پایگاه پاسخگویی به سؤالات و شبهات (ایکس – شبهه):

در مورد "ریا"، تعاریف، توصیفات و مصادیق نادرست بسیاری را به اذهان عمومی القا کرده‌اند. علت این توصیفات و مصادیق غلط، بخشی مربوط می‌شود به عوامی‌ها، خرافات و نیز منیّت‌ها در اظهارنظرهای شخصی و بی‌منطق؛ و بخشی دیگر شیطانی و عمدی بوده و می‌باشد، تا خوبی‌ها در سطح جامعه آشکار و الگو نگردند، اما بدی‌ها، ناهنجاری‌های رفتاری، گناه و فسق، آشکار و عادی سازی شود!

●- "ریا"، به کاری گفته نمی‌شود که دیگران ببینند و یا از آن با خبر شوند، بلکه به کاری که برای فریب دادن دیگران و اذهان عمومی، آشکارا و قابل رؤیت دیگران انجام پذیرد گفته می‌شود، نه هر کار خوبی که برای خدا انجام پذیرد و علنی باشد.

آیا کارهایی چون: پوشش مناسب زنان و مردان – تعاون و کمک رسانی به نیازمندان – نماز جماعت – دعاهای دسته جمعی – زیارت حرم‌ها – صله ارحام – کلاس‌های درس در حوزه، مدرسه و دانشگاه – درست رانندگی کردن - خوب حرف زدن با مردم ... و تمامی امور اجتماعی ما که قابل رؤیت دیگران می‌باشد، از مصادیق "ریا"، می‌باشند؟! آیا اگر در خیابان کسی به زمین افتاد، دستش را نگیریم و بگوییم: «چون دیگران می‌بینند، ریا می‌شود»؟!

●- خداوند متعال در قرآن کریم فرمود: «وَأَمَّا بِنِعْمَةِ رَبِّكَ فَحَدِّثْ - و نعمتهاى پروردگارت را بازگو كن / الضحی، 11» - حال چگونه یک شخص، نعمت‌های داده شده به خودش را بازگو کند که "ریا" نشود؟! پس، باید از نعمت خدا سخن بگوید و آن هم برای خدا، نه بری خودنمایی و یا فریب دیگران.

*- آیا حضرت عیسی علیه السلام العیاذ بالله "ریا" نمود که به امر خداوند متعال، در گهواره زبان گشود و فرمود:

«قَالَ إِنِّي عَبْدُ اللَّهِ آتَانِيَ الْكِتَابَ وَجَعَلَنِي نَبِيًّا * وَجَعَلَنِي مُبَارَكًا أَيْنَ مَا كُنْتُ وَأَوْصَانِي بِالصَّلَاةِ وَالزَّكَاةِ مَا دُمْتُ حَيًّا * وَبَرًّا بِوَالِدَتِي وَلَمْ يَجْعَلْنِي جَبَّارًا شَقِيًّا» (مریم علیها السلام، 30 تا 32)

ترجمه: گفت: «من بندۀ خدايم؛ او كتاب (آسمانى) به من داده؛ و مرا پيامبر قرار داده است * و مرا هر جا كه باشم وجودى پربركت قرار داده؛ و تا زمانى كه زنده ام، مرا به نماز و زكات توصيه كرده است * و مرا نسبت به مادرم نيكوكار قرار داده؛ و جبّار و شقى قرار نداده است!

*- آیا سایر انبیا و رسولان الهی که به امت‌های خود گفتند: «إِنِّي لَكُمْ رَسُولٌ أَمِينٌ – بى‌ترديد من براى شما فرستاده‌اى امينم/ چندین آیه»، العیاذ بالله مرتکب "ریا" شده‌اند؟!

*- آیا پیامبر اکرم و اهل عصمت صلوات الله علیهم اجمعین، که آن تعاریف و اوصاف کمالیه از خودشان را بیان نمودند، العیاذ بالله "ریا"ست؛ خب، اگر نمی‌فرمودند که کسی نمی‌توانست آنها را بشناسد.

کار پنهان و آشکار:

بدیهی است که برخی از کارهای خوب، باید به صورت پنهان انجام پذیرد  و مقصود از پنهان نیز این نیست که الاّ و لابد کسی نبیند. چه بسا کسی اهل نماز شب باشد و خانواده‌اش ببینند و یا مشغول خدمت در یک محیط عمومی باشد  همکاران متوجه شوند. اما گاهی آشکارا انجام دادن کار خوب و یا اعلام آن، هیچ لزوم و اثر مثبتی ندارد و چه بسا سبب عُجب، تکبر و ریا نیز بشود، و گاهی آشکار کردن مستلزم ریختن آبرو و یا سرّ دیگران می‌شود!

بسیاری از کارهای خوب نیز چه به اختیار و چه به اجبار، باید علنی انجام پذیرد، قابل رؤیت دیگران باشد و یا دیگران مطلع گردند، تا هم ایجاد امید کند و هم عمومیت یابد.

فرض کنید که منطقه‌ای، دچار سیل، زلزله و یا کم‌آبی شده و افراد و گروه‌های بسیاری به کمک شتافتند، آیا کمک نکنند چون دیگران می‌بینند و "ریا" می‌شود – و یا به اطلاع عموم نرسد؟! آیا اساساً می‌توان فعالیت‌های اجتماعی را در خفا انجام داد؟! خیر، بلکه نه تنها علنی است، بلکه حتماً باید به اطلاع دیگران نیز برسد.

آیات قرآن مجید:

خداوند متعال در مورد پنهانی یا علنی بودن کارهای خوبی که برای خدا انجام می‌پذیرد، در آیات متعددی، به هر دو تصریح و امر نموده است:

«الَّذِينَ يُنْفِقُونَ أَمْوَالَهُمْ بِاللَّيْلِ وَالنَّهَارِ سِرًّا وَعَلَانِيَةً فَلَهُمْ أَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ وَلَا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلَا هُمْ يَحْزَنُونَ» (البقره،  274)

ترجمه: آنها كه اموال خود را، شب و روز، پنهان و آشكار، انفاق مى‌كنند، مزدشان نزد پروردگارشان است؛ نه ترسى بر آنهاست، و نه غمگين مى‌شوند.

«قُلْ لِعِبَادِيَ الَّذِينَ آمَنُوا يُقِيمُوا الصَّلَاةَ وَيُنْفِقُوا مِمَّا رَزَقْنَاهُمْ سِرًّا وَعَلَانِيَةً مِنْ قَبْلِ أَنْ يَأْتِيَ يَوْمٌ لَا بَيْعٌ فِيهِ وَلَا خِلَالٌ» (ابراهیم علیه السلام، 31)

ترجمه: به بندگان من كه ايمان آورده اند بگو نماز را برپا دارند و از آن چه به آنان روزى داده‌ايم پنهان و آشكار انفاق كنند پيش از آن كه روزى (روز قيامت) برسد كه در آن نه خريد و فروشى هست و نه رفاقت و دوستى‌اى!

●- بنابراین، کار خوب، اولاً باید با ایمان به توحید و معاد و برای خدا انجام پذیرد، تا او خریدارش باشد و به قیامت بیاید و در همین دنیا "حبط" و نابود گردد؛ چنان که با تأکید بر ایمان، فرمود:

«وَمَنْ يَعْمَلْ مِنَ الصَّالِحَاتِ مِنْ ذَكَرٍ أَوْ أُنْثَى وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَأُولَئِكَ يَدْخُلُونَ الْجَنَّةَ وَلَا يُظْلَمُونَ نَقِيرًا» (النساء، 124)

ترجمه: و كسى كه چيزى از اعمال صالح را انجام دهد، خواه مرد باشد يا زن، در حالى كه ايمان داشته باشد، چنان كسانى داخل بهشت مى شوند؛ و كمترين ستمى به آنها نخواهد شد.

ثانیاً، برخی از کارهای خوب باید پنهانی انجام پذیرد و برخی دیگر [که مصادیقش بیشتر می‌باشد]، باید به صورت علنی صورت پذیرد و باید توجه داشت که به ویژه در امور اجتماعی که اکثر امور ما را شامل می‌شود، نمی‌شود کار پنهانی زیادی انجام داد.

مشارکت و هم‌افزایی – پرسش و نشانی لینک پاسخ، جهت ارسال به دوستان در فضای مجازی.

پرسش:

آیا کار نیکی که انجام می‌شود، باید اظهار شود و یا برای دوری از "ریا"، باید پنهانی صورت پذیرد؟

پاسخ (نشانی لینک):

http://www.x-shobhe.com/social/11152.html

 

 

کلمات کلیدی:  گوناگون