ایکس – شبهه: قبل از پاسخ مستقیم به سؤال دقت، تأمل و تعمق شود که چرا ضد تبلیغ برای عزاداری شیعیان، به ویژه عزاداری سیدالشهداء علیه‌السلام این قدر زیاد است؟ گاه می‌گویند: اصلاً چرا پس از 1400 سال عزاداری کنیم؟ - گاه از در دیگری وارد شده و می‌گویند: باید به اهداف ایشان توجه کرد و نه به مصیبت‌ها؛ - گاه می‌گویند: چرا این شیعیان افراط کرده و خارج از دهه نیز هیئت برگزار کرده و عزاداری می‌کنند؟ - و گاه همین سؤال را در اذهان شایع می‌کنند که: ای بابا، اینها فقط همین ده روز امام حسین (ع) را می‌شناسند و عزاداری می‌کنند ...؟

پس معلوم است که در این عزاداری‌ها حکمت‌ها و آثاری نهفته است که بسیاری را خوش نمی‌آید، چرا که به ضررشان تمام می‌شود.

اما پاسخ کسی که (مانند کاربر گرامی ارسال کننده) صادقانه سؤال می‌کند، در بررسی اهداف و نیز حالات و احوالات شیعیان نهفته است.

الف – عزاداری به این شکل عمومی در دهه، یک رسم است، یک سنّت فرهنگی است که البته پیام‌ها و آثار خودش، که از جمله زنده نگه‌داشتن واقعه و بالتبع آثارش می‌باشد را دارد. لذا عزاداری عمومی پس از پایان دهه به اتمام می‌رسد. اما دلیل نمی‌شود که امام حسین (ع)، حرکت، جهاد و خط او فراموش شده باشد. مگر می‌توان گفت که صاحب عزا یا خانواده ی یک متوفی یا شهید، فقط در شب ختم، سوم، هفتم، چهلم و در نهایت سال یا سالگردها به یاد او می‌افتند؟! و در نهایت سعی دارند که القا کنند بیشتر یک عادت ملی است تا سنّت فرهنگی و نیز القا کنند که دیگر مردم به یاد ایشان نیستند.

نکته: دقت شود همین شعاری که اخیراً و شاید از روی صدق و محبت باب شده و در پیامک‌ها یا ایمیل‌ها نوشته می‌شود «کاش محرم یادمان نرود» بار منفی‌اش بشتر است. چرا که ناخودآگاه القا می‌کند که مردم فراموش می‌کنند و این شعار با حسرت می‌گوید: «ای کاش» فراموش نکنند. در حالی که این مردم 1400 سال است که در هیچ شرایط سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و ... فراموش نکرده‌اند و نمی‌کنند. 

ب – برای همه این طور نیست که اول دهه یاد امام حسین (ع) و مصیبت‌هایش بیافتند و فردای عاشورا همه چیز را فراموش کنند. بلکه مراسم عزاداری عمومی را پایان می‌دهند، ولی هر یک جرعه آبی که می‌نوشند، به یاد عطش او «یا حسین» می‌گویند، یا هر مصیبتی که به خودشان وارد می‌شود، یاد مصیبت‌های ایشان و خاندانش می‌افتند. چنان چه هر ظلم و ظالمی که می‌بینند، به یاد معاویه، یزید، شمر و سایر ظالمین می‌افتند. عده‌ی بسیاری هر ماه، هر هفته و یا حتی هر روز زیارت عاشورا می‌خوانند، و آنان که معرفت، محبت و ایمان محکم تری دارند، حتی یک لحظه هم غافل نشده و دائم به یاد ایشان و در خط ایشان حرکت می‌کنند.

پس این شائبه و شایعه که مسلمانان پس از پایان عاشورا فراموش می‌کنند نیز فقط یک ضدتبلیغ علیه عاشورا و آثار آن در بیداری مسلمانان است.

ج – اما یک نکته مهم، در اسباب و علت توجه ذهن و اذهان (در هر امری) وجود دارد که باید به آن توجه نمود.

اگر یک امر برای کسی بسیار مهم باشد، دائم به یاد آن است و برای توجه نیازی به عامل بیرونی ندارد، اما اگر برای کسی از شناخت و اهمیت کمتری برخوردار باشد و یا توجهش به خاطر مشاغل دیگر نسبت به آن موضوع کمتر شده باشد، آن وقت است که عوامل بیرونی [که به آن ذکر – یادآوری] گفته می‌شود، در به خودآمدن و بازگشت توجه او مؤثر است. چنان چه به پیامبرش فرمود:

«‌فَذَكِّرْ إِنَّمَا أَنتَ مُذَكِّرٌ  * لَّسْتَ عَلَيْهِم بِمُصَيْطِرٍ» (الغاشیه، 21 - 22)

ترجمه: پس تذكر ده (یادآوری کن) كه تو تنها تذكر دهنده‏اى (یادآورنده‌ای) * هیچ تسلطی بر آنان نداری.

به همین جهت، نماز نیز ذکر است و فرمود «اقم الصلوة لذکری – برای یاد من اقامه نماز کنید». یاد خدا ذکر است و دائم الذکر کسی است که همیشه متوجه باشد.

توجه به خدا، اسلام، قرآن، پیامبراکرم (ص)، اهل بیت (ع)، مرگ، برزخ، قیامت و ...، همه از مصادیق ذکر هستند. یا مثلاً حضرت امیرالمؤمنین (ع) می‌فرماید: «وقتی (در یک امر دنیوی) زیاد مغموم یا خوشحال می‌شوید، به قبرستان بروید.» چرا که همان موضوع غم یا خوشحالی می‌تواند توجه انسان را منحرف کند و باورهای کاذبی به او القا کند، اما می‌رود به قبرستان و متذکر می‌گردد که پایان دنیا همین است.

یاد امام حسین (ع) و دهه محرم و ... نیز همین‌طور است. برخی دائم الذکر هستند، همیشه به یاد و در خط هستند و برخی دیگر به هنگام حادثه یا چیزی که آن حافظه فراموش شده را یادآور گردد، متوجه می‌گردند.

مراسم عزاداری در دهه محرم، یک ذکر عمومی است. همه را متوجه می‌کند. حتی آنان که بسیار دور شده‌اند را با یادآوری نزدیک می‌کند، و چون این ذکر و یادآوری عمومی به پایان رسید، باز ذهن‌شان و توجه‌شان معطوف به امور یا علایق دیگر می‌شود. اما برای برخی عزاداری یک ملت در زمان واحد نیز هم تأثیری ندارد.

یا به قولی، برخی خودشان بیدار هستند، برخی دیگر با یک صدای کم بیدار می‌شوند، برخی خواب‌شان سنگین است و با صدای بلند بیدار می‌شوند، و برخی دیگر، از جمله کسانی که خودشان را به خواب زده اند را اصلاً نمی‌توان بیدار نمود.

مرتبط:

فلسفه و حکمت عزاداری برای معصومین (ع) چیست؟

چرا بعد از 1400 هنوز در شهادت‌ها یا روز عاشورا (دهه) سیاه می‌پوشیم؟

 

 

کلمات کلیدی:  گوناگون   امام حسین(محرم)   عزاداری