امیرالمؤمنین، امام علی علیه السلام؛

نهج البلاغه، خطبه 222 - با استفاده از برگردان (ترجمۀ)، حجت الاسلام و المسلمین، انصاریان.

●- ابتدا دقت شود که معنی «حمد»، سپاس نیست؛ بلکه از کمبود واژۀ جایگزین «سپاس» می‌گویند؛ «حمد»، شکرِ توأم با ستایش و پرستش می‌باشد که فقط مخصوص اوست.

اَحْمَدُهُ شُكْراً لِاِنْعامِهِ، وَ اَسْتَعينُهُ عَلى وَظائِفِ حُقُوقِهِ، 

او را سپاس می‌گویم تا شکر بر نعمتش باشد، و برای‌ ادای‌ حقوقش از او کمک می‌‌طلبم،

عَزيزَ الْجُنْدِ، عَظيمَ الْمَجْدِ.

خداوندی‌ که ارتشش غالب، و بزرگواریش عظیم است.

وَ اَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ، دَعا اِلى طاعَتِهِ، وَ قاهَرَ اَعْداءَهُ جِهاداً عَنْ دينِهِ.

و شهادت می‌ دهم که محمّد بنده و فرستاده اوست، مردم را به طاعت خدا دعوت کرد، و با جهاد در راه دین بر دشمنانش پیروز شد،

لايَثْنيهِ عَنْ ذلِكَ اجْتِماعٌ عَلى تَكْذيبِهِ، وَ الْتِماسٌ لاِطْفاءِ نُورِهِ.

همدستی‌ دشمنان بر تکذیب ای، و فعالیّت‌ آنها برای‌ خاموش کردن نور آن حضرت او را از فعالیت در راه خدا متوقف نکرد .

فَاعْتَصِمُوا بِتَقْوَى اللّهِ، فَاِنَّ لَها حَبْلاً وَثيقاً عُرْوَتُهُ، وَ مَعْقِلاً مَنيعاً ذِرْوَتُهُ.

پس به تقوای‌ الهی‌ چنگ زنید، که رشته‌ای‌ است با دستگیره ای‌ محکم، و حصاری‌ است که بلندی‌ آن دست نیافتنی‌ است.

وَ بادِرُوا الْمَوْتَ وَ غَمَراتِهِ، وَ امْهَدُوا لَهُ قَبْلَ حُلُولِهِ،

بر مرگ و دشواریهایش پیشدستی‌ کنید، و برای‌ پذیراییش قبل از آنکه از در آید آماده شوید،

وَ اَعِدُّوا لَهُ قَبْلَ نُزُولِهِ، فَاِنَّ الْغايَةَ الْقِيامَةُ.

و پیش از فرود آمدنش مهیّا گردید، زیرا قیامت نهایت کار است.

وَ كَفى بِذلِكَ وَاعِظاً لِمَنْ عَقَلَ، وَ مُعْتَبَراً لِمَنْ جَهِلَ.

مرگ برای‌ عاقلان پندی‌ کافی‌، و برای‌ جاهلان زمینه عبرت است.

وَ قَبْلَ بُلُوغِ الْغايَةِ ما تَعْلَمُونَ

پیش از در آمدن قیامت چنانکه خبر دارید این امور است:

مِنْ ضيقِ الأَرْماسِ، وَ شِدَّةِ الاِبْلاسِ، وَ هَوْلِ الْمُطَّلَعِ،

از تنگی‌ گورها، شدّت اندوه و یأس، وحشت از جایی‌ که از آنجا بر احوال برزخ آگاه می‌شوید،

وَ رَوْعاتِ الْفَزَعِ، وَ اخْتِلافِ الاَضْلاعِ، وَ اسْتِكاكِ الاَسْماعِ، وَ ظُلْمَةِ اللَّحْدِ،

ترس‌های‌پی‌ در پی‌، جابه جا شدن استخوانها، کر شدن گوشها، تاریکی‌ لَحَد،

وَ خيفَةِ الْوَعْدِ، وَ غَمِّ الضَّریحِ، وَ رَدْمِ الصَّفيح.

ترس از وعده عذاب، پوشیده شدن شکاف گور، و استوار شدن تخته سنگها بر سر قبر.

فَاللّهَ اللّهَ عِبادَ اللّهِ، فَاِنَّ الدُّنْيا ماضِيَةٌ بِكُمْ عَلى سَنَن،

خدا را خدا را ای‌ بندگان خدا! که دنیا شما را به یک راه می‌‌گذراند، و شما و قیامت به یک رشته بسته‌اید،

وَ كَاَنَّها قَدْ جاءَتْ بِاَشْراطِها، وَ اَزِفَتْ بِاَفْراطِها، وَ اَنْتُمْ وَالسّاعَةُ فى قَرَن،

گویا قیامت با نشانه‌هایش فرا رسیده، و با علامتهایش نزدیک گردیده،

وَ وَقَفَتْ بِكُمْ عَلى صِراطِها، وَ كَاَنَّها قَدْ اَشْرَفَتْ بِزَلازِلِها، وَ اَناخَتْ بِكَلاكِلِها،

و شما را بر صراط خود متوقف نموده، انگار با سختی‌هایش بر شما مشرف شده، و سینه بر زمین نهاده،

وَ انْصَرَمَتِ الدُّنْيا بِاَهْلِها، وَ اَخْرَجَتْهُمْ مِنْ حِضْنِها،

و دنیا از اهلش جدا گشته، و آنان را از دامان خود بیرون افکنده،

فَكانَتْ كَيَوْم مَضى، اَوْ شَهْر انْقَضى، وَ صارَ جَديدُها رَثّاً، وَ سَمينُها غَثّاً،

و تمام روزگار چون روزی‌ بود که گذشت، و یا ماهی‌ که مدّتش به پایان رسید، تازه‌اش کهنه، و فربهش لاغر شد،

فى مَوْقِف ضَنْكِ الْمَقامِ، وَ اُمُور مُشْتَبِهَة عِظام،

مردمان در توقفگاهی‌ تنگ قرار می‌‌گیرند، و اموری‌ درهم و عظیم،

وَ نار شَديد كَلَبُها، عال لَجَبُها، ساطِع لَهَبُها،

و آتشی‌ سخت شرربار، همراه صدایی‌ وحشتناک، و زبانه‌ای‌ کشیده،

مُتَغَيِّظ زَفيرُها، مُتَاَجِّج  سَعيرُها، بَعيد خُمُودُها، ذاك وَقُودُها، مَخُوف وَعيدُها،

با غرّشی‌ از روی‌ خشم، همراه اخگرهایی‌ سوزنده، که دیرخاموش است، همیمه‌اش فروزان، تهدیدش ترسناک،

غَمٍّ قَرارُها، مُظْلِمَة اَقْطارُها، حامِيَة قُدُورُها، فَظيعَة اُمُورُها.

قعرش ناپیدا، اطرافش تاریک، دیگ‌هایش برافروخته، و کارهایش هولناک است.

«وَ سيقَ الَّذينَ اتَّقَوْا رَبَّهُمْ اِلَى الْجَنَّةِ زُمَراً» (الزّمر، 73)

اهل تقوا را دسته دسته به جانب بهشت می‌‌رانند،

قَدْ اُمِنَ الْعَذابُ، وَ انْقَطَعَ الْعِتابُ، وَ زُحْزِحُوا عَنِ النّارِ، وَ اطْمَاَنَّتْ بِهِمُ الدَّارُ،

در حالی‌ که از عذاب ایمن شده، و از ملامت رهایی‌ یافته، و از آتش دورند، بهشت در کمال آرامش پذیرای‌ آنهاست،

وَ رَضُوا الْمَثْوى وَ الْقَرارَ. الَّذينَ كانَتْ اَعْمالُهُمْ فِى الدُّنْيا زاكِيَةً، وَ اَعْيُنُهُمْ باكِيَةً،

و آنان هم ازجای‌ و قرارگاه خود شادند. اینان گروهی‌ بودند که اعمالشان در دنیا پاک،

و چشمشان از خوف عذاب گریان بود،

وَ كانَ لَيْلُهُمْ فى دُنْياهُمْ نَهاراً تَخَشُّعاً وَ اسْتِغْفاراً، وَ كانَ نَهارُهُمْ لَيْلاً تَوَحُّشاً وَ انْقِطاعاً.

شب تارشان به خاطر خشوع و استغفارشان روز بود، و روزشان محض بیم از گناه و انقطاع از دنیا شب.

فَجَعَلَ اللّهُ لَهُمُ الْجَنَّةَ مَآباً، وَ الْجَزاءَ ثَواباً، وَ كانُوا اَحَقَّ بِها وَ اَهْلَها، فى مُلْك دائِم، وَ نَعيم قائِم.

خداوند بهشت را جای‌ بازگشت، و خیر و خوشی‌ را پاداش آنان قرار داد، که اینان به بهشت شایسته‌تر و اهل آن بودند، در یک پادشاهی‌ ابدی‌، و نعمت پایدار خواهند بود.

فَارْعَوْا عِبادَ اللّهِ ما بِرِعايَتِهِ يَفُوزُ فائِزُكُمْ،

بندگان خدا، آن را رعایت کنید که به رعایت آن، رستگارِ شما رستگار می‌گردد،

وَ بِاِضاعَتِهِ يَخْسَرُ مُبْطِلُكُمْ،

و تبهکار شما به ضایع کردن آن خسارت می‌بیند.

وَ بادِرُوا آجالَكُمْ بِاَعْمالِكُمْ، فَاِنَّكُمْ مُرْتَهَنُونَ بِما اَسْلَفْتُمْ، وَ مَدينُونَ بِما قَدَّمْتُمْ،

بر مرگهای‌ خود به اعمال صالحتان پیشی‌ جویید، که شما در گرو اعمال گذشته خود هستید،

وَ كَاَنْ قَدْ نَزَلَ بِكُمُ الْمَخُوفُ،

و به آنچه انجام داده‌اید جزا داده می‌‌شوید.

فَلا رَجْعَةً تَنالُونَ، وَ لا عَثْرَةً تُقالُونَ.

گویی‌ مرگ وحشتناک بر شما فرود آمده، که نه از آن بازگشتی‌ دارید، و نه لغزشی‌ را از شما می‌‌پذیرند.

اِسْتَعْمَلَنَا اللّهُ وَ اِيّاكُمْ بِطاعَتِهِ وَ طاعَةِ رَسُولِهِ،

خداوند ما و شما را در مدار طاعت خود و رسولش به کار گیرد،

وَ عَفا عَنّا وَ عَنْكُمْ بِفَضْلِ رَحْمَتِهِ.

و از ما و شما به فضل و رحمتش درگذرد.

اِلْزَمُوا الاَرْضَ، وَ اصْبِرُوا عَلَى الْبَلاءِ،

بر جای‌ خود قرار گیرید، بر بلا و سختی‌ صبر کنید،

وَ لاتُحَرِّكُوا بِاَيْديكُمْ وَ سُيُوفِكُمْ فى هَوى اَلْسِنَتِكُمْ،

دستها و اسلحه‌های ‌خود را در مسیر هوا و هوسِ زبان‌های‌ خود به کار مگیرید،

وَ لاتَسْتَعْجِلُوا بِما لَمْ يُعَجِّلْهُ اللّهُ لَكُمْ، فَاِنَّهُ مَنْ ماتَ مِنْكُمْ عَلى فِراشِهِ وَ هُوَ عَلى مَعْرِفَةِ حَقِّ رَبِّهِ وَ حَقِّ رَسُولِهِ وَ اَهْلِ بَيْتِهِ ماتَ شَهيداً، وَ وَقَعَ اَجْرُهُ عَلَى اللّهِ،

و در آنچه خداوند شتاب در آن را برای‌ شما نخواسته شتاب نکنید، زیرا هر کدام از شما که بر اساس شناخت خدا و رسولش و اهل بیت پیامبرش در بستر بمیرد شهید از دنیا رفته، و اجرش بر خداست،

وَ اسْتَوجَبَ ثَوابَ ما نَوى مِنْ صالِحِ عَمَلِهِ،

و به ثواب عمل صالحی‌ که در نیّت داشته می‌‌رسد،

وَ قامَتِ النِّيَّةُ مَقامَ اِصْلاتِهِ لِسَيْفِهِ، فَاِنَّ لِكُلِّ شَىْء مُدَّةً وَ اَجَلاً.

و این نیّت جای‌ شمشیر کشیدن او را پُر می‌‌کند، زیرا هر چیزی‌ را زمان مشخّص و مدّت معیّنی‌ است.

 

 

کلمات کلیدی:  نهج البلاغه