پایگاه پاسخگویی به سؤالات و شبهات (ایکس – شبهه):

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ  

اللّهُمَّ صَلِّ عَلی فاطِمَةَ وَ اَبیها وَ بَعْلِها وَ بنیها وَالسِّرِّ الْمُسْتَوْدَعِ فیها بِعَدَدِ ما اَحاطَ بِه عِلْمُکَ - اَللّهُمَّ عَجِّل لِوَلیِّکَ الفَرَج.

سلام بر شما، به امید قبولی طاعات و عبادات در ماه مبارک رمضان و به ویژه در شب‌های عزیز قدر، سالروز شهادت مولایمان، امیرالمؤمنین علیه السلام را تسلیت عرض می‌نمایم.

ما همه، فقیر و نیازمندیم، اگر چه نیازهای مادی خود را بیشتر درک می‌کنیم، اما می‌دانیم که نیاز ما به حوائج اخروی، به مراتب اصیل‌تر و بیشتر از حوایج دنیوی می‌باشد؛ و همه می‌دانیم که هیچ إله، معبود، مالک و ربِّ غنی و رازقی جز خداوند متعال وجود ندارد که بخواهد حاجات ما را برآورده نماید و اگر به کسی یا کاری رجوعی کنیم نیز به امر او، با توکل به او و برای توسل نزد خود اوست.

بنابراین، دائماً دست دعایمان به سوی ربِّ جلیل، ارحم الراحمین و رازق خود بلند است و برآورده شدن حاجات گوناگون خُرد یا کلان را از او مسئلت می‌داریم.

اما، نباید فراموش کنیم که توفیق دعا و نیز کرم او در استجابت، سبب نمی‌شود که در این امر قواعدی وجود نداشته باشد و دعا کردن، فاقد هر اصول و ادبی باشد.

از جمله این اصول و آداب دعا [که دعا خواندن و خواستن از کسی می‌باشد]، این است که ابتدا خودت را معرفی کنی و اعلام مواضع نمایی. اگر دقت کنیم، در امور و روابط دنیوی نیز به صورت مستقیم و غیر مستقیم (با ارائه کارت شناسایی، هویت ملی، پر کردن فرم‌ها و تعهدها و ... همین کار را می‌کنیم).

وقتی اعلام مواضع کردی، جایگاه خودت را تبیین می‌کنی که در ابتدا و انتها، برای خودت مؤثر و مقید می‌باشد. و البته چون ما علم نداریم، آیات و ادبیات قرآنی و حدیث و دعا، چگونگی اعلام مواضع را نیز به ما آموخته‌اند، تا با بهترین مواضع، در بهترین جایگاه قرار گیریم و عرض حاجت نماییم.

اذان:

به "اذان" که اذن (اجازه‌ی) خداوند برای حضور در محضرش و گفتگوی مستقیم با اوست دقت کنیم. ابتدایش تکبیر است و سپس شهادتین و سپس دعوت دیگران به کار خیر و نماز، که همه اعلام مواضع ما می‌باشد.

سوره حمد:

چهار آیه‌ی اول سوره حمد، اعلام مواضع ما در خداشناسی (توحید و معاد) است، آیه‌ پنجم « إِيَّاكَ نَعْبُدُ وَإِيَّاكَ نَسْتَعِينُ »، اعلام مواضع ما، در چگونگی پرستش و بندگی خودمان است و از آیه‌ی ششم به بعد، درخواست حاجات اصلی و کلان شروع می‌شود، آن هم برای جمع، نه فقط برای خود، که آن نیز نوعی اعلام مواضع می‌باشد.

سوره اخلاص:

به سوره‌ی اخلاص، و آن همه شأن و عظمتی که برایش بیان شده و نقشی که در استجابت دعاها دارد دقت کنیم، از اول تا آخرش، اعلام مواضع شناختی و توحیدی ماست.

رکوع و سجود:

در رکوع و سجود نیز هیچ درخواستی مطرح نشده، همه اعلام مواضع ما در شناخت عظمت و برتری خدا و تسبیح (منزه دانستن) اوست، اما همین نماز، کلید اصلی استجابت دعاهاست.

ذکر یونسیه:

این ذکر یونسیه (علیه السلام)، بسیار ژرف و عجیب است؛ حکمت‌ها و پیام‌‌ها دارد. اما نکته‌اش اینجاست که در آن هیچ حاجتی درخواست نشده است! به راستی چرا؟! اما خداوند متعال در نتیجه و پاسخ می‌‌فرماید: نه تنها برای حضرت یونس علیه السلام، بلکه برای تمامی مؤمنان، دعاها را این چنین مستجاب می‌نمایم.

●- در ذکر یونسیه (علیه السلام)، ابتدا کسی که در ظلمات فرو رفته، اقرار به وحدانیت خداوند متعال در الوهیت می‌کند [إله‌ی جز الله جلّ جلاله وجود ندارد که قابل پرستش باشد و بتواند انسان را از ظلمات نجات دهد] – سپس اقرار بنده است به سبوحیت حق تعالی – و سپس اقرار بنده است به این که خودش به خودش ظلم می‌کند.

●- وقتی انسان این سه مهم را درک کرد، حتی نیازی به بیان حاجت نیز نمی‌ماند، بلکه گویی حق تعالی می‌فرماید، کلید گشایش کار تو، فهم این سه نکته‌ی اساسی بود، حالا که فهمیدی، کار فرو بسته‌ات گشایش می‌یابد و نجاتت می‌دهم، اگر چه حاجت را بر زبان نیاوری.

« وَذَا النُّونِ إِذْ ذَهَبَ مُغَاضِبًا فَظَنَّ أَنْ لَنْ نَقْدِرَ عَلَيْهِ فَنَادَى فِي الظُّلُمَاتِ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ سُبْحَانَكَ إِنِّي كُنْتُ مِنَ الظَّالِمِينَ  » (الأنبیاء، 87)

ترجمه: و یادآر حال یونس را، هنگامیکه از میان قوم خود خشمناک برفت و پنداشت که هرگز بر او تنگ نمی گیریم، انگاه در آن ظلمت‌ها فریاد کرد: همانا خدائی بجز ذات یکتای تو نیست ، تو پاک و منزه هستی و من از ستمکارانم.

●- دقت کنیم که در این ذکر، هیچ حاجتی از سوی حضرت یونس علیه السلام بیان نشد، اما او عبد صالح بود، سریع به این سه محور بازگشت و به محض اذعان، اقرار و اعلام مواضع، خداوند متعال فرمود، هم او را نجات دادم و هم سایر مؤمنان را نیز این چنین نجات می‌دهم:

« فَاسْتَجَبْنَا لَهُ وَنَجَّيْنَاهُ مِنَ الْغَمِّ وَكَذَلِكَ نُنْجِي الْمُؤْمِنِينَ » (همان، 88)

ترجمه: پس [دعاى] او را برآورده كردیم و او را از اندوه رهانیدیم (نجات دادیم) و مؤمنان را [نیز] این چنین نجات مى‏دهیم.

*- به فراز آخر « وَكَذَلِكَ نُنْجِي الْمُؤْمِنِينَ » دقت کنیم. با این تصریح، تأکید کرد که این نجات فقط مخصوص ایشان نبود، بلکه تمامی مؤمنان، این چنین نجات می‌یابند.

زیارت عاشورا:

از جمله اذکاری که برای رفع هر همّ، غمّ، گرفتاری و استجابت دعا، توصیه شده است، زیارت عاشورای حضرت سیدالشهداء، امام حسین علیه السلام می‌باشد. در این زیارت، حتی یک فراز در مناقب امام علیه السلام وجود ندارد، بلکه سراسر اعلام مواضع خودتان در محضر ایشان و آن هم در موقعیتی چون عاشورا می‌باشد. سراسر ضمایر اول شخص (من) است، سراسر از خودتان سخن می‌گویید: «بَرِئْتُ – من تبری می‌جویم» - « اِنّى سِلْمٌ لِمَنْ سالَمَكُمْ = من با آنان که با شما در صلح و سلامت هستند، در صلح و سلامتم» - «بِاَبى اَنْتَ وَ اُمّى = پدر و مادر من فدای تو» - «اِنّى اَتَقَرَّبُ اِلى اللَّهِ = همانا من به خدا تقرب می‌جویم» - «وَ اَسْئَلُهُ اَنْ يُبَلِّغَنِى الْمَقامَ الْمَحْمُودَ لَكُمْ عِنْدَ اللَّهِ = و از خدا می‌خواهم که مرا به مقام محمود شما نزد خدا برساند » ... و خلاصه همه سخن از مواضع خودتان است.

سایر ادعیه و زیارات:

اگر به سایر ادعیه و زیارات دقت شود، همین معنا (اعلام مواضع) در آنها لحاظ شده است، حتی دعای کمیل که با «اَللّهُمَّ اِنّى اَسْئَلُكَ – خدایا من از تو درخواست می‌نمایم» شروع شده است، بلافاصله به شناخت خود از رحمت واسعه‌ی خدا اذعان و اقرار دارد و عرض می‌نماید: « بِرَحْمَتِكَ الَّتى وَسِعَتْ كُلَّ شَىْءٍ و ...».

سلام‌های زیارت عاشورا و سایر زیارات نیز تماماً بیان معارف، باورها و مواضع "خود" می‌باشد. نمی‌گویید: «سلام بر حسن، نوه محمد و پسر علی (علیهماالسلام)»، بلکه می‌گویید: «السَّلامُ عَلَيْكَ يَا ابْنَ رَسُولِ رَبِّ الْعَالَمِينَ السَّلامُ عَلَيْكَ يَا ابْنَ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ»، یعنی در همان سلام اذعان می‌دارید که جد ایشان را رسول ربّ العالمین و پدرشان را امیرالمؤمنین می‌شناسید.

استغفار:

چرا بسیار توصیه نموده‌اند که اگر حاجت داری، قبل از دعا بسیار استغفار کن؟ چون استغفار و توبه، اعلام مواضع است، همان اقرار به فهم و درک « إِنِّي كُنْتُ مِنَ الظَّالِمِينَ  » می‌باشد. اگر از سویی این فهم و درک حاصل شد، و از سویی دیگر تکبر شکسته شد و در محضر او به قصورها و تقصیرها اقرار شد، او خودش با قبول استغفار و توبه، موانع استجابت (گناهان) را بر می‌دارد، پس دعا مستجاب می‌گردد. انشاء الله.

●●●- بنابراین، هر گاه در پیشگاه حق تعالی قرار می‌گیرید، توجه به او می‌کنید، در حالت ایستاده یا به پهلو خوابیده، در حالت انجام کار و یا سکون (حتی در رختخواب)، در حالت تفکر و یا دعا برای حوایج دنیوی و اخروی خود، حتماً ابتدا لحظاتی با خود خلوت کنید و سپس با توجه و اخلاص تمام او را بخوانید و اعلام مواضع نمایید. خواه اعلام اعتقادات شما به توحید و معاد و ولایت باشد، یا اعلام و اقرار به قصورها و تقصیرهای خودتان و غفاریت، ستاریت و رحمانیت حق تعالی.

تکبیر (الله اکبر)، تهلیل (لا إله الا الله)، تحمید (الحمد لله) و تسبیح (سبحان الله) بگویید، استغفار کنید، صلوات بفرستید، عجل فرجه بگویید، و سپس حاجت بخواهید.

●- دعا و حاجات دنیوی و اخروی خود را با زبان و ادبیات اهل عصمت علیهم السلام که کاملترین است، عرضه دارید، که بهترین اعلام مواضع و بهترین معرفت و بهترین ادب حضور و کاملترین ادبیات دعا و درخواست می‌باشد.

 

مشارکت و هم‌افزایی (سؤال و نشانی لینک پاسخ، جهت ارسال به دوستان در فضای مجازی)

کلید استجابت دعا     -   هر وقت با خدا کار داری، حاجت داری و می‌خواهی دعا کنی، اول در محضر او اعلام مواضع کن، بعد حاجت بخواه.

کلمات کلیدی:  یادداشت   استجابت