پایگاه پاسخگویی به سؤالات و شبهات (ایکس - شبهه):

آیت الله امامی کاشانی، یک فقیه و مدرس هستند، لذا مباحث بسیاری گفته و می‌گویند؛ ما نیز هر چه آموخته‌ایم، از همین علما و فقها آموخته‌ایم؛ پس باید تأمل کنیم که چرا این کلیپ به این شکل جدا و در فضای مجازی فرافکنی شده است؟! اما در عین حال این پرسشی درست است که باید پاسخ داده شود؛ منتهی باید بسیار مراقبت نمود که ذهن دچار خلط مبحث نشود!

الف - در آیۀ «قُلْ إِنَّمَا أَنَا بَشَرٌ مِثْلُكُمْ یوحَى إِلَی ... - بگو: من بشری مثل شما هستم [که] به من وحی می‌شود ... / الکهف، 110»، بحث از نوع خلقت است، نه میزان علم. می‌فرماید به مردم بگو که من نیز چون شما، به لحاظ خلقت، یک "بشر" هستم؛ یعنی: از نوع فرشتگان یا موجودات ناشناخته، یا موجودی که مثل شما زندگی نکند نیستم.

در این آیه حتی نفرمود: «بگو: انسانی مثل شما نیستم»، چرا که معنای انسان با "بشر" متفاوت است و "بشر" به همین نوع خلقت جسم انسان و بالتبع نحوۀ زیست مادیش گفته می‌شود.

"بشر"، از خاک و سپس از نطفه خلق می‌شود، رشد نباتی و حیوانی دارد، نیازهای مادی دارد و در نهایت به کهولت سن می‌رسد و می‌میرد؛ اما "انسان"، کسی است که از مراتب جمادی، نباتی و حیوانیِ زیست عبور نموده و وارد مرتبۀ انسانی شده است و می‌تواند تا مقام محمود رشد و کمال یابد.

پس، معنای "بشری مثل شما هستم"، این نیست که در مراتب انسانی نیز مثل شما هستم و علم من نیز مانند علوم اکتسابی و محدود شماست، چنان که تصریح نمود: «به من وحی می‌شود».

ب - چه علمی را خدا به انسان یاد نداده است، در حالی که فرمود:

«الَّذِی عَلَّمَ بِالْقَلَمِ * عَلَّمَ الْإِنْسَانَ مَا لَمْ یعْلَمْ» (العلق، 4 و 5)

- همان كسى كه بوسیلۀ قلم تعلیم نمود * و به انسان آنچه را نمى‌دانست یاد داد!

بنابر این، "معلم" همگان، خداوند علیم و حکیم است و اوست که به نوع انسان تعلیم می‌دهد و فرمود: «عَلَّمَ بِالْقَلَمِ»، یعنی علم را به همگان در کتاب هستی، با قلم خلقت و صُنع، و در کتاب آسمانی‌اش، با "قلم وحی" نمایان ساخته و تعلیم می‌دهد.

دیگران نیز از "علم لدنی" برخوردار می‌باشند:

هیچ فضیلتی وجود ندارد که به انبیا و اوصیاء الهی داده شده باشد، اما به دیگران داده نشده باشد، که اگر داده نمی‌شد، انسان نمی‌توانست آن را درک کند. منتهی چگونگی تعلیم یا مقدار آن، متناسب با ظرفیت وجودی، تکالیف و نیز بندگی خالصانه، سعی و تلاش هر کسی، متفاوت می‌باشد؛ چنان که کمیّت و کیفیت علم کسی که زحمت تحصیل می‌کشد با کسی که این زحمت را به خود نمی‌دهد، متفاوت است.

تمامی بدیهیات اولیۀ عقلی بشر "علم لدنی" است؛ ممکن است که ریاضی یا فیزیک را از معلمانی بیاموزد؛ اما در نهایت هر علمی [حتی علوم تجربی]، به عقل ارجاع داده می‌شود که علومش اکتسابی نیست - فطرت خداجو، خداشناس، خداپرست و خدا دوست بشر، همه "علم لدنی" می‌باشد، اما برخی در تعیین و گزینش مصادیق بدل می‌زنند.

"الهام"، نوعی وحی است و راجع به کل انسان فرمود: «فَأَلْهَمَهَا فُجُورَهَا وَتَقْوَاهَا - و به هر نفسى نافرمانى و پرهيزگارى اش را الهام كرد (و می‌کند) / الشمس، 8» و این همان علم لدنی است که معلمش خداوند متعال می‌باشد.

معنای علم لدنی، مجانی و راحت به دست آوردن نیست

"علم لدنی"، یعنی او "علمش را به تعلیم انسانی دیگر نیاموخته است، بلکه خداوند سبحان به او آموخته است"؛ چنان که معلم همگان خداوند علیم و حکیم می‌باشد؛ لذا گمان نشود که "علم لدنی"، یعنی تعلیمی رایگان و بی‌زحمت، که گفته شود: «ما زحمت می‌کشیم و تحصیل می‌کنیم، اما به آنها علم لدنی داده شده است»!

خداوند متعال، نعمت و فضیلت را می‌دهد، اما حفظ و استفادۀ درست از آن سبب فزونی، بهره‌مندی، رشد و کمال می‌گردد.

وحی با فرشته وحی به پیامبران نازل شد و توسط آنان به دیگران نازل شد؛ اما آیا اگر آن عبادت‌های مبتنی بر شناخت، ایمان، اخلاص و تقوای سیدة النساء العالمین علیها السلام نبود، و آن صبر و حلم در تحمل سختی‌ها برای حفظ اسلام نبود؛ حضرت جبرئیل علیه السلام برای تسلی در رحلت پدر، بر او نازل می‌شد و آن علومی را که منجر به "صحیفۀ فاطمیه" شد را به ایشان تعلیم می‌داد؟! پس چرا به حضرت ابوالفضل العباس و زینب کبری علیهما السلام نازل نشد، در حالی که امام سجاد علیه السلام به زینب کبرا علیها السلام فرمودند: «الحمدلله، شما عالمۀ بدون معلمه هستید»، یعنی از علم لدنی برخوردار شده‌اید!

بنابراین، حفظ نعمات الهی و ارتقای مراتب وجودی زحمت دارد؛ و البته زحمت آنان، بسیار بیشتر از دیگران بوده و می‌باشد.

دعوا بر سر واسطۀ تعلیم است!

جاهلان و متکبران عنود، در گذشته و حتی در زمان حضور پیامبران و حتی پیامبر اسلام صلوات الله علیه و آله می‌گفتند: «باید وحی به خودمان بیاید»!

«وَإِذَا جَاءَتْهُمْ آیةٌ قَالُوا لَنْ نُؤْمِنَ حَتَّى نُؤْتَى مِثْلَ مَا أُوتِی رُسُلُ اللَّهِ ...»

- و هنگامی كه آیه‌ای برای آنها بیاید می‏گویند ما هرگز ایمان نمی‏آوریم مگر اینكه همانند چیزی كه به پیامبران خدا داده شده است به ما هم داده شود ... !

اما انسان عاقل چنین نمی‌گوید و برای خداوند متعال تعیین و تکلیف نمی‌کند که چگونه، یا به کی وحی بفرستد و چگونه هدایت نماید! لذا در ادامه آیه، می‌فرماید:

«اللَّهُ أَعْلَمُ حَیثُ یجْعَلُ رِسَالَتَهُ سَیصِیبُ الَّذِینَ أَجْرَمُوا صَغَارٌ عِنْدَ اللَّهِ وَعَذَابٌ شَدِیدٌ بِمَا كَانُوا یمْكُرُونَ» (الأنعام، 124)

- خداوند آگاه‌تر است كه رسالت خويش را كجا قرار دهد به زودی كسانی كه مرتكب گناه شدند (و براي حفظ موقعيت خود مردم را از راه حق منحرف ساختند) گرفتار حقارت در پيشگاه خدا و عذاب شديد در مقابل مكر (و فريب و نيرنگی) كه داشتندمی‌شوند.

●- خداوند متعال به صورت مستقیم و القایی، و یا توسط حضرت جبرئیل علیه السلام و سایر فرشتگان وحی، پیامبران و امام علیهم السلام را تعلیم داده است؛ و به واسطۀ پیامبران و امامان که مراتب وجودی آنها به مراتب بالاتر از فرشتگان می‌باشد، همان وحی را به ما و دیگران را تعلیم داده است؛ آیا معترضند که چرا ما را بدینوسیله تعلیم داده است و به خودمان وحی نفرستاده است؟!

●- خداوند متعال، کتابش (وحی) را به واسطۀ فرشتگان برای پیامبرانش نازل نمود، و همان کتاب را به وسیله پیامبر اکرم صلوات الله علیه و آله که برتر از فرشتگان می‌باشند، بر ما نازل نمود و فرمود: «لَقَدْ أَنْزَلْنَا إِلَيْكُمْ كِتَابًا فِيهِ ذِكْرُكُمْ أَفَلَا تَعْقِلُونَ - ما بر شما كتابى نازل كرديم كه وسيلۀ تذكّر (و بيدارى) شما در آن است! آيا نمى‌فهميد؟! / الأنبیاء، 10» - یعنی کتاب نه فقط برای ما، بلکه بر ما نازل شده است.

حال آیا به جای آن که قدر این نعمت، قدر این معلمان برتر و قدر خودشان را بیشتر بدانند و شاکر باشند، معترضند که چرا کتاب را به ما اینگونه نازل نمود و چرا ما را بدینواسطه تعلیم داد؟!

پس ما با آنها فرق داریم!

کدام دو نفری با هم فرق ندارند، و اساساً خلقت کدام موجودی از هر لحاظ مساوی و عین خلقت موجودی دیگر می‌باشد؟! حتی فرمود که رسولانش نیز مساوی نیستند و برخی نسبت به برخی دیگر فضیلت‌هایی دارند. «تِلْكَ الرُّسُلُ فَضَّلْنَا بَعْضَهُمْ عَلَى بَعْضٍ ... - بعضى از آن رسولان را بر بعضى ديگر برترى داديم ... / البقره، 253»

پس، مرد و زن، پدر و مادر، معلم و شاگرد، مربی و تحت تعلیم، فرمانده و فرمانبر و ...، همه با یکدیگر فرق دارند و بین این اقشار نیز هر یک نفری از هر لحاظ با دیگری فرق دارد.

پس، ما نیز به لحاظ بشر بودن (نوع خلقت)، مانند انبیاء و امامان علیهم السلام می‌باشیم، اما از بسیاری لحاظ‌های دیگر فرق داریم و این تفاوت‌ها، نه تنها عین علم، حکمت و عدل الهی است، بلکه لازمۀ چرخه حیات بشر به سوی رشد، کمال و انسان شدن می‌باشد. 

مشارکت و هم‌افزایی - پرسش و نشانی پیوند پاسخ، جهت ارسال و انتشار توسط شما؛ متشکریم.

پرسش:

[کلیپ منتشره]: امامان علم لدنی داشتند و ما نداریم، پس فرق داریم، در حالی که فرمود: «بگو من بشری مثل شما هستم». و این یک جبر است! پاسخ آیت الله کاشانی که در فضای مجازی پخش شده، قانع کننده نبود؟

پاسخ (نشانی پیوند):

https://www.x-shobhe.com/Sience/11823.html 

 

 

کلمات کلیدی:  گوناگون   علم