدُونَ» (البقره، 25)

- به كسانی كه ايمان آورده‌اند و عمل صالح دارند، بشارت ده، كه باغهائی از بهشت برای آنها است، كه نهرها از زير درختانش جاری است، هر زمانی كه ميوه‌ای از آن به آنها داده شود، می‏گويند اين همان است كه قبلا به ما روزی شده بود (ولی چقدر اينها از آنها بهتر و عاليتر است) و ميوه‏‌هائی كه برای آنها می‏آورند همه (از نظر خوبی و زيبائی) يكسانند، و برای آنها همسرانی پاك و پاكيزه است و جاودانه در آن خواهند بود.

و البته تمامی نعمات معنوی و کمالات و بهجب‌های روحی و نیز مقامات و درجات عالی نزد پروردگار عالم نیز «رزقِ حَسنه (نیکو)» می‌باشند.

«وَالَّذِينَ هَاجَرُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ ثُمَّ قُتِلُوا أَوْ مَاتُوا لَيَرْزُقَنَّهُمُ اللَّهُ رِزْقًا حَسَنًا وَإِنَّ اللَّهَ لَهُوَ خَيْرُ الرَّازِقِينَ * لَيُدْخِلَنَّهُمْ مُدْخَلًا يَرْضَوْنَهُ وَإِنَّ اللَّهَ لَعَلِيمٌ حَلِيمٌ» (الحجّ، 58 و 59)

- و كسانی كه در راه خدا هجرت كردند سپس كشته شدند يا به مرگ طبيعی از دنيا رفتند خداوند به آنها روزی نيكوئی می‏دهد كه او بهترين روزی دهندگان است * خداوند آنها را به جایگاهی وارد می‏كند كه از آن خشنود خواهند بود و خداوند عالم و با حلم است.

«إِنَّ الْمُتَّقِينَ فِي جَنَّاتٍ وَنَهَرٍ * فِي مَقْعَدِ صِدْقٍ عِنْدَ مَلِيكٍ مُقْتَدِرٍ» (القمر، 54 و 55)

- پرهيزگاران در باغها و نهرهای بهشتی جای دارند * در جايگاه صدق نزد خداوند مالك مقتدر.

پس، هر چه به آدم داده است و می‌دهد، از خلقت و حیاتش تا آخرتش، همه «رزق» است.

اصل چهارم: مردم از دو گروه خارج نیستند، یا در مسیر هدایت و سعادت قرار دارند و یا در مسیر گمراهی و هلاکت و مسیر وسط یا سومی وجود ندارد! و قطعاً آنان که از حیات معقول برخورداند، اهل معرفت (شناخت)، ایمان و عمل صالح می‌باشند، در مسیر هدایت و سعادت حرکت می‌کنند.

رازق کیست؟

انسان عاقل، حتماً اهل ایمان و عمل صالح می‌شود و انسان مؤمن، اهل تفکر، تأمل، بصیرت و تعقل می‌باشد. او می‌داند که «رزق» همین‌طوری روی هوا نمی‌باشد که انسان بکوشد آن را بگیرد یا بقاپد! او می‌داند که هر فعلی، فاعل دارد.

او از خودش و دیگران می‌پرسد: «مَنْ يَرْزُقُكُمْ مِنَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ - چه كسی شما را از آسمانها و زمين روزی می‏دهد».

او می‌داند که «رزق»، محدود به آن چه می‌خورد، می‌پوشد و به صورت مستقیم مصرف می‌کند، محدود نمی‌شود، بلکه باد و باران و ... نیز همه مصداق «رزق» می‌باشند؛ پس، رازق باید علیم، حکیم، قادر (اندازه‌گذار)، نعیم، رحمان و رحیم باشد:

«اللَّهُ الَّذِي خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ وَأَنْزَلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَأَخْرَجَ بِهِ مِنَ الثَّمَرَاتِ رِزْقًا لَكُمْ وَسَخَّرَ لَكُمُ الْفُلْكَ لِتَجْرِيَ فِي الْبَحْرِ بِأَمْرِهِ وَسَخَّرَ لَكُمُ الْأَنْهَارَ * وَسَخَّرَ لَكُمُ الشَّمْسَ وَالْقَمَرَ دَائِبَيْنِ وَسَخَّرَ لَكُمُ اللَّيْلَ وَالنَّهَارَ» (ابراهیم علیه السلام، 32 و 33)

- خداست كه آسمانها و زمين را آفريد و از آسمان آبى فرستاد و به وسيله آن از ميوه‌‏ها براى شما روزى بيرون آورد و كشتى را براى شما رام گردانيد تا به فرمان او در دريا روان شود و رودها را براى شما مسخر كرد * و خورشيد و ماه را كه پيوسته روانند براى شما رام گردانيد و شب و روز را [نيز] مسخر (رام) شما ساخت.

اخلاق [مواضع نظری و عملیِ] مؤمن چنین است که پس از پرسش از خود و عقول دیگران راجع به کیستی رازق، خودش پاسخ می‌دهد: «اللَّهُ».

کسی که دانسته و فهمیده که رازق او و هر چه هست، الله جلّ جلاله می‌باشد، هرگز در بُعد نظری و عملی، دچار شرک نمی‌گردد؛ مأیوس و یا ذلیل و چشم به دست دیگران نمی‌گردد و برای کسب رزق بیشتر، مرتکب محرمات نمی‌گردد، بلکه از رازقش می‌خواهد و برای رسیدن، طبق نقشۀ راهی که او داده و رعایت حلال و حرامش عمل می‌نماید.

الّلهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد وَعَجِّل فَرَجَهُم؛

وَ الحَمدُ لله ربِّ العالَمین؛

والسّلام علیکم و رحمة الله و برکاته.

 

 

کلمات کلیدی:  اخلاق   سوره سبأ