پایگاه پاسخگویی به سؤالات و شبهات (ایکس – شبهه): در قیامت خداوند متعال همان گونه دیده می‌شود که در دنیا دیده می‌شود، منتهی با تجلی‌های بیشتر و منهای حجاب‌های مادی (توضیح داده خواهد شد).

الف – بدیهی است که اگر خداوند متعال هر گونه ماهیتی، [مانند: ابعاد، رنگ، وزن، حجم، مکان، فضا ... و از جمله جسم] داشته باشد، محدود خواهد شد و هر گونه حدّی، به مثابه‌ی نقص و نیستی می‌باشد. پس موجودی که ناقص است، واجب الوجود و هستی محض و کمال محض نمی‌باشد، پس، خدا نیست.

ب – بدیهی است آن چه که با ادراکات حسّی انسان شناخته و درک شود، حتماً و یقیناً "مادی" می‌باشد. پس آن چه محسوس می‌باشد و یا حتی در عالم تصور و خیال، صفات ماده برای او فرض شود (مثل تخیلات ابن تیمیه و وهابیت)، آن نیز خداوند سبحان نمی‌باشد.

ج – از سوی دیگر، خداوند متعال در آیات متعددی سخن از روز موعود و "لقاء الله" به میان آورده و منکرین این "لقاء" را به شدت نکوهش کرده است. مانند:

امیدواران به لقاء الله:

« قُلْ إِنَّمَا أَنَا بَشَرٌ مِّثْلُكُمْ يُوحَى إِلَيَّ أَنَّمَا إِلَهُكُمْ إِلَهٌ وَاحِدٌ فَمَن كَانَ يَرْجُو لِقَاء رَبِّهِ فَلْيَعْمَلْ عَمَلًا صَالِحًا وَلَا يُشْرِكْ بِعِبَادَةِ رَبِّهِ أَحَدًا » (الکهف، 110)

ترجمه: بگو: «من هم مثل شما بشرى هستم و [لى‏] به من وحى مى‏شود كه خداى شما خدايى يگانه است. پس هر كس به لقاى پروردگار خود اميد دارد بايد به كار شايسته بپردازد، و هيچ كس را در پرستش پروردگارش شريك نسازد.»

ناامیدان به لقاء الله:

« إَنَّ الَّذِينَ لاَ يَرْجُونَ لِقَاءنَا وَرَضُواْ بِالْحَياةِ الدُّنْيَا وَاطْمَأَنُّواْ بِهَا وَالَّذِينَ هُمْ عَنْ آيَاتِنَا غَافِلُونَ » (یونس، 7)

ترجمه: كسانى كه اميد به ديدار ما ندارند، و به زندگى دنيا دل خوش كرده و بدان اطمينان يافته‏اند، و كسانى كه از آيات ما غافلند.

واژه‌ی لقاء و دیدن‌ها:

اگر چه واژه‌ی "لقاء" را نیز "دیدار" معنی می‌کنند، اما این به خاطر کمبود کلمه جایگزین می‌باشد. حتی در زبان فارسی نیز ما انواع دیدن داریم، یکی دیدن مادی و با چشم، دیگر دیدن معنوی و با عقل یا قلب، یا دیدن تجربه دیگران و یا عواقب رفتارها، با بصیرت.

به عنوان مثال: اگر بپرسیم: «فلانی را دیدی؟»، این دیدن با چشم سر است؛ اما اگر بپرسیم: «دیدی چه به سر فلانی آمد؟!» یا بپرسم: «مگر نمی‌بینی چه به سر ملت می‌آورند»، این دیدن با عقل، دل و بصیرت است.

در زبان عربی و کلام وحی نیز همین‌طور است. یک جا برای معنای "دیدن"، کلمه «رئا» به کار می‌رود، یکجا "بصر" و یک جا "لقاء".

دیدن‌ خدا در دنیا:

ما در این عالم ماده نیز واقعیت‌ها و حقایق بسیاری را می‌بینیم که قوه‌ی ادراک ما در "شهود" آنها، منحصر به چشم سر نمی‌باشد، بلکه چشم عقل و قلب است که می‌بیند، فهم و درک می‌کند و می‌شناسد. به عنوان مثال: هیچ کس تا کنون موجودی به نام "روح و عقل"، یا "علت و معلول"، یا "عشق و نفرت" را ندیده است، بلکه چنان از دیدن آثار، پی‌ به وجود آنها ‌برده است که گویی با چشم سر می‌بیند؛ و در واقع انسان در حقایق، اسم، نشانه و تجلی را می‌بیند.

شهود:

پس در همین دنیا و عالم ماده نیز تا کسی خدا را نبیند، به او ایمان نمی‌آورد. اگر دقت کنیم، ما مسلمانان در شهادتین خود نمی‌گوییم که "علم داریم خدا و پیامبر و معادی هست"، بلکه می‌گوییم: «اشهَدُ ان ...»، یعنی شهود کردیم و شهادت می‌دهیم. بدیهی است که این "شهود و شهادت"، دیدن با قلب و عقل است، نه دیدن با چشم سر.

امیرالمؤمنین، امام علی علیه السلام:

ذِعلِب یمانی، از حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام پرسید: «هَلْ راَيْتَ رَبَّكَ يا اَميرَ الْمُؤْمِنينَ؟»، یعنی: یا امیرالمؤمنین! آیا پروردگات را دیده‌ای»؟

ایشان پاسخ دادند: «اَفَاَعْبُدُ ما لا اَرى؟ - آیا چیزی را ندیده باشم می‌پرستم؟!»

ذِعلب تعجب کرد و پرسید: « وَ كَيْفَ تَراهُ؟ » - چگونه او را دیده‌ای؟!

و امام در پاسخ فرمودند: « لاتُدْرِكُهُ الْعُيُونُ بِمُشاهَدَةِ الْعِيانِ، وَلكِنْ تُدْرِكُهُ الْقُلُوبُ ...» (نهج البلاغه، کلام 179)

لقای (ملاقات) مرگ:

معنای لقاء، مواجه شدن و ملاقات است، نه دیدن با چشم سر. حتی بدین لحاظ با شناخت عقلی و قلبی نیز متفاوت می‌باشد، چرا که در لقاء، با آن چه عقل می‌شناسد و قلب توجه به آن دارد و یا نسبت به آن غفلت و فراموشی دارد، مواجهه و ملاقاتی صورت می‌پذیرد.

مرگ چیست که انسان آن را ببیند؟! انسان در نهایت، حال زار و سکرات خود را می‌بیند، اهل عصمت علیهم السلام و شیطان خودش را می‌بیند و فرشته مرگ (ملک الموت) خودش را می‌بیند؛ اما خداوند متعال می‌فرماید: این مرگی که شما از آن فرار می‌کنید، او به ملاقات (لقای) شما می‌آید:

« قُلْ إِنَّ الْمَوْتَ الَّذِي تَفِرُّونَ مِنْهُ فَإِنَّهُ مُلَاقِيكُمْ ثُمَّ تُرَدُّونَ إِلَى عَالِمِ الْغَيْبِ وَالشَّهَادَةِ فَيُنَبِّئُكُم بِمَا كُنتُمْ تَعْمَلُونَ » (الجمعة، 9)

ترجمه: بگو: بى‏ترديد آن مرگى كه از آن مى‏گريزيد، پس او با شما ملاقات خواهد كرد، سپس به سوى داناى نهان و آشكار بازگردانده مى‏شويد، پس شما را از آنچه (در دنيا) عمل مى‏كرديد آگاه خواهد نمود.

لقاء الله:

پس، لقاء الله کنار رفتن پرده‌ها و دیدن حقایق عالم هستی است – درک مرگ و دیدن عوالم برزخ و قیامت و برانگیخه شده همگان و حضور در محضر کبریایی اوست – دیدن تجلی الوهیت، ربوبیت، جمال، رحمت و غضب الهی ... است.

پاسخ امیرالمؤمنین، امام علی علیه السلام به سؤال:

حال پاسخ سؤال فوق را از بیان نورانی حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام بخوانید:

مردى خدمت امام امیر مؤمنان على (علیه السلام) آمد و عرض کرد من درباره قرآن مجید به شک افتاده‌ام  ! امام فرمود: چرا؟!

عرض کرد: در آیات بسیارى مى‌بینیم که قرآن سخن از ملاقات پروردگار در قیامت مى‌گوید، و از سوى دیگرى مى‌فرماید: «لاتُدْرِکُهُ الاْبْصارُ وَهُوَ یُدْرِکُ الاْبْصارَ - چشم ها او را درک نمى‌کند، و او چشم ها را درک مى کند» این آیات چگونه باهم سازگار است؟.

امام (علیه السلام) فرمود: « اَللِّقاءُ هُنا لَیْسَ بِالرُّؤْیَةِ، وَالِّلقاءُ هُوَ الْبَعْثُ فَافْهَمْ جَمیعَ ما فى کِتابِ الله مِنْ لِقائِهِ فَانَّهُ یَعْنى بِذلِکَ الْبَعْثَ » [توحید صدوق صفحه 267 (باتلخیص)]

ترجمه: «لقاء به معنى مشاهده با چشم نیست، بلکه لقاء همان رستاخیز و برانگیخته شدن مردگان است، پس معنى تمام آنچه در قرآن تعبیر به لقاءالله شده است را درک کن که همه به معنى بعث است»

 

مشارکت و هم‌افزایی (سؤال کوتاه و نشانی لینک پاسخ، جهت ارسال به دوستان در فضای مجازی)

 

چگونه خدای منزه از هر حدی، در آخرت دیده می‌شود (لقاء الله)؟

 

http://www.x-shobhe.com/shobhe/7217.html

 

عضویت در کانال «پاسخگویی به سؤالات و شبهات (ایکس – شبهه)»

https://telegram.me/x_shobhe

 

 

کلمات کلیدی:  اعتقادی   معاد