پایگاه پاسخگویی به سؤالات و شبهات (ایکس – شبهه):

واژۀ "ذلت" نیز مانند بسیاری از واژگان دیگر، معانی متفاوتی دارد و بالتبع مصداق‌هایشان نیز متفاوت می‌شود.

یک - گاهی "ذلت" به معنای فرو افتادگی و پایین بودن فیزیکی و مانند آن می‌باشد که بیشتر مربوط به اجسام در برابر انسان می‌باشد؛ مثل این که بگویید: «به ماه و ستارگان نمی‌شود دست انداخت،  اما میوۀ درختان، گاه بالادست قرار دارند و گاه پایین‌دست و قابل دسترس [ذلیل] هستند»؛ چنان  که کلمۀ "ذلیل" در قرآن مجید، به همین معنا نیز به کار رفته است؛ در مورد میوه‌های بهشتی می‌فرماید:

«وَدَانِيَةً عَلَيْهِمْ ظِلَالُهَا وَذُلِّلَتْ قُطُوفُهَا تَذْلِيلًا» (الإنسان، 14)

ترجمه: در حالى كه سايه‌هاى (درختان) آن بر سر آنها نزديك و گسترده است، و ميوه‌هاى چيدنى‌اش به آسانى فرود آمده و در اختيار [قابل دسترس و رام بهشتیان] می‌باشند.

دو - گاهی "ذلت" به معنای "تواضع و فروتنی انسان" است، به ویژه در برابر مؤمنان و نیز در برابر پدر و مادر.

به طور کلی، این نوع از "تواضع و فروتنی"، اخلاق مؤمن است. و خداوند متعال به تمامی موارد آن تصریح و تأکید نموده است:

«يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا مَنْ يَرْتَدَّ مِنْكُمْ عَنْ دِينِهِ فَسَوْفَ يَأْتِي اللَّهُ بِقَوْمٍ يُحِبُّهُمْ وَيُحِبُّونَهُ أَذِلَّةٍ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ أَعِزَّةٍ عَلَى الْكَافِرِينَ يُجَاهِدُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَلَا يَخَافُونَ لَوْمَةَ لَائِمٍ ذَلِكَ فَضْلُ اللَّهِ يُؤْتِيهِ مَنْ يَشَاءُ وَاللَّهُ وَاسِعٌ عَلِيمٌ» (المائدة، 54)

ترجمه: اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد! هر كس از شما، از آيين خود بازگردد، (به خدا زيانى نمى رساند؛ خداوند جمعيّتى را مى‌آورد كه آنها را دوست دارد و آنان (نيز) او را دوست دارند، در برابر مؤمنان متواضع، و در برابر كافران سرسخت و نيرومندند؛ آنها در راه خدا جهاد مى كنند، و از سرزنش هيچ ملامتگرى هراسى ندارند اين، فضل خداست كه به هر كس بخواهد (و شايسته ببيند) مى‌دهد؛ و (فضل) خدا وسيع، و خداوند داناست.

سه – اما گاهی "ذلت" به معنای حقارت [خود کوچک‌بینی تحقیرآمیز – مقابل دیگران خوار و خفیف شدن] می‌باشد و در مقابل "عزّت" قرار می‌گیرد، که خداوند متعال اجازۀ چنین ذلتی را در برابر هیچ کسی به جز خودش که سبحان و متعال می‌باشد، نمی‌دهد، به ویژه در برابر کفار، چنان خواندیم مؤمنان و محبان خدا «أَعِزَّةٍ عَلَى الْكَافِرِينَ» می‌باشند، یعنی پرقدرت، با صلابت، غیر قابل نفوذ و شکست ناپذیر هستند.

 

مؤمن باید به عزّت خدا، عزیز و عزتمند باشد، از عزّت نفس برخوردار باشد.

پدر و مادر:

در مورد مواضع، اخلاق و رفتار در برابر پدر و مادر، فرموده که وقتی تو بزرگ شوی [و بالتبع آنها مسنّ شده‌اند]، نه تنها جلوی آنها قیافه نگیر، بلکه متواضع باش و با به یاد آوردن زحمات آنها در وقتی نوزاد و کودک و نوجوان بودی، دعاگویشان باش:

«وَاخْفِضْ لَهُمَا جَنَاحَ الذُّلِّ مِنَ الرَّحْمَةِ وَقُلْ رَبِّ ارْحَمْهُمَا كَمَا رَبَّيَانِي صَغِيرًا» (الإسراء، 24)

ترجمه: و بالهاى تواضع خويش را از محبّت و لطف، در برابر آنان فرود آر! و بگو: «پروردگارا! همان گونه كه آنها مرا در كوچكى تربيت كردند، مشمول رحمتشان قرار ده!»

●- این از همان نوع دوم "ذلت" است، یعنی تواضع، که به آن نه تنها در برابر پدر و مادر، بلکه در برابر تمامی مؤمنان، توصیه مؤکد شده است.

●- دقت شود که واژۀ "رحمت"، در اصل یعنی "وجود بخشی"؛ خداوند متعال خودش رحمان و رحیم است و از بندگان مؤمنش می‌خواهد که این صفت والا را در خود تجلی دهند تا رشد یابند. لذا می‌فرماید: «نسبت به پدر و مادر، مؤمنان و یکدیگر، رحمت آور باشید؛ یعنی وجود بخشی کنید، خدمت کنید، مشکلاتشان را مرتفع کنید، احترام بگذارید و به آنان بیفزایید». و در آیۀ فوق می‌فرماید: «بال‌های رحمتت را فرودآر»، یعنی در بالادست و دور دست قرار نگیر، نزدیک و قابل دسترس باش، بدانند که در هنگام نیاز می‌توانند روی تو حساب کنند و کمک‌حالی مهربان دارند، همانگونه که آنان در کودکی با تو چنین کردند».

مشارکت و هم‌افزایی – پرسش و نشانی لینک پاسخ، جهت ارسال به دوستان.

پرسش:

آیا صحیح است که آدم نباید جلوی هیچ کس احساس ذلت کند و ذلیل باشد مگر در برابر پدر و مادر؟

پاسخ (نشانی لینک):

http://www.x-shobhe.com/shortanswer/11244.html 

 

کلمات کلیدی:  پاسخ های کوتاه   مادر   پدر