ایکس - شبهه – یادداشت سردبیر:

شاید برخی گمان کنند که فقط اقتصاد مملکت را متنعم و چون بهشت روی زمین و یا متنقم چون جهنم روی زمین می‌کند، ولی باور کنید که حتی اقتصاد در سرتاسر جهان نیز بیشتر با «کلام» می‌چرخد. مگر نه این است که امروزه حتی پشتوانه‌ی دلار و یورو نیز اعتبارات کلامی است و نه ذخایر و در آمدها.

در آثار ماه مبارک رمضان و روزه مطالعه می‌کردم تا با فواید فردی و اجتماعی‌اش بیشتر آشنا شوم، چرا که بالاخره وقتی یک ملّتی مسلمان است و ماه مبارک رمضان را با روزه و عبادت پشت سر می‌گذارد، حتماً فواید اجتماعی بسیار هم برای کشور و ملت انتظار می‌رود.

به حدیث قدسی مفصلی برخوردم (کتاب لقاء الله – مرحوم ملکی تبریزه ره) که نوشته بود، «روزه خاموشی می‌آورد و خاموشی نیز حکمت می‌آورد»؛ برایم خیلی جالب بود و به مطالعه در این خصوص ادامه دادم. متوجه شدم که خداوند متعال برای بهشت‌اش ویژگی‌هایی بر شمرده است و به نعمات بی‌شماری که بخشی از آنها متوجه میل‌ها و خوشایندهای روحی بشر است و بخشی دیگر متوجه میل‌ها و لذت‌های جسمی بشر می‌باشد اشاره نموده است. از رسیدن به مقام «محمود» و قرار گرفتن در جوار قرب مَلیک مقتدر «فِي مَقْعَدِ صِدْقٍ عِندَ مَلِيكٍ مُّقْتَدِرٍ» گرفته که لذات روحانی است تا جنّات و باغ‌ها، نهرهای جاری، قصرهای با شکوه، حوریان و غلمان و ولدان مخلدون و ... که لذات جسمانی است؛ اما یکی از ویژگی‎ها و نعمت‌های بهشتی که در چندین آیه به آن بشارت داده شده و حتی تصریح شده که این پاداش و جزای ایمان و عمل صالح است، «نشنیدن حرف بی‌خود، حرف مفت، حرف لغو و حرف دروغ» است. به عنوان نمونه چند آیه ذکر می‌شود، در آنها دقت و تأمل فرمایید:

«لَا يَسْمَعُونَ فِيهَا لَغْوًا إِلَّا سَلَامًا وَلَهُمْ رِزْقُهُمْ فِيهَا بُكْرَةً وَعَشِيًّا» (مریم، 62)

ترجمه: در آنجا سخن لغو نمی شنوند ، گفتارشان سلام (سلامت) است و روزي‌شان هر صبح و شام آماده است.

«لَا يَسْمَعُونَ فِيهَا لَغْوًا وَلَا تَأْثِيمًا» (الواقعه، 25)

ترجمه: در آن بهشت‏ها هرگز سخنى لغو و گناه‏آور (گناه‌آلود) نمى‏شنوند.

«لَّا يَسْمَعُونَ فِيهَا لَغْوًا وَلَا كِذَّابًا * جَزَاء مِّن رَّبِّكَ عَطَاء حِسَابًا» (النبأ، 35 و 36)

ترجمه: در آنجا نه هرگز لغوى مى‏شنوند و نه دروغى (تکذیب حق و یک دیگر) * پاداشى است از پروردگارت، بخششى حساب شده.

و البته آیات و احادیث بسیاری به همین معنا تصریح دارد که به همین مقدار بسنده می‌نماییم.

مهم این است که توجه داشته باشیم، حرف بی‌خود، حرف لغو، حرف دروغ، حرف در تکذیب بی‌مورد، چه در غالب غیب باشد، چه تهمت و افترا، چه وعده و وعید توخالی و چه شعار بدون شعور و عمل و ...، زندگی را جهنم می‌کند، پس خودداری از آن نیز زندگی را بهشت می‌کند. چه برای فرد و چه برای جامعه‌ای که رعایت می‌کنند.

نقش و تأثیر کلام، امروزه بیش از هر زمان دیگری مشهود است، با یک سخن درست، ملّتی بیدار شده و به پا می‌خیزند - با یک حرف صحیح، پرده از عقول و فطرت‌ها کنار رفته و مردم به صراط مستقیم بر می‌گردند؛ با تحلیل و شعاری درست و منطبق با حقایق، کوری‌ها به بصیرت و بینایی باز می‌گردند و متقابلاً با یک شعار دروغ، ملتی منحرف می‌شوند – با یک جوّسازی دروغ (مثل 11 سپتنامبر) حمله نظامی به عراق و افغانستان توجیه می‌شود – با یک نسبت دروغ [مثل تروریسم]، زمینه برای جنایات بی‌شمار و تروریسم دولتی مساعد می‌گردد – با یک سخن قیمت‌ها کاهش و افزایش می‌یابد – با یک حرف جریان و فتنه به پا می‌شود – با یک وعده‌ی تو خالی امیدهای کاذب و محکوم به سرکوب ایجاد می‌شود – با یک وعید دور از حقیقت، نگرانی و دغدغه و خوف بر اذهان عمومی مستولی می‌گردد – با یک «می‌گویند؛ شبهات یقین‌ها را متزلزل می‌کند»...، و خلاصه اغلب تحولات سیاسی، اقتصادی، امنیتی، فرهنگی، اجتماعی و گاه حتی نظامی نیز مبتنی بر «حرف، سخن و کلام» است. لذا بسیاری از مردم و غالب حکام و سیاستمداران، خودشان تجّار بدون سرمایه و بی‌پشتوانه‌ی «حرف مفت‌اند»، و با این حرف مفت، خود و مردم را به هر سو می‌کشانند و به انواع گرفتاری‌ها و عذاب‌های خواسته و ناخواسته معذب می‌کنند:

«وَمِنَ النَّاسِ مَن يَشْتَرِي  لَهْوَ الْحَدِيثِ لِيُضِلَّ عَن سَبِيلِ اللَّهِ بِغَيْرِ عِلْمٍ وَيَتَّخِذَهَا هُزُوًا أُولَئِكَ لَهُمْ عَذَابٌ مُّهِينٌ» (لقمان، 6)

ترجمه: و برخى از مردم كسانى‏اند كه سخن بيهوده را خريدارند (اهل داد و ستد و مشتری حرف مفت‌اند) تا [مردم را] بى [هيچ‏] دانشى از راه خدا گمراه كنند، و [راه خدا] را به ريشخند گيرند براى آنان عذابى خواركننده خواهد بود.

نتیجه آن که اگر «کلام» به کنترل عقل و فطرت درآید، در واقع تحت امر خدا قرار گیرد، بسیاری از مشکلات، معضلات، دغدغه‌ها، نگرانی‌ها، انحرافات، اختلافات و ... بر طرف و کمبودهای جبران شه و نواقص اضافی تحمیل نمی‌شود، چه در مسائل و شئون زندگی شخصی افراد باشد و چه اجتماعی.

از این رو، بر مسئولین بیش از آحاد مردم فرض و واجب است که «نه حرف بی‌خودی بزنند و نه بی‌خودی حرف بزنند»، نه دروغ بگویند، نه جوّسازی کنند، نه آن چه واقعیت ندارد بگویند و نه آن چه نمی‌توانند انجام دهند وعده دهند، نه خوف و تهدید دروغینی را القا کنند ...؛ و قطعاً اگر رعایت کنند، از والاترین ویژگی‌های بهشت، در کشور پدید می‌آید.

مگر تأثیر حرف زدن خود را در شئون مختلف سیاسی، حکومتی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و امنیتی (به ویژه امنیت روانی) نمی‌بینند؟!

 

و البته آحاد مردم نیز باید از یک سو خودشان از حرف بیهوده و لغو پرهیز کنند و از سوی دیگر هیچ حرف بیهوده، لغو، غیر معتبرف، غیر مستند، مبتنی بر شایعه و ... را نپذیرند.

کلمات کلیدی:  یادداشت