ایکس – شبهه: هر چند مبحث مفصلی است، اما به نظر می‌رسد دقت در نکات ذیل برای درک معنای تثلیث و دلایل بطلان کفایت نماید:

الف – فراتر از «ذهن» بودن با فراتر از «عقل» بودن بسیار متفاوت است. بدیهی است که همه چیز با «عقل» شناخته می‌شود، حتی وجود آن چه که فراتر از «ذهن» است، با عقل اثبات می‌گرد. چنان چه انسان خداوند کریم و معاد را نیز با «عقل» می‌شناسد و اگر نشناسد نمی‌تواند به او اعتقادی بیاورد، اما خداوند کریم قابل تصور در ذهن نمی‌باشد.

وجود ملائک نیز همین‌طور است. یعنی هر چند شکل و شمایل و ماهیت آنان فراتر از ذهن است، اما شناخت آنها یا دست کم شناخت دلایل وجودشان، فراتر از عقل نیست. لذا نمی‌توان هر سخن یا شعار غیر معقول را گفت که فراتر از ذهن است، پس باید قبول کرد!

ب – تثلیث در یک کلام، به تعریف آقای هاکس (امریکایی) مؤلف «قاموس کتاب مقدس» یعنی: «طبيعت خدايى » از سه اقنوم متساوى الجوهر» مى‌باشد يعنى خداى پدر و خداى پسر و خداى روح القدس. خداى پدر خالق جميع كائنات است به واسطه پسر، و پسر فادى، و روح القدس پاك كننده مى‌باشد. امّا بايد دانست كه اين هر سه اقنوم را يك رتبه و عمل است.» (قاموس كتاب مقدس، ص344)

ج – اقنوم یعنی «اصله» یا تمامیت شخص. پس سه اقنوم، یعنی سه شخص مستقل. لذا در باور مسیحیت خدایان سه گانه وجود دارند که هر یک از خدایان سه گانه وجودی مستقل دارند و هر یک با ظهور، بروز و تشخص خاصی خودنمایی می‌کنند.

اما، نظر به این که مسیحیت ناچار است به وجود خداوند متعال اذعان نماید و خود را از شرک جاهلی خلاص نماید، مدعی است که در اصل این سه وجود مستقل یک وجود هستند؟! و می‌افزایند: «‌مسيحيان هر يك از سه خدا را مالك تمام الوهيت مى‌دانند! و مى‌گويند: الوهيت در عيسى كه از مريم متولد شده، متجسد و مجسم گرديد و براى پاك كردن بشر از گناه موروثى، مصلوب و به دار آويخته گرديد پس از چند روزى زنده شد»!

یعنی خدایشان مرد و پس از چند روز زنده شد. چرا که زنده شدن بدون مردن، معنا و مفهومی ندارد، آن هم پس چند روز که این عالم خدایی نداشت. چون مرده بود.

د – عقل گواهی می‌دهد که این موهومات هیچ یک قابل قبول نیستند و به یک شوخی برای عوام‌فریبی و یا یک توجیه غیر قابل قبول برای پوشش نفوذ مشرکین و تحریف وحی، بیشتر شبیه است.

دلایل بطلان:

یک – اگر هر یک از خدایان سه گانه‌ی «پدر، پسر، روح‌القدس»، اقنوم، شخص و وجودی مستقل باشد، پس سه خدا وجود دارد و نه یک خدا – لذا این اعتقاد مسیحیان را از دایره‌ی ادیان توحیدی خارج نموده و به جرگه‌ی شرک و مشرکین وارد می‌نماید.

دو – اگر هر سه یک حقیقت باشند، چنین خدایی چون تجزیه‌ی پذیر است، از ابتدا ترکیب بوده است و موجود ترکیبی حتماً خدا نیست، چرا که ترکیب از ویژگی‌های مخلوق و به ویژه مخلوق مادی است.

سه – موجود مرکب حتماً نیازمند است و حداقل نیاز او به اجزای خودش است. چنان چه خدای آنها نیز برای تحققش، به سه جزء خود نیازمند شده است.

چهار – هر موجود نیازمندی، ذاتاً فقیر است و در جرگه‌ی «ممکن الوجود» قرار می‌گیرد و نه «واجب الوجود». و ممکن الوجود که امکان عدم و وجودش مساوی است، برای پیدایش نیازمند به علت وجودی یا همان پدیدآورنده می‌باشد، پس مخلوق است و نه خالق.

پنج – مسیحیت در عین ادعای خدایان سه گانه، که مستلزم سه الوهیت مستقل است، مدعی هستند که تثلیث تجزیه‌بردار نیز نمی‌باشد! بدیهی است عقل به هیچ وجه قبول نمی‌کند که مرکب تجزیه نگردد و نمی‌توان به عقل گفت که این حقیقت در ذهن نمی‌گنجد و تو قبول کن. همین که می‌گوید: خدای پدر – معلوم است که غیر از خدای پسر است و همین که می‌گوید: خدای پسر – معلوم می‌شود که غیر از خدای روح‌القدس است و همین خود ترکیب و تجزیه است.

شش – یک موقع عقل حکم می‌کند که خداوند متعال باید هستی و کمال محض باشد. لذا علیم، حکیم، قادر، رئوف، رحیم و... است، اینها اسم‌هایی است که به بروزهایی از کمال که یک حقیقت وجودی است اطلاق می‌گردد، اما یک موقع گفته می‌شود: «پدر و پسر» که مستلزم ازدواج و زایش است. لذا خدای آنان از رحم مادرش حضرت مریم علیها‌السلام به دنیا می‌آید! تجسد و تجسم دارد.

هفت – از همه بدتر آن که این خدا، به شکل یک انسان، نوزاد به دنیا می‌آید، شیر می‌خورد، لباس می‌پوشد، رشد جسمی کرده و بزرگ می‌شود تا بندگانش را از گناه و معصیت خود دور بدارد، اما بندگانش او را به صلیب می‌کشند.

ظریفی می‌گفت: این خدا به دنیا آمد تا به بندگانش بگوید گناه و نافرمانی من را نکنید – بندگانش نیز او را به صلیب کشیدند تا بگویند: دیگر از این طرف‌ها پیدایت نشود و از این حرف‌ها نزنی؛ وگرنه همین آش است و همین کاسه.

پس چنین تعابیری را عقل در معرفت خداوند متعال نمی‌پذیرد و نمی‌توان به عقل گفت که فراتر از ذهن است و تو قبول کن.

«لَّقَدْ كَفَرَ الَّذِينَ قَالُواْ إِنَّ اللّهَ ثَالِثُ ثَلاَثَةٍ وَمَا مِنْ إِلَهٍ إِلاَّ إِلَهٌ وَاحِدٌ وَإِن لَّمْ يَنتَهُواْ عَمَّا يَقُولُونَ لَيَمَسَّنَّ الَّذِينَ كَفَرُواْ مِنْهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ»

 

ترجمه: كسانى كه [به تثليث قائل شده و] گفتند خدا سومين [شخص از] سه [شخص يا سه اقنوم] است قطعاً كافر شده‏اند و حال آنكه هيچ معبودى جز خداى يكتا نيست و اگر از آنچه مى‏گويند باز نايستند به كافران ايشان عذابى دردناك خواهد رسيد.

کلمات کلیدی:  اعتقادی