پایگاه پاسخگویی به پرسش‌ها و شبهات (ایکس – شبهه):

 "رکن" در هر موضوع و مقوله‌ای به ستون‌های اصلی گفته می‌شود که اگر متزلزل گردند و یا فرو بریزند، تمام بنا و شاکله فرو می‌ریزد.

به عنوان مثال: ستون‌های یک ساختمان یا خیمه، رکن هستند. حالا این خانه کوچک است یا بزرگ؛ ویلایی است یا آپارتمانی، قدیمی است یا جدید، زیباست یا خیر و ...، هیچ فرقی ندارد، اگر ستون محکم باشد، بنا پابرجا می‌ماند و اگر محکم نباشد، فرو می‌ریزد.

در اعتقادات، اصول دین رکن هستند. پس اگر کسی شبانه روز نماز بخواند، اما اعتقاداتش به توحید و معاد و ... متزلزل باشد، بنای ایمانش متزلزل گردیده است.

به احکام که توجه نمایید، متوجه می‌شوید، اگر چه احکام همگی فروع هستند، اما خودشان نیز رکن و غیر رکن دارند. لذا نماز به رغم این که خودش از فروع دین می‌باشد، اما رکن و ستون دین است، یعنی اگر نباشد، دین فرو می‌ریزد. و در ضمن خودش نیز رکن، واجب، مستحب و مکروه دارد. پس هر چیزی اصول و ارکانی دارد، از جمله نماز.

نماز، واجباتی دارد و ارکانی، و برخی از واجبات جزو ارکان نیز هستند.

●- واجبات نماز، یازده مورد می‌باشند که عبارتند از: ۱. نیت - ۲. تکبیرة الاحرام - ۳. قیام - ۴. قرائت - ۵. رکوع - ۶. سجده - ۷. ذکر - ۸. تشهد - ۹. سلام - ۱۰. ترتیب - ۱۱. موالات 

●- ارکان نماز، پنج مورد می‌باشند که عبارتند از: «اول» نیت   - «دوم» تکبیرة الاحرام - «سوم» قیام - «چهارم» رکوع و «پنجم» سجود.

بنابراین تمامی پنج مورد ارکان، جزو واجبات نیز هستند، چون ارکانند. اما تمامی یازده مورد واجبات، جزو ارکان نمی‌باشند.

تفاوت ارکان و واجبات:

تفاوت اصلی این است که اگر نمازگزار در ارکان نماز عمداً یا سهواً خطا کند، نمازش باطل می‌شود، اما در واجبات چنین نیست، مگر این که آن واجبات جزو ارکان نیز باشند.

به عنوان مثال: اگر کسی نماز را بدون "الله اکبر" آغاز نمود و یا یک سجده نمود و دومی را فراموش کرد، نمازش باطل می‌شود، پس اگر کسی در نماز سهواً اشتباهی مرتکب شد، در صورتی که خللی به رکن وارد شود نمازش باطل است والا صحیح است.

بنابراین: واجباتی که جزء ارکان نماز محسوب می‌شوند ، چه به صورت عمدی و یا غیر عمدی‌، کم و یا زیاد شوند‌، سبب باطل شدن نماز می‌گردند و قابل جبران نمی‌باشند؛ ولی کم و زیاد شدن واجباتی که جزء ارکان نماز نیستند قابل جبران می‌باشند‌، برای مثال با انجام سجده سهو و ... .

حمد و سوره و سایر اذکار در نماز جماعت

در نماز جماعت، یک یا چند نفر به امام جماعت اقتدا می‌کنند.

در سورۀ حمد، پس از آن که یک خدا یاد می‌شود، تمامی ضمایر به صورت جمع آمده است، مانند: «إِيَّاكَ نَعْبُدُ وَإِيَّاكَ نَسْتَعِينُ - ما تو را بندگی می‌کنیم و ما از تو یاری می‌طلبیم» - «اهْدِنَا الصِّرَاطَ الْمُسْتَقِيمَ - ما را به راه راست هدایت بفرما». بنابراین، وقتی یک نفر به عنوان امام جماعت، از طرف جمع [مانند یک سخنگو در تجمعات] با خدا سخن می‌گوید، اعلام مواضع اعتقادی و دعا می‌نماید، کافیست؛ اما هیچ کسی نمی‌تواند به جای دیگران نیت کند، به جای دیگران تکبیر بگوید و نماز را آغاز کند - به جای دیگران در رکوع و سجده خداوند متعال را تسبیح کند، یا به جای دیگران تشهد و سلام بگوید! هر کسی باید خودش نیت کند، خودش نمازش را آغاز کند، خودش خداوند متعال را تسبیح بگوید، خودش شهادتین را به زبان آورد و خودش نمازش را با سلام به پایان برساند، چنان که خودش آغاز نموده بود.

●- البته، حکمت احکام الهی، در هر موضوعی و از جمله نماز بسیار است، بطن‌ها و پرده‌ها دارد، مانند آن چه در کتب «اصرار الصلوة» از میرزا جواد ملکی و یا امام خمینی رحمة الله علیهما آمده است، اما اینجا مورد بحث نمی‌باشد.

به عنوان مثال: می‌دانیم که "شهادتین" از مطهرات است، یعنی اگر کافر یا غیر مسلمانی واقعاً [نه از روی نفاق]، شهادتین بگوید، بدون آن که هنوز استغفاری کرده باشد و یا نمازی اقامه کند و ...، پاک می‌شود و حقیقت این است که روحش پاک می‌شود، نه این که اگر خون یا نجاست دیگری بر دستش یا اعضایش بود، پاک می‌شود.

بنابراین، هر مسلمانی که در اذان، اقامه و نمازهایش شهادتین می‌گوید، آمرزیده و پاک می‌شود و این از بزرگترین فیوضات و الطاف الهی به بندگان تسلیم شده‌اش می‌باشد که از سنّ تکلیف به بعد، دست کم روزی پنج‌بار شهادتین می‌گویند و از تمامی گناهان گذشته پاک می‌شوند، چنان که پیامبر اکرم صلوات الله علیه و آله فرمودند: 

«اِذا قامَ الْعَبْدُ اِلى صَلاتِهِ وَ كانَ هَواهُ وَقَلْبُهُ اِلَى اللّه ِ انْصَرَفَ كَيَوْمٍوَلَدَتْهُ اُمُّهُ» (جامع السعادات، ج ۳، ص ۲۷۵)

- هرگاه بنده به نماز بايستد و گرايش و دلش به سوى خدا باشد، از نماز فارغ مى‌شود همانند روزى كه از مادر زاده شد.

و حضرت امام صادق علیه السلام فرمودند:

«مَنْ قَبِلَ اللّه ُ مِنْهُ صَلاةً واحِدَةً لَمْ يُعَذِّبْهُ وَ مَنْ قَبِلَ مِنْهُ حَسَنَةًلَمْ يُعَذِّبْهُ» (كافى، ج ۳، ص ۲۶۶)

 - خداوند از هر كس يك نماز و يا يك كار نيك قبول كند، عذابش نمى‌نمايد.

امیرالمؤمنین، امام على عليه السلام:

«لَيْسَ عَمَلٌ اَحَبَّ اِلَى اللّه ِ عَزَّوَجَلَّ مِنَ الصَّلاةِ، فَلا يَشْغَلَـنَّـكُمْ عَنْاَوقاتِها شَىْ ءٌ مِنْ اُمورِ الدُّنيا» (خصال، ص ۶۲۱، ح ۱۰)

- هيچ عملى نزد خداوند، محبوب‌تر از نماز نيست، پس هيچ كار دنيايى شما را در وقت نماز به خود مشغول ندارد.

مشارکت و هم‌افزایی - پرسش و نشانی پیوند پاسخ، جهت ارسال و انتشار توسط شما؛ متشکریم.

پرسش:

1- در نماز، فرق ارکان و واجبات چیست؟ 2- چرا در جماعت حمد و سوره را نمی‌خوانیم و چرا بقیه را باید خود بخوانیم؟

پاسخ (نشانی پیوند):

https://www.x-shobhe.com/right/12309.html

 

 

 

کلمات کلیدی:  حقوقی و احکام