پایگاه پاسخگویی به سؤالات و شبهات (ایکس – شبهه):

متن و ترجمۀ دو آیه، به  شرح زیر می‌باشد:

1- «... أُولَئِكَ يَدْعُونَ إِلَى النَّارِ وَاللَّهُ يَدْعُو إِلَى الْجَنَّةِ وَالْمَغْفِرَةِ بِإِذْنِهِ وَيُبَيِّنُ آيَاتِهِ لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ يَتَذَكَّرُونَ» (البقره، 221)

- ... آنها دعوت به سوى آتش مى‌كنند؛ و خدا دعوت به بهشت و آمرزش به فرمان خود مى‌نمايد، و آيات خويش را براى مردم روشن مى‌سازد؛ باشد که متذكر شوند.

بهشت، یعنی "دارِ السلام – خانۀ سلامتی و امنیت"، لذا در آیۀ دیگری فرمود:

«وَاللَّهُ يَدْعُو إِلَى دَارِ السَّلَامِ وَيَهْدِي مَنْ يَشَاءُ إِلَى صِرَاطٍ مُسْتَقِيمٍ» (یونس علیه السلام، 25)

- و خداوند به سراى سلامت دعوت مى‌كند؛ و هر كس را بخواهد (و شايسته و لايق ببيند)، به راه راست هدايت مى‌نمايد.

2- «أَمْ حَسِبْتُمْ أَنْ تَدْخُلُوا الْجَنَّةَ وَلَمَّا يَأْتِكُمْ مَثَلُ الَّذِينَ خَلَوْا مِنْ قَبْلِكُمْ مَسَّتْهُمُ الْبَأْسَاءُ وَالضَّرَّاءُ وَزُلْزِلُوا حَتَّى يَقُولَ الرَّسُولُ وَالَّذِينَ آمَنُوا مَعَهُ مَتَى نَصْرُ اللَّهِ أَلَا إِنَّ نَصْرَ اللَّهِ قَرِيبٌ» (البقره، 214)

- آيا گمان كرديد داخل بهشت مى‌شويد، بى آنكه حوادثى همچون حوادث گذشتگان به شما برسد؟! همانان كه گرفتاريها و ناراحتي‌ها به آنها رسيد، و آن چنان ناراحت شدند كه پيامبر و افرادى كه ايمان آورده بودند گفتند: «پس يارى خدا كى خواهد آمد؟!» (در اين هنگام، تقاضاى يارى از او كردند، و به آنها گفته شد:) آگاه باشيد، يارىِ خدا نزديك است !

آیات قرآن مجید در یک موضوع، در امتداد هم و روشنگر یکدیگر می‌باشند.

الف - «وَاللَّهُ يَدْعُو إِلَى الْجَنَّةِ وَالْمَغْفِرَةِ بِإِذْنِهِ - و خدا دعوت به بهشت و آمرزش به فرمان خود مى‌نمايد»، و یا «وَاللَّهُ يَدْعُو إِلَى دَارِ السَّلَامِ - و خداوند به سراى سلامت دعوت مى‌نماید»، یک دعوت عمومی (فراخوان) است که تمامی بندگان خدا را شامل می‌شود.

همگان در بدو تولد، به لحاظ کفر و ایمان، یکسان هستند؛ به همگان عقل، قلب، فطرت، شعور، علم، بصیرت، پیامبر و امام، و قوای شریف اختیار در انتخاب نیز موهبت شده است؛ پس از سویی کسی را به جبر هدایت یا گمراه نمی‌سازد «لَا إِكْرَاهَ فِي الدِّينِ»؛ و از سویی دیگر با توجه به این که راه را روشن نموده «قَدْ تَبَيَّنَ الرُّشْدُ مِنَ الْغَيِّ» و معلم و مربی هم داده، همگان را به سوی سلامتی همه جانبه دعوت می‌نماید.

●- «وَيَهْدِي مَنْ يَشَاءُ إِلَى صِرَاطٍ مُسْتَقِيمٍ - و هر كس را بخواهد به راه راست هدايت مى‌نمايد»؛ یعنی بدانید که کسی جز او مالک و ربّی (صاحب اختیار و اداره کنندۀ اموری) نیست که بتواند خودش یا دیگری را هدایت نماید؛ بلکه اوست که هدایت می‌کند.

به عنوان مثال: به صرف این که دریا یا اقیانوس با قوانین و شرایط خود وجود دارند و یک کشتی با عظمت و مجهز نیز ساخته شده است، دلیل نمی‌شود که کشتی خود به خود به حرکت درآید و به سمت مقصد مطلوب برود؛ بلکه سکاندار (کاپیتان) می‌خواهد. پس، کسی گمان نکند که با مطالعۀ دو کتاب عظیم خلقت و وحی، حتی با عبادات و شب زنده‌داری‌ها و انجام اعمالی صالح، می‌تواند خودش هدایتگر خویش باشد؛ بلکه اینها همه زمینه و اسباب هدایت است و مانند سوار شدن بر آن کشتی معظم می‌باشد که هدایتش به مسافران سپرده نشده است، بلکه هدایت کننده دارد؛ لذا در آیۀ دیگری فرمود: «اللَّهُ وَلِيُّ الَّذِينَ آمَنُوا يُخْرِجُهُمْ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ / البقره، 257- خداوند، ولى و سرپرست كسانى است كه ايمان آورده‌اند؛ آنها را از ظلمتها، به سوى نور بيرون مى‌برد»؛ یعنی اگر کسی سوار این کشتی شد، او هدایتش می‌کند؛ و اگر کسی سوار نشد، در طوفان نوح و سیل گمراهی، که همیشه جریان دارد، غرق و هلاک خواهد شد.

خدا ناباورانِ ماده‌پرست و دنیاگرا، که به علم و هنر اندک خود متکی هستند و می‌نازند، همچون فرزند نوح، متکبرانه می‌گویند: «ما می‌رویم روی تپه تا سیل به ما آسیب نزند»، اما نمی‌فهمند که این سیل (سونامی)، بلندتر، شدیدتر و قوی‌تر از این حرفهاست!

ب – این دعوت الهی عمومی هست، اما دلیل نمی‌شود که هیچ قید، قانون، و شرط و شروطی نداشته باشد. این دعوت، مانند یک فراخوان است و هر فراخوانی، موضوع و شرایط دارد و کسانی می‌توانند در آن شرکت کنند که از چند و چون آن آگاه باشند و شروطش را پذیرفته باشند.

●- «أَمْ حَسِبْتُمْ أَنْ تَدْخُلُوا الْجَنَّةَ وَلَمَّا يَأْتِكُمْ ...»، یعنی گمان نکنید که چون سوار بر کشتی شدید، کار تمام است و می‌توانید در آسایش و آرامش بخوابید و ناگهان بیدار شوید و خود را در مقصد ببینید! خیر، بلکه راه طولانی و پر خطر است. دریا امواج هولناکی دارد، مسیر شب و روز دارد، گاه باران سیل‌آسا می‌بارد، گاه طوفان می‌شود و یا آفتابش سوزانده می‌شود و ...؛ پس اولاً باید با اطمینان قلبی، صبور و مقام باشید- ثانیاً، این یک کشتی تفریحی نیست، بلکه باید در آن کار کنید، دست کم این است که ابتدا خود را تمیز و مطهر و سالم بدارید (تقوی)؛ و در گام بعدی، به دیگران که شاید مشکل یا ضعفی داشته باشند، کمک نمایید، تا همه سلامت و خوش به مقصد برسند؛ چرا که آسیب آنها، ضرر و خسران و آسیب خود شماست، لذا فرمود:

«وَالْعَصْرِ * إِنَّ الْإِنْسَانَ لَفِي خُسْرٍ * إِلَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَتَوَاصَوْا بِالْحَقِّ وَتَوَاصَوْا بِالصَّبْرِ» (سوره العصر)

- سوگند به عصر [زمان] * كه انسانها همه در زيانند [عصر و فرع –‌سرمایه و سود‌- را با هم از دست می‌دهند] * مگر كسانى كه ايمان آورده و اعمال صالح انجام داده‌اند، و يكديگر را به حق سفارش كرده و يكديگر را به شكيبايى و استقامت توصيه نموده‌اند!

●- بدیهی است که شرط نخست، گذرنامه و بلیط سوار شدن بر این کشتی نجات و قرار گرفتن در امنیت آن، همان "ایمان" است؛ اما ممکن است برخی از روی سادگی، غفلت و خودفریبی، گمان کنند، همین که بگویند: «ما ایمان آوردیم» کافیست – و یا برخی برای نفوذ، جاسوسی و خرابکاری، ادعای ایمان کنند، چنان که فرمود:

«وَإِذَا لَقُوا الَّذِينَ آمَنُوا قَالُوا آمَنَّا وَإِذَا خَلَوْا إِلَى شَيَاطِينِهِمْ قَالُوا إِنَّا مَعَكُمْ إِنَّمَا نَحْنُ مُسْتَهْزِئُونَ‌» (البقره، 14)

- و هنگامى كه افراد باايمان را ملاقات مى‌كنند، و مى‌گويند: «ما ايمان آورده‌ايم!» (ولى) هنگامى كه با شيطانهاى خود خلوت مى‌كنند، مى‌گويند: «ما با شمائيم! ما فقط (آنها را) مسخره مى‌كنيم!»

 اما چنین نیست، بلکه سرنشینان، هر لحظه در دید و تحت کنترل می‌باشند؛ روز و شب و در هر آنی، در دید و تحت مراقبت هستند، مواضع و عملکرد آنان در هر موضوع و موردی و در برابر هر پیشامد خوشایند و ناخوشایندی، ثبت و بررسی می‌شود. به این می‌گویند: «امتحان»! لذا در آیۀ دیگری فرمود:

«أَمْ حَسِبْتُمْ أَنْ تُتْرَكُوا وَلَمَّا يَعْلَمِ اللَّهُ الَّذِينَ جَاهَدُوا مِنْكُمْ وَلَمْ يَتَّخِذُوا مِنْ دُونِ اللَّهِ وَلَا رَسُولِهِ وَلَا الْمُؤْمِنِينَ وَلِيجَةً وَاللَّهُ خَبِيرٌ بِمَا تَعْمَلُونَ» (التوبة، 16)

- آيا گمان كرديد كه (به حال خود) رها مى‌شويد، در حالى كه هنوز كسانى كه از شما جهاد كردند، و غير از خدا و رسولش و مؤمنان را محرم اسرار خويش انتخاب ننمودند، (از ديگران) مشخّص نشده‌اند؟! (بايد آزمون شويد؛ و صفوف از هم جدا گردد؛) و خداوند به آنچه عمل مى‌كنيد، آگاه است!

شرح صراط المستقیم و دار السلام

«فَمَنْ يُرِدِ اللَّهُ أَنْ يَهْدِيَهُ يَشْرَحْ صَدْرَهُ لِلْإِسْلَامِ وَمَنْ يُرِدْ أَنْ يُضِلَّهُ يَجْعَلْ صَدْرَهُ ضَيِّقًا حَرَجًا كَأَنَّمَا يَصَّعَّدُ فِي السَّمَاءِ كَذَلِكَ يَجْعَلُ اللَّهُ الرِّجْسَ عَلَى الَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ» (الأنعام، 125)

- آن كس را كه خدا بخواهد هدايت كند، سينه‌اش را براى (پذيرش) اسلام، گشاده مى‌سازد؛ و آن كس را كه (بخاطر مواضع و اعمال خلافش) بخواهد گمراه سازد، سينه‌اش را آن چنان تنگ مى‌كند كه گويا مى‌خواهد به آسمان بالا برود (تا از حقایق آشکار و اطاعت فرار کند)؛ اين گونه خداوند پليدى را بر افرادى كه ايمان نمى‌آورند قرار مى‌دهد!

«وَهَذَا صِرَاطُ رَبِّكَ مُسْتَقِيمًا قَدْ فَصَّلْنَا الْآيَاتِ لِقَوْمٍ يَذَّكَّرُونَ» (همان، 126)

- و اين راه مستقيم (و سنت جاويدان) پروردگار توست؛ ما آيات خود را براى كسانى كه پند مى‌گيرند (و غفلت را کنار گذاشته و یادآور می‌شوند)، بيان كرديم!

«لَهُمْ دَارُ السَّلَامِ عِنْدَ رَبِّهِمْ وَهُوَ وَلِيُّهُمْ بِمَا كَانُوا يَعْمَلُونَ» (همان، 127)

- براى آنها در نزد پروردگارشان دار السلام است (جایگاه و خانۀ سلامت از هر گزند، نقص، حزن و ترس می‌باشد) و او دوست و ياور آنهاست به پاداش آنچه (در دنيا) مى‌كردند.

●- پس، دعوت عمومی است، اما، مانند هر فراخوان دیگری، پذیرش آن از سوی داوطلب و قبولی آن از سوی ربّ، و چگونگی حضور در این کشتی و سلامتی در این سفر، چارچوب، قوانین و شرایط دارد.

مشارکت و هم‌افزایی – پرسش و نشانی لینک پاسخ، جهت ارسال و انتشار توسط شما؛ متشکریم.

پرسش:

آیاتی چون «وَاللَّهُ يَدْعُو إِلَى الْجَنَّةِ - و خداوند به سراى سلامت دعوت مى‌كند» و «أَمْ حَسِبْتُمْ أَنْ تَدْخُلُوا الْجَنَّةَ - آيا گمان كرديد داخل بهشت مى شويد، بى آنكه حوادثى همچون حوادث گذشتگان به شما برسد» و آیات مشابه، چگونه با هم قابل جمع می‌باشند؟

پاسخ (نشانی لینک):

https://www.x-shobhe.com/An-Nisa/11640.html

 

 

کلمات کلیدی:  قرآن   سوره بقره   سوره نسا