پایگاه پاسخگویی به سؤالات و شبهات (ایکس - شبهه):

"فقر و قناعت"، اگر چه به هم مرتبطند، اما دو موضوع متفاوت می‌باشند، لذا نباید مترادف و هم معنای یکدیگر به کار رود. "قناعت"، نقطۀ مقابل "دارندگی" نمی‌باشد که پرسیده شود: «این یا آن».

اگر چه ثروت و در مقابلش فقر، فقط مادی نیستند و چه بسا جامعه‌ای از ثروت تاریخی برخوردار باشد و یا دچار فقر فرهنگی شده باشد؛ اما در این پاسخ، فقط به جنبۀ مالی اشاره می‌شود.

فقر - از "فقره" گرفته شده، به معنای "ستون"؛ و فقیر کسی است که به لحاظ مالی، ستون فقرات محکمی ندارد که به آن تکیه نماید، نمی‌تواند خودش سرِ پا بایستد و خودش را حتی با حداقل‌ها اداره نماید.

در معنای کلّی، تمامی آدمیان فقیر می‌باشند، چون هیچ کس از خودش چیزی ندارد؛ لذا فرمود: «شما همه فقیر هستید، منتهی فقیر درگاهِ الهی»

«يَا أَيُّهَا النَّاسُ أَنْتُمُ الْفُقَرَاءُ إِلَى اللَّهِ وَاللَّهُ هُوَ الْغَنِيُّ الْحَمِيدُ» (فاطر، 15)

- اى مردم شما (همگى) نيازمند به خدائيد؛ تنها خداوند است كه بى نياز و شايستۀ هر گونه حمد و ستايش است!

اما در معنای خاص، فقیر به کسی گفته می‌شود که از حداقل توان مالی، برای ادارۀ خود و خانواده نیز محروم می‌باشد.

●- نه تنها "فقر" برازندۀ مؤمن نیست؛ بلکه برازندۀ هیچ انسانی نمی‌باشد. در جایی که خداوند متعال بندگانش را چنین مکرّم داشته که می‌فرماید: «زمین و آسمان و هر چه در آنهاست را برای شما خلق کرده‌ام»، چه دلیلی می‌ماند که آدمی فقر مالی داشته باشد، و در جایی که پیامبر، کتاب، امام، نقشۀ راه و احکام فرستاده، هیچ دلیلی باقی نمی‌ماند که افراد یا جوامع بشری، دچار فقر فرهنگی شوند.

اگر مردم [چه دولت‌ها و چه ملت‌ها]، عدل و قسط را رعایت نکنند و احکام الهی را اجرا کنند، و به یک دیگر ظلم نکنند، در کل جامعۀ بشری حتی یک فقیر هم باقی نمی‌نماید، چه رسد در بین مؤمنان.

ثروت - خداوند متعال، انسان را برای ثروتمند شدن در دنیا و آخرت خلق کرده است و نه برای فقیر شدن و فقیر ماندن. البته معنی ثروتمند شدن، فقط پولدار شدن نیست؛ چه بسا پولدارهایی که فقیر زندگی می‌کنند، فقیر از دنیا می‌روند و فقیر و نادار محشور می‌گردند.

اما در هر حال، خداوند غنی و کریم، ثروت‌های زمین و آسمان را برای انسان خلق نموده و در اختیار انسان قرار داده تا آدمی ثروتمند باشد. «هُوَ الَّذِي خَلَقَ لَكُمْ مَا فِي الْأَرْضِ جَمِيعًا ... - اوست آن که هر چه در زمین هست را برای شما خلق کرده است» (البقره، 29)

قناعت - همانطور که از نامش پیداست، در اصل به معنای "قانع" بودن می‌باشد و البته عرصه‌های و مصادیق گوناگونی دارد، مانند: «راضی بودن به قضای الهی - قانع بودن به سهم از روزی و ...»

"قناعت" در مقابل "طمع، حرص، آز ، زیاده‌خواهی و اسراف" قرار دارد، نه در مقابل "ثروت و دارایی".

دربارۀ "قناعت"، احادیث و روایات موثق بسیاری وجود دارد، مانند فرمایش حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام: «القناعَةُ مالٌ لا يَنفَدُ - قناعت، ثروتی است پايان ناپذير.» (نهج البلاغه، حکمت 57) - بنابراین "قناعت"، خودش از سنخ مال و ثروت می‌باشد.

"قناعت" یعنی اگر کم داری، غصه نخوری، حرص هم نزنی - و اگر زیاد داری، در مصرف زیاده‌روی [اسراف] ننمایی.

پس "قناعت"، نه تنها برازندۀ مؤمن است، چون نماینگر عقل و ایمان اوست؛ بلکه زینت مؤمن است، چون نمود تقوا در عمل می‌باشد. "قناعت"، شخصیت رفتاری و ثروت زوال ناپذیر مؤمن می‌باشد.

مشارکت و هم‌افزایی - پرسش و نشانی پیوند پاسخ، جهت ارسال و انتشار توسط شما؛ متشکریم.

پرسش:

آیا ثروت و دارندگی برازنده انسان مؤمن است یا فقر و قناعت؟

پاسخ:

https://www.x-shobhe.com/shortanswer/12056.html

 

 

کلمات کلیدی:  پاسخ های کوتاه