پایگاه پاسخگویی به سؤالات و شبهات (ایکس - شبهه):

آیا برای «به نام خودم»، آیه هم آورده‌اند، یا از روی عمد «‌بِسْمِ ٱللَّٰهِ ٱلرَّحْمَٰنِ ٱلرَّحِيم» را «به نام خودم» معنا می‌کنند؟!

هر گاه پرسش یا شبهه‌ای در ذهنتان پدید آمد و یا دیگران پدید آوردند، ابتدا در پی یافتن پاسخ صحیح برای خودتان باشید، نه الزاماً پاسخ به دیگران! آنگاه که من چیزی را که باید بدانم، نمی‌دانم، مهم‌تر و واجب‌تر این است که خودم بدانم، نه این که به دیگران پاسخ دهم!

● - اگر چه در آیه‌ای «به نام خودم» نیامده است؛ اما این که یکی بگوید: «به نام خودم»، چه منافاتی دارد با این که گفته یا نامه از خودش باشد؟! مگر همگان زیر نوشتۀ خود را امضا نمی‌کنند؟ مگر نویسنده، نام خود را روی جلد کتاب نمی‌نویسد؟        مگر هنرمند نقاش، نامش را زیر اثرش نمی‌نویسد ...؛ بنابراین، خالق متعال، بر تمامی هستی که کتاب خلقت او می‌باشد، با قلم تکوین می‌نویسد: «بِسْمِ ٱللَّٰهِ ٱلرَّحْمَٰنِ ٱلرَّحِيمِ» و در کتاب قرآن کریم و در آغاز هر سوره می‌فرماید: «‌بِسْمِ ٱللَّٰهِ ٱلرَّحْمَٰنِ ٱلرَّحِيم».

اسم:

«اسم» که در فارسی «نام» گفته می‌شود، به معنای «نشان و علامت» می‌باشد که توصیفی از چیزی می‌باشد که خود آن نیز اسم و نشانۀ چیز دیگری است؛ مانند اسم «انسان» که نشانه‌ای برای مفهومش می‌باشد و آن مفهوم، به یک وجود خارجی اشاره دارد؛ اما این وجود [انسان]، خودش اسم و نشانۀ خالقش می‌باشد. البته گاه مردم اسم‌هایی را اعتبار می‌کنند که هیچ انطباقی با مسما ندارند، مثل این که نام ظالمی را "عادل" بگذارند، یا به کافر جنایتکاری، "امیرالمؤمنین" بگویند، یا نظام سلطه را «لیبرال دموکراسی» بنامند و ...؛ چنان که مشرکان نام‌هایی روی بتان خود می‌گذاشتند که هیچ مسما و حقیقتی نداشت و حضرت یوسف علیه السلام به آن دو هم بندش فرمود: «اینها اسم‌های بی مسمایی است که شما و پدرانتان گذاشته‌اید و هیچ حقیقتی بر آنها مترتب نمی‌باشد»:

«مَا تَعْبُدُونَ مِنْ دُونِهِ إِلَّا أَسْمَاءً سَمَّيْتُمُوهَا أَنْتُمْ وَآبَاؤُكُمْ مَا أَنْزَلَ اللَّهُ بِهَا مِنْ سُلْطَانٍ إِنِ الْحُكْمُ إِلَّا لِلَّهِ أَمَرَ أَلَّا تَعْبُدُوا إِلَّا إِيَّاهُ ذَلِكَ الدِّينُ الْقَيِّمُ وَلَكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لَا يَعْلَمُونَ» (یوسف علیه السلام، 40)

- شما به جاى او جز نامهايى [چند] را نمى‌‏پرستيد كه شما و پدرانتان آنها را نامگذارى كرده‏‌ايد و خدا دليلى بر [حقانيت] آنها نازل نكرده است فرمان جز براى خدا نيست دستور داده كه جز او را نپرستيد اين است دين درست ولى بيشتر مردم نمى‌دانند.

*- هر کسی، هر کاری و هر جریانی، با اسم‌هایش (نشانه‌هایش) شناخته می‌شود و با اسم‌هایش صدا زده می‌شود و یا با اسم‌هایش از او یاد می‌شود؛ مانند «انسان» - «پزشک» - «معلم، مربی - یا اسلام، تشیع و ...»؛ حال، خداوند سبحان را چگونه بشناسیم، چگونه صدایش بنماییم و چگونه از او یاد کنیم و یا دربارۀ او سخن بگوییم؟ آیا از خودمان اسم‌های سبکی بسازیم و بر او بگذاریم، یا خودش باید خودش را با اسم‌هایش بشناساند؟! فرمود:

«وَلِلَّهِ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَى فَادْعُوهُ بِهَا وَذَرُوا الَّذِينَ يُلْحِدُونَ فِي أَسْمَائِهِ سَيُجْزَوْنَ مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ» (الأعراف، 180)

- و نیکوترین نام‌ها ویژه خداست، پس او را با آن نام‌ها بخوانید؛ و آنان که در نام‌های خدا به انحراف می‌گرایند [و او را با نام‌هایی که نشان دهنده کاستی، نقص و جسمیّت است، می‌خوانند] رها کنید؛ آنان به زودی به همان اعمالی که همواره انجام می‌دادند، جزا داده می‌شوند.

و جا دارد که ما بپرسیم: «حال این نام‌های نیکو، کدامند؟ لفظ‌شان چیست، معنا و مفهوم‌شان کدام است؟ ظهور این اسم‌ها در اعیان خارجی چه هستند و ...؟

قرآن مجید

قرآن مجید، کلام الله (سخن خداوند متعال) است، اما او با خودش سخن نگفته است، بلکه بندگانش را مخاطب قرار داده است. ابتدا آن را بر قلب پیامبر اکرم صلوات الله علیه و آله نازل نمود و فرمود: «نَزَلَ بِهِ الرُّوحُ الْأَمِينُ * عَلَى قَلْبِكَ لِتَكُونَ مِنَ الْمُنْذِرِينَ - روح الامين آنرا فرود آورده است * بر قلب تو، تا (مردم را) انذار كنی» (الشعراء، 193 و 194) و سپس سخن، کلام و کتابش را توسط ایشان، بر تمامی انسان‌ها نازل نمود و فرمود: «لَقَدْ أَنْزَلْنَا إِلَيْكُمْ كِتَابًا فِيهِ ذِكْرُكُمْ أَفَلَا تَعْقِلُونَ - در حقيقت ما كتابى به سوى شما نازل كرديم كه ياد شما در آن است آيا نمى‏‌انديشيد» (الأنبیاء، 10)

او، پیامبرش و کتابش را برای تعلیم و تربیت انسان فرستاده است و البته همانگونه که تمامی اسماء را به حضرت آدم علیه السلام تعلیم نمود: «وَعَلَّمَ آدَمَ الْأَسْمَاءَ كُلَّهَا - و تمامی اسم‌ها را به آدم آموخت» (البقره، 31)؛ به بنی آدم، نوع بشر و انسان نیز تعلیم داده و می‌دهد.

بنابراین او، پیامبرش و کتابش را برای تعلیم و تربیت انسان فرستاده است و البته همانگونه که تمامی اسماء را به حضرت آدم علیه السلام تعلیم نمود: «وَعَلَّمَ آدَمَ الْأَسْمَاءَ كُلَّهَا - و تمامی اسم‌ها را به آدم آموخت» (البقره، 31)؛ به بنی آدم، نوع بشر و انسان نیز تعلیم داده و می‌دهد.

«كَمَا أَرْسَلْنَا فِيكُمْ رَسُولًا مِنْكُمْ يَتْلُو عَلَيْكُمْ آيَاتِنَا وَيُزَكِّيكُمْ وَيُعَلِّمُكُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَيُعَلِّمُكُمْ مَا لَمْ تَكُونُوا تَعْلَمُونَ» (البقره، 151)

- همانگونه که رسولی در ميان شما از نوع خودتان فرستاديم تا آيات ما را بر شما بخواند، و شما را تزكيه كند، و كتاب و حكمت بياموزد، و آنچه خود نمی‌توانستید بیاموزید به شما ياد دهد.

بنابراین، اوست که باید در کتاب و کلامش (وحی)، خود را به ما بشناساند و البته که این شناساندن و شناسایی با «اسم» صورت می‌پذیرد. یعنی او در کتابش، خود را به با اسم‌هایش می‌شناساند.

بِسْمِ ٱللَّٰهِ ٱلرَّحْمَٰنِ ٱلرَّحِيمِ

هرگز نفرمود: «به نام خودم!»؛ چرا که این «خودم»، همچنان ناشناخته می‌ماند و می‌پرسیم: «بالاخره این خودم کیست؟!»؛ بلکه معرفی نمود و فرمود: «بِسْمِ ٱللَّٰهِ ٱلرَّحْمَٰنِ ٱلرَّحِيمِ - به نام اللهِ رحمانِ رحیم».

●- یعنی: بدانید که اسم جامع او «الله» است، اسمی خاص و اشاره به این که تنها «إله» اوست و عقول از شناخت کامل او، و حتی شناخت کامل یکی از اسم‌هایش، در «وَله» و حیرت‌اند؛ چرا که هستی و کمال حدی ندارد که کسی بر آن اشراف و سلطۀ علمی بیابد. آیا کسی می‌تواند بگوید: انتهای علم، قدرت و زیبایی کجاست؟!

●- بِسْمِ ٱللَّٰهِ ٱلرَّحْمَٰنِ ٱلرَّحِيمِ، یعنی: بدانید که الله جلّ جلاله، «رحمان - وجود بخش» است و البته این وجود بخشی، چه در دنیا و چه در آخرت، استمرار دارد؛ او «رحیم» است، به ویژه نسبت به بندگان مؤمن و متقی‌اش.

آغاز هر فیض، جود، کرم و لطف الهی، با وجود بخشی (رحمت) می‌باشد، ابتدا خلق می‌کند و وجود (هستی) می‌بخشد و سپس او را مشمول سایر فیوضات و نعمات می‌گرداند.

بنابراین، کار خدا با اسم (نشانۀ) رحمتش آغاز می‌شود و هر چه در عالَم هست، اسم (نشانۀ) رحمت اوست، لذا فرمود: «وَرَحْمَتِي وَسِعَتْ كُلَّ شَيْءٍ - و رحمتم همه چيز را فرا گرفته است» (الأعراف، 156) و یا فرموده‌اند: «رحمت خدا سبقت دارد».

*- بنابراین، کار خدا با اسم (نشانۀ) رحمتش آغاز می‌شود و هر چه در عالَم هست، اسم (نشانۀ) رحمت اوست، لذا فرمود: «وَرَحْمَتِي وَسِعَتْ كُلَّ شَيْءٍ - و رحمتم همه چيز را فرا گرفته است» (الأعراف، 156) و یا فرموده‌اند: «رحمت خدا سبقت دارد».

او خودش را در کتابش، ابتدا با اسامی «الله، رحمان و رحیم» به ما می‌شناساند و می‌آموزد که مرا اینگونه بشناسید، مرا با این اسم‌ها بخوانید، مرا اینگونه یاد کنید ... و نام مرا بر آغاز هر کاری بگذارید، تا کارتان به اسم او مُهر شود، رنگ خدایی پیدا کند، واسطۀ رحمت او شود، مفید و وجود بخش باشد.

«صِبْغَةَ اللَّهِ وَمَنْ أَحْسَنُ مِنَ اللَّهِ صِبْغَةً وَنَحْنُ لَهُ عَابِدُونَ» (البقره، 138)

- رنگ خدائی؛ و چه رنگی از رنگ خدائی بهتر است ؟ و ما تنها عبادت او را می‏كنيم.

*- قرآن مجید، کتاب خدا، برای تعلیم، تربیت، هدایت و رشد آدمی می‌باشد و خداوند سبحان خودش را در آن با اسم‌هایش [چه الفاظ و چه حقایق وجودی] می‌شناساند و می‌فرماید:

«وَإِلَهُكُمْ إِلَهٌ وَاحِدٌ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ الرَّحْمَنُ الرَّحِيمُ» (البقره، 163)

- إله شما، [إله واحد] خداوند يگانه‌ای است كه غير از او إله (قابل پرستش و معبودی) نيست او وجود بخش و دارای رحمت عام و خاص می‌باشد.

آیا این معرفی، آموزش، تعلیم و تربیت، با این که قرآن کریم، کلام الله و وحی باشد، منافاتی دارد؛ یا اثبات کنندۀ وحیانیت قرآن مجید می‌باشد؟!

مرتبط:

بسم الله الرحمن الرحیم جزو آیات قرآن کریم است. سوال من اینست که چطور ممکن است خداوند خودش بگوید به نام خودم که مهربان و بخشنده است، آیه را آغاز می‌کنم؟ (14 آذر 1394)

مشارکت و هم‌افزایی - پرسش و نشانی پیوند پاسخ، جهت ارسال و انتشار؛ متشکریم.

پرسش:

می‌گویند: اگر قرآن کتاب کلام خداست؛ چرا گفته «به نام خودم؟» پس ممکن است دست نوشته بشر باشد. من پاسخی نداشتم شما بگویید تا پاسخش را بدهم.

پاسخ (نشانی پیوند):

https://www.x-shobhe.com/quran/12815.html

 

 

 

 

 

کلمات کلیدی:  قرآن