ایکس – شبهه: شهید یک تعریف عام دارد که یعنی کسی که «شاهد» است و بر اساس شهود خود گواهی می‌دهد. چنان چه یکی از اسمای خداوند متعال «شهید» است که به وجود خود و رسالت انبیای خود و حقانیت وحی شهادت می‌دهد.

«قُلْ أَيُّ شَيْءٍ أَكْبَرُ شَهَادةً قُلِ اللّهِ شَهِيدٌ بِيْنِي وَبَيْنَكُمْ وَأُوحِيَ إِلَيَّ هَذَا الْقُرْآنُ لأُنذِرَكُم بِهِ وَمَن بَلَغَ أَئِنَّكُمْ لَتَشْهَدُونَ أَنَّ مَعَ اللّهِ آلِهَةً أُخْرَى قُل لاَّ أَشْهَدُ قُلْ إِنَّمَا هُوَ إِلَهٌ وَاحِدٌ وَإِنَّنِي بَرِيءٌ مِّمَّا تُشْرِكُونَ» (الأنعام، 19)

ترجمه: بگو گواهى چه كسى از همه برتر است بگو خدا ميان من و شما گواه است و اين قرآن به من وحى شده تا به وسيله آن شما و هر كس را [كه اين پيام به او] برسد هشدار دهم آيا واقعا شما گواهى مى‏دهيد كه در جنب خدا خدايان ديگرى است بگو من گواهى نمى‏دهم بگو او تنها معبودى يگانه است و بى‏ترديد من از آنچه شريك [او] قرار مى‏دهيد بيزارم.

شهید یک معنای خاص هم دارد، یعنی کسی که برای خدا و برای دفاع از دین خدا و بر اساس امر خدا حرکتی می‌کند، تلاشی می‌کند، جهادی می‌کند، هجرتی معنوی از قلب به سوی خدا یا هجرتی مادی از سویی به سویی برای خدا می‌کند، جنگی می‌کند و در این راه می‌میرد یا کشته می‌شود. او نیز «شهید» است و فرمود او را مُرده نپندارید:

«وَالَّذِينَ هَاجَرُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ ثُمَّ قُتِلُوا أَوْ مَاتُوا لَيَرْزُقَنَّهُمُ اللَّهُ رِزْقًا حَسَنًا وَإِنَّ اللَّهَ لَهُوَ خَيْرُ الرَّازِقِينَ» (الحج، 58)

ترجمه: و آنان كه در راه خدا مهاجرت كرده‏اند و آنگاه كشته شده يا مرده‏اند قطعا خداوند به آنان رزقى نيكو مى‏بخشد و راستى اين خداست كه بهترين روزى‏دهندگان است.

پس ملاک شهادت این است که فرد موحد باشد و هدفش «الله جلّ جلاله» باشد و کارش حتماً «فِي سَبِيلِ اللَّهِ » و لا غیر. لذا اگر مسلمان یا مسیحی موحد باشند و برای خدا حرکت کنند و در این حرکت خود بمیرند یا کشته شوند، شهید می‌شوند و اگر موحد نباشند و یا کارشان برای خدا نباشد، شهید محسوب نمی‌گردند. شهید راه وطن، شهید راه انسانیت، شهید راه ...، همه حرف است و در واقع لفظ کشته را شهید می‌گویند تا قداست ببخشند. باید بگویند: کشته راه وطن، کشته راه انسانیت، کشته ...، که البته هیچ کدام نزد خدا شهید نیستند، چون برای خدا حرکت نکرده و کشته نشده‌اند. نمی‌شود دیگری را معبود گرفت و از خدا انتظار قبول مرتبه‌ی شهادت داشت.

نه فقط کشته شدن، بلکه همه امور همین طور است. حتی عباداتی چون نماز، اگر برای خدا نباشد نه تنها مقبول نیافتاده بلکه موجب عذاب می‌شود، چنان چه در کلام وحی، ضمن تأکید بر اقامه نماز می‌فرماید: «وای بر نماز گذارانی که برای ریا نماز خوانند و یا آن را سبک می‌شمرند.»اند. نمی

نه فقط کشته شدن، بلکه همه امور همین طور است. حتی عباداتی چون نماز، اگر برای خدا نباشد نه تنها مقبول نیافتاده بلکه موجب عذاب می‌

«فَوَيْلٌ لِّلْمُصَلِّينَ * الَّذِينَ هُمْ عَن صَلَاتِهِمْ سَاهُونَ * الَّذِينَ هُمْ يُرَاؤُونَ * وَ يَمْنَعُونَ الْمَاعُونَ» (الماعون، 4 تا 7)

ترجمه: پس واى بر نمازگزارانى * كه از نمازشان غافلند * آنان كه ريا مى‏كنند * و از [دادن] زكات [و وسايل و مايحتاج خانه] خوددارى مى‏ورزند.

امام صادق علیه السلام می‌فرماید: دو نفر وارد مسجد می‌شوند و نماز می‌خوانند. یکی برای جلب توجه دیگران، رکوع و سجود نمازش را بهتر انجام می‌دهد و خشوع آن را بیشتر می‌کند و جهنمی می‌شود. اما دومی در حالی نماز می‌خواند که در این فکر است آیا نماز من مقبول است یا نه، و حالت توبه به او دست می‌دهد و بهشتی می‌شود. (بحار الانوار، ج۷۲، باب۱۱۷، روایت۲۱)

کشته‌ی راه خَر:

شخصی در سپاه پیامبر اسلام (ص) در میدان نبرد اسیری را که روی الاغ سفید پریده و فرار کرده بود تعقیب کرد و توسط او کشته شد. خوب به لحاظ همگان چون سرباز سپاه اسلام بوده و در میدان نبرد و توسط دشمن کافر کشته شده بود، شهید بود. لذا گفتند خوشا به حالش که شهید شد.

از پیامبر اکرم خواستند که بر پیکر او نماز بگذارد و ایشان امتناع کرده و فرمودند: «او قتیل الحمار – یعنی کشته راه خر» است زیرا در لشکر دشمن الاغی را دیده و نشان کرده بود و به خاطر آن کشته شد، نه به الاغ رسید و نه به خدا و بهره او از کشته شدن خسارت دنیا و آخرت بود.

دقت شود این که کسی نزد خدا شهید باشد با این که ما به او شهید بگوییم خیلی متفاوت است. گاه شهادت کسی کاملاً مشهود است، مثل یک بسیجی یا رزمنده‌ای که موحد، مسلمان و مؤمن است و برای جهاد فی سبیل الله به جنگ و جبهه رفته

کلمات کلیدی:  گوناگون   جنگ و جهاد   شهيد