پایگاه پاسخگویی به سؤالات و شبهات (ایکس - شبهه):

خداوند سبحان فرمود که تمامی اسماء را به حضرت آدم به علیه السلام تعلیم داده است «وَعَلَّمَ آدَمَ الْأَسْمَاءَ كُلَّهَا»، حال شما از ما می‌پرسید که آن اسم‌ها چه بودند؟! این در حالیست که ما حتی به اسم‌هایی که در قرآن مجید به ما فرموده، عِلم چندانی نداریم! ما الفاظی چون: الله، رحمان، رحیم، توّاب، غفار، مالک، رازق و ... به همراه معانی مختصری فرا گرفته‌ایم، اما علما، حکما، مفسرین و عرفا، کتاب‌ها دربارۀ این اسم‌ها نوشته‌اند و جز اهل عصمت علیهم السلام، هیچ کدام به حقیقت و کُنه این اسماء راه ندارند!

اما توجه شما را به چند نکتۀ مهم جلب می‌نماییم:

1- اسم، یعنی نشانه و هر چیزی یا هر کسی با اسم‌هایش شناخته می‌شود؛ حتی خداوند سبحان نیز با اسم‌هایش شناخته می‌شود؛ با اسم‌هایش مورد توجه، ندا، نجوا، دعا و ... قرار می‌گیرد، و با اسم‌هایش معرفی و از او یاد می‌شود:

«وَلِلَّهِ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَى فَادْعُوهُ بِهَا وَذَرُوا الَّذِینَ یلْحِدُونَ فِی أَسْمَائِهِ سَیجْزَوْنَ مَا كَانُوا یعْمَلُونَ» (الأعراف، 180)

- و نام‌های نیکو [اسماء کمالیه - هر چه نشان از هستی دارد] برای خداست؛ خدا را با آن بخوانید، و آنها را كه در اسماء خدا تحریف می‏كنند رها سازید آنان به زودی جزای اعمالی را كه انجام می‏دادند می‏بینند.

2- اسم‌ها، صرفاً الفاظی نیستند که معنی نیز داشته باشند، بلکه حقایق وجودی می‌باشند. به عنوان مثال، وقتی می‌گویید: «پدر، مادر و ...»، کلماتی در زبان فارسی می‌باشند که معانی مشخصی دارند، اما اگر «پدر، مادر و ...» وجود حقیقی نداشته باشند که این اسم‌ها بی‌معنا و بی‌مسما می‌شوند.

نکته: مشرکان و بت‌پرستان، برای بتان خود نام‌هایی گذاشتند، مانند: خدای پیروزی، خدای باران، خدای برکت و ...؛ اما خداوند فرمود: «این اسم‌ها را شما گذاشتید و خداوند چنین قدرتی به آنها نداده است؛ پس این نام‌ها، بی‌مسمّا، جعلی و مبتنی بر ظنّ و گمان شماست:

«إِنْ هِيَ إِلَّا أَسْمَاءٌ سَمَّيْتُمُوهَا أَنْتُمْ وَآبَاؤُكُمْ مَا أَنْزَلَ اللَّهُ بِهَا مِنْ سُلْطَانٍ إِنْ يَتَّبِعُونَ إِلَّا الظَّنَّ وَمَا تَهْوَى الْأَنْفُسُ وَلَقَدْ جَاءَهُمْ مِنْ رَبِّهِمُ الْهُدَى» (النّجم، 27)

- اينها فقط نامهائی است كه شما و پدرانتان بر آنها گذاشته‌ايد (نام‌هائی بی‌محتوا و اسم‌هائی بی‌مسمّا) و هرگز خداوند دليل و حجتی (و قدرتی) بر آن نازل نكرده است؛ آنان فقط از گمانهای بی‌اساس و هوای نفس ‍ پيروی می‏كنند، در حالی كه هدايت از سوی پروردگارشان برای آنها آمده است.

3- از دلایلی محکمی که این اسم‌ها فقط کلمات و مفاهیم نبودند، بلکه حقایق وجودی بودند؛ ادامه همین است که نفرمود: «خدا این اسم‌ها را به ملائک بیان داشت»، بلکه فرمود: «ثُمَّ عَرَضَهُمْ عَلَى الْمَلَائِكَةِ - سپس آنها را بر فرشتگان عرضه نمود - نشان داد» (البقره، 31)

4- خداوند متعال، پس از آن که آنها را به فرشتگانش عرضه نمود، به آنها فرمود: «أَنْبِئُونِي بِأَسْمَاءِ هَؤُلَاءِ إِنْ كُنْتُمْ صَادِقِينَ - از اسم‌های اینها به من خبر دهید، اگر راست می‌گویید [که برای خلیفة الله شدن لایق‌ترید]» (همان)

5- فرشتگان گفتند: «ما چنین علمی نداریم، چون خودت چنین علمی را به ما تعلیم نداده‌ای»

«قَالُوا سُبْحَانَكَ لَا عِلْمَ لَنَا إِلَّا مَا عَلَّمْتَنَا إِنَّكَ أَنْتَ الْعَلِيمُ الْحَكِيمُ» (همان، 2)

- فرشتگان عرض كردند: منزهی تو!، ما چيزی جز آنچه به ما تعليم داده‌ای، نمی‏دانيم تو دانا و حكيمی.

6- این اسم‌ها (نشانه‌ها)، بسیار بالاتر از ظرفیت علمی فرشتگان بودند که اگر چنین نبود، خداوند علیم، خود به آنان نیز تعلیم می‌نمود؛ لذا به حضرت آدم علیه السلام نفرمود که «به آنها تعلیم بده»، بلکه فرمود: «از این اسم‌ها، به آنان خبر بده» و سپس آنها را به علم خود که بر همه چیز احاطه دارد [چون خودش خلق نموده است] متذکر گردید:

«قَالَ يَا آدَمُ أَنْبِئْهُمْ بِأَسْمَائِهِمْ فَلَمَّا أَنْبَأَهُمْ بِأَسْمَائِهِمْ قَالَ أَلَمْ أَقُلْ لَكُمْ إِنِّي أَعْلَمُ غَيْبَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَأَعْلَمُ مَا تُبْدُونَ وَمَا كُنْتُمْ تَكْتُمُونَ» (همان، 33)

- فرمود ای آدم آنها را از (اسامی و اسرار) اين موجودات آگاه كن، هنگامی كه آنها را آگاه كرد خداوند فرمود: نگفتم من غيب آسمانها و زمين را ميدانم، و نيز ميدانم آنچه را شما آشكار می‏كنيد يا پنهان می‏داشتيد.

نکته: تعلیم با خبر دادن متفاوت است. یک موقع خبر می‌دهند که فردا باران می‌بارد؛ اما یک موقع هواشناسی را تعلیم می‌دهد، چگونگی حرکت ابرهای بارور، چرایی این بارش و ... را تعلیم می‌دهند.

خداوند سبحان، توسط انبیایش به بندگانش خبر داد که آخرتی هست، معادی برپا می‌شود، محاسبات دقیق است، بهشت و جهنمی در کار هست و ...؛ بندگان عاقل نیز به حکم عقلی که با آن توحید و نبوت را شناخته‌اند، صحت این اخبار را قبول و تصدیق می‌کنند؛ اما نسبت به آخرت و چگونگی‌های آن، هیچ علمی ندارند، مگر آن چه در قرآن کریم و شرح اهل عصمت علیهم السلام، تعلیم شده است. اما، عظمت، جلال و جبروتی آنجا هست که حتی اخبارش نیز نرسیده، چه رسد به تعلیم!

7- چنان که در برخی از روایات نیز تصریح شده، این اسم‌ها می‌تواند اسم هر چه در زمین و آسمان هست باشد؛ البته نه کلماتی چون: زمین، خورشید، کوه، دریا و ...؛ بلکه حقایق وجودی آنها؛ لذا فرشتگان که مأمور آنها بودند، به وجود آنها علم داشتند، اما از حقایق آنها بی‌اطلاع بودند.

به عنوان مثال: انسان به لحاظ بدن مادی، قابل شناخت است و تا حدود بسیاری هم شناخته شده است؛ به لحاظ روحی نیز تا حدودی معرفی و شناخته شده است؛ اما حقیقت وجودی انسان چیست؟ حقیقت روح چیست که فرمود از عالَمِ امر است و علم زیادی به شما داده نشده است؟! مراتب وجودی انسان کدام است؟ انسان کامل کیست و چه ویژگی‌هایی دارد و ...؟! اینها همه در علم خداوند علیم است و او باید تعلیم دهد.

●- بنابراین، ضمن تعلیم تمامی اسماء، تردیدی نیست که خداوند سبحان، اهل عصمت علیهم السلام، مرتبه وجودی و مقام آنها را به حضرت آدم علیه السلام آموخت و سپس آنها را به فرشتگان نشان داد و آنها گفتند: «ما علمی نداریم»!

چند حدیث:

حضرت امام صادق علیه السلام:

*- «إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی عَلَّمَ آدَمَ أَسْمَاءَ حُجَجِ اللَّهِ کُلَّهَا. - خدای تبارک و تعالی، اسامی (نشانه‌های) تمامی حجّت‌های الهی را به آدم (علیه السلام) آموخت» (کمال الدین، ج۱، ص۱۳)

*- «زمانی که هیچ‌چیزی وجود نداشت، خداوند تبارک‌وتعالی بود و پنج چیز را از نور جلال خود، خلق کرد و بر هرکدام از آن‌ها نامی برگرفته از نام‌های خودش فروفرستاد. خداوند «حمید» است و مرا «محمّد» نامید؛ او خود «اعلی» است و امیرالمؤمنین را «علی» خواند؛ و او «اسماءالحسنی» دارد که حسن و حسین را از اشتقاق آن گرفته است؛ او «فاطر» است که برای «فاطمه» اسمی از اسماء خودش برگزیده است. پس چون ایشان را خلق کرد برای گرفتن پیمان، آن‌ها را در سمت راست عرش قرار داد. همچنین خداوند فرشتگان را از نور آفرید؛ با این‌حال هرگاه فرشتگان به این پنج نور می‌نگریستند، امر و مقامشان را بزرگ دانسته و تسبیحشان می‌کردند ... پس زمانی که خداوند آدم (علیه السلام) را آفرید او از سمت راست عرش به آن پنج نور نگاه کرد و از خداوند پرسید: «پروردگارا! ایشان چه کسانی هستند»؟ فرمود: «ای آدم (علیه السلام)! اینان افراد خاص و برگزیدگان من هستند که از نورجلالت خویش، به وجودشان آوردم و بر آن‌ها نام‌هایی برگرفته از نام‌های خود نهادم». آدم (علیه السلام) گفت: «پروردگارا! تو را به حقّی که آن‌ها بر تو دارند سوگند می‌دهم که اسامی آن‌ها را به من تعلیم بده». خداوند فرمود: «ای آدم (علیه السلام)! پس من این اسامی را نزد تو به امانت می‌گذارم و آن از جمله اسراری است که احدی بی‌اجازه‌ی من جز تو از آن آگاه نمی‌شود ...» (بحارالأنوار، ج۳۷، ص۶۲)

امام حسن عسکری علیه السلام:

«أَسْمَاءَ أَنْبِیَاءِ اللَّهِ وَ أَسْمَاءَ مُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) وَ عَلِیٍّ (علیه السلام) وَ فَاطِمَه (سلام الله علیها) وَ الْحَسَنِ وَ الْحُسَیْنِ (علیهما السلام) وَ الطَّیِّبِینَ مِنْ آلِهِمَا وَ أَسْمَاءَ رِجَالٍ مِنْ خِیَارِ شِیعَتِهِمْ وَ عُصَاهُ أَعْدَائِهِم.» (بحارالأنوار، ج۱۱، ص۱۱۷)

- آن نام‌ها، اسم‌های پیامبران خدا (علیهم السلام)، اسم‌های محمّد، علی (علیهما السلام)، فاطمه (سلام الله علیها)، حسن و حسین (علیهما السلام) و پاکان خاندان محمّد (و علی (علیه السلام) و اسم‌های تنی چند از شیعیان برگزیده‌ی آنها و برگزیدگانی است که دشمنان آن‌ها را نافرمانی می‌کنند.

مشارکت و هم‌افزایی - پرسش و نشانی پیوند پاسخ، جهت ارسال و انتشار؛ متشکریم.

پرسش:

اسمایی که خداوند متعال تماماَ به آدم و حوا تعلیم فرمود، چه چیزهایی بود؟

پاسخ (نشانی پیوند):

https://www.x-shobhe.com/Sience/12834.html

 

 

کلمات کلیدی:  گوناگون   علم