پایگاه پاسخگویی به سؤالات و شبهات (ایکس - شبهه):

نمی‌پرسند: «چرا خداوند سبحان، در جزای عمری کوتاه و اعمالی کم و گذرا، حیات ابدی در بهشتی پُر نعمت را نصیب می‌گرداند؟!»

چه اصراری بر ارتکاب گناه و رفتن به جهنم هست، در حالی که باب استغفار و توبه، حتی برای گناهان بزرگ نیز باز است؟!

در این پرسش یا شبهه که بسیار هم تکرار می‌شود، نکات بسیار مهمی نهفته است که حتماً ابتدا باید به آنها توجه شود؛ از جمله:

1- اگر چه خداوند سبحان، به صراحت فرموده که بسیاری از گناهان را حتی بدون استغفار و توبه می‌بخشم و بسیاری دیگر را به واسطۀ استغفار، توبه و عمل صالح می‌بخشم و به طور کلی تمامی گناهان نادم و مستغفر را می‌بخشم، چرا که من ارحم الرّاحمین، عَفوّ، غفور، ستار و توبه پذیرم، اما این بدان معنا نیست که گمان شود که پس دیگر نباید هیچ حساب و کتاب و پاداش و مکافاتی در کار باشد که با علم و حکمت و عدل الهی و نیز عقل انسان و وحی منافات دارد که اگر چنین بود که دیگر ارسال انبیاء و رسولان، نزول وحی، ابلاغ بایدها و نبایدها، قیامت، محشر، بهشت و جهنم، موضوعیتی نداشت.

*- بنابراین، رحمت و مغفرت واسعۀ الهی، نفی کنندۀ علم، حکمت، مشیّت و عدل او نمی‌باشد.

2- گناه، یعنی: تمرد از فرمان الهی و عصیان در برابر او - گناه یعنی جایگزینی بندگیِ هوای نفس خود و دیگران، به جای بندگی خداوند سبحان - گناه یعنی: ضرر رساندن به خود، دیگران و جامعه بشری؛ حال کدام گناهی کوچک است؟! لذا پیامبر اکرم صلوات الله علیه و آله فرمودند:

«لَا تَنْظُرُوا إِلَى صَغِيرِ الذَّنْبِ وَ لَكِنِ انْظُرُوا إِلَى مَنِ اجْتَرَأْتُم‏» (کنز الفؤاد ج 1 ، ص 55)

- به کوچکی گناه نگاه نکنید بلکه به چیزی [نافرمانی خدا] که برآن جرات یافته‌اید بنگرید.

و امیرالمؤمنین علیه السلام فرمودند:

«أَعْظَمُ اَلذُّنُوبِ عِنْدَ اَللَّهِ سُبْحَانَهُ ذَنْبٌ صَغُرَ عِنْدَ صَاحِبِه» (غرر الحکم و درر الکلم، ج 1، ص 239)

- بزرگترین گناهان در پیشگاه خداوند سبحان، گناهى است که نزد صاحب آن کوچک شمرده شود.

نکته:

چرا آدمی به جای خداوند رحمان و رحیم، هوای نفس حیوانی را بندگی کند - راه راست، کجروی را برگزیزند - و بدی [سیئه] به خوبی [حسنه] ترجیح دهد و بعد نگران باشد و بپرسد که چرا عقوبتش سنگین است؟!

عقوبت سنگین [حتی در قوانین و حقوق دنیوی]، برای این است که کسی به گناه رغبت و جرأت نیابد و مرتکب ظلم به خود و دیگران نگردد؛ نه این که بگوید: «من می‌خواهم خطا و گناه کنم، اما چرا عقوبتش سنگین است؟!»

خطای شناختی در مقولۀ جزا

برخی گمان دارند که عمل چیزی است و جزای عمل چیز دیگری است که در جایی به آدمی می‌دهند؛ مانند: کار و کارمزد! در حالی که جزای عمل صالح، خود همان عمل است و جزای گناه، خود آن عمل است که در دنیا صورتی دارد و در آخرت که پرده‌ها کنار می‌رود، صورت و حقیقت وجودی‌اش آشکار می‌شود. چنان که فرمود:

«إِنَّ الَّذِينَ يَكْتُمُونَ مَا أَنْزَلَ اللَّهُ مِنَ الْكِتَابِ وَيَشْتَرُونَ بِهِ ثَمَنًا قَلِيلًا أُولَئِكَ مَا يَأْكُلُونَ فِي بُطُونِهِمْ إِلَّا النَّارَ وَلَا يُكَلِّمُهُمُ اللَّهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَلَا يُزَكِّيهِمْ وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ» (البقره، 174)

- کسانی كه آنچه را خدا از كتاب نازل كرده کتمان می‌کنند و آنیرا به بهای كمی می‏فروشند، آنها جز آتش چيزی نمی‏خورند (و هدايا و اموالی كه از اين رهگذر به دست می‏آورند در حقيقت آتش سوزانی است) و خداوند روز قيامت با آنها سخن نمی‏گويد، و آنها را پاكيزه نمی‏كند، و برای آنها عذاب دردناكی است.

طبق صریح آیات قرآن کریم، آن چه اضافه بر اجری که در ذات عمل است افاضه می‌شود از فضل الهی و به عنوان جایزه اهدا می‌شود؛ اما در عذاب، بیش از نتیجۀ گناه، هیچ عذابی در کار نیست.

«لِيَجْزِيَهُمُ اللَّهُ أَحْسَنَ مَا عَمِلُوا وَيَزِيدَهُمْ مِنْ فَضْلِهِ وَاللَّهُ يَرْزُقُ مَنْ يَشَاءُ بِغَيْرِ حِسَابٍ» (النّور، 38)

- تا خداوند به بهتر از آنچه كرده‏اند پاداششان دهد و از فضل خويش بر پاداش آنان بيفزايد، و خداوند هر كه را بخواهد بى‏حساب روزى مى‏دهد.

بقای روح عمل و اثر

هر چیزی کالبدی و روحی دارد، خواه موجودات باشند و یا گفتارها و کردارها. به عنوان مثال: وقتی با جملۀ «دوستت دارم - دلم برایت تنگ شده بود - نگرانت شدم و ...» به کسی ابراز محبت می‌نمایید، کالبدش همین کلمات است که مفاهیمی را منتقل می‌کنند، اما روحش، همان محبّت قلبی شماست که در قالب کلمات ظهور و بروز می‌یابد.

کالبدها از بین می‌روند، اما ارواح باقی می‌مانند و هیچ گاه از بین نمی‌روند؛ چنان که بدن در خاک می‌پوسد، اما روح هیچگاه نمی‌میرد -و- جمله تمام می‌شود، اما پیام قلب در قلب مخاطب اثر می‌گذارد و باقی می‌ماند؛ و آن چه باقی می‌ماند آثاری مدام دارد که هیچ‌گاه منقطع نمی‌گردد. لذا عمل و آثارش تا قیامت باقی می‌ماند و اجر یا مکافتش نیز همیشگی می‌شود؛ مگر آن که در دنیا با استغفار و توبه یا عذابی بخشوده شود و در آخرت نیز با رحمت الهی، شفاعت یا حتی عذاب، بخشوده شود.

*- ما، کوتاهی و کوچکی و سادگی عمل خوب یا بد را می‌بینیم، اما آثار اعمال را نمی‌بینیم، آثاری که تا آخرین روز زندگی بشر در زمین ادامه دارد و در قیامت پدیدار می‌شود.

به عنوان مثال: فرد نیکوکاری فقیری را می‌بیند و مقدار کمی به او کمک می‌کند؛ اثر روانی این کمک چقدر می‌باشد؟ این کمک اندک در خانه و خانوادۀ نیازمند چه اثری داشته است؟ این آثار در اطرافیان و نسل‌های بعدی چه تأثیری داشته و دارد و ... .

همین‌طور است وقتی گناهی که صاحبش آن را کوچک شمرده واقع می‌شود، مثلاً دروغی می‌گوید، غیبتی می‌کند، در برابر اسلام، انقلاب اسلامی، ولایت، مردم مسلمان و ... یک موضع منفی می‌گیرد و با کلامش، ضربه‌ای هر چند کوچک می‌زند! آیا از آثار آن و تداوم آن نیز مطلع می‌باشند؟!

بنابراین، ظاهر و کالبد عمل، از بین می‌رود، اما روح عمل و آثارش هرگز از بین نمی‌رود؛ لذا اجر آن بهشت ابدی می‌باشد و مکافات و عقوبتش نیز سنگین و چه بسا همیشگی می‌باشد.

از این‌رو، در قرآن مجید تأکید نمود که نه فقط اعمال نوشته می‌شوند، بلکه آثار آنها نیز از نظر پنهان نمی‌ماند، بلکه نزد امام عصر در هر زمانی احصاء می‌گردد. یعنی آن که در زمان امام سجاد یا امام باقر علیهما السلام، کار خوبی کرده برایش ثبت شده و آثار آن در دوران امامان بعدی علیهم السلام نیز ثبت و محاسبه می‌شود.

«إِنَّا نَحْنُ نُحْيِي الْمَوْتَى وَنَكْتُبُ مَا قَدَّمُوا وَآثَارَهُمْ وَكُلَّ شَيْءٍ أَحْصَيْنَاهُ فِي إِمَامٍ مُبِينٍ» (یس، 12)

- ما مردگان را زنده می‌كنيم، و آنچه را از پيش فرستاده‌اند و تمام آثار آنها را می‏نويسيم، و همه چيز را در «امام آشکار - لوح محفوظ» احصا كرده‌ايم.

بنابراین، نه تنها عمل به ظاهرش نیست و نه تنها هیچ صواب و گناهی کوچک نیست، بلکه آثار مترتبه هم چنان ادامه دارد.

شاکله

همانگونه که بیان شد، چنین نیست که آدم چیزی باشد، گناهش چیز دیگری باشد و عذابی که در آخرت دچارش می‌گردد، چیزی دیگری باشد که از جای دیگری به او داده می‌شود؛ بلکه کفر، شرک، ظلم و معصیت، در حقیقتِ روح و شاکلۀ انسان اثر می‌گذارد و مستحق عذاب جهنم، خودش آتشی می‌شود که خودش را می‌سوزاند؛ روحش در آتش فراق (دوری از رحمت خدا)، غُبن (پشیمانی)، حسرت، قرار گرفتن در جوار فاسدان، دوری از محبّان خدا، محروم شدن از کلام خدا و لقاء الله و ... می‌سوزد، و جسمش در آتش مجسمی که خودش شعله‌ور نموده می‌سوزد:

«إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا لَنْ تُغْنِيَ عَنْهُمْ أَمْوَالُهُمْ وَلَا أَوْلَادُهُمْ مِنَ اللَّهِ شَيْئًا وَأُولَئِكَ هُمْ وَقُودُ النَّارِ» (آل عمران، 10)

- ثروتها و فرزندان كسانی كه كافر شدند، نمی‏تواند آنان را از (عذاب) خداوند باز دارد، (و از كيفر، رهايی بخشد). و آنان خود، آتشگيره (هیزم) دوزخند.

نتایج:

یک - رحمت و مغفرت واسعۀ الهی، به معنای پوچ کردن خلقت و هدایت و پوچ کردن اعمال نمی‌باشد.

دو - «اجر» یا همان پاداش و مکافات عمل، جدای از عمل نمی‌باشد، بلکه همان روح و ملکوت عمل است که به شکل بهشت و نعمت‌هایش یا جهنم و عذاب‌هایش ظهور می‌یابد.

سه - هیچ صواب [کار خیر] و یا گناهی، کوچک نیست؛ چرا که در محضر خداوند سبحان انجام می‌دهیم.

چهار - هیچ گفتار یا کرداری، با انجامش به پایان نمی‌رسد، بلکه آثارش تا قیامت باقی می‌ماند. بنابراین، کسی که کاری خوب را برای خداوند متعال به انجام می‌رساند و یا مرتکب گناه می‌شود، مسبب آثارش تا قیامت می‌باشد؛ لذا مستحق پاداش ابدی یا عذاب‌ طولانی یا ابدی می‌گردد.

پنج - عمل نیکو (حسنه) یا عمل نادرست (سیئه)، یا به تعبیر دیگری صواب و گناه، شاکلۀ انسان را می‌سازد که یا «نور، روح و ریحان» می‌شود و یا «آتش و هیزم جهنم».

مشارکت و هم‌افزایی - پرسش و نشانی پیوند پاسخ، جهت ارسال و انتشار؛ متشکریم.

پرسش:

چرا گناهانی هر چند کوچک، عذاب‌های سنگین دارد و عمر کوتاه، جهنم ابدی دارد؟ مگر خداوند ارحم الراحمین نیست؟!

پاسخ (نشانی پیوند):

https://www.x-shobhe.com/resurrection/12915.html 

 

 

 

کلمات کلیدی:  اعتقادی   معاد   استغفار