پایگاه پاسخگویی به سؤالات و شبهات (ایکس - شبهه):

به جهتی می‌توان «خَبت» را یک حالت نامید، چرا که مربوط به «قلب» می‌باشد و به جهتی می‌توان گفت که «خبت - جمع اخبات»، فقط یک حالت نیست، بلکه رسیدن به یک درجه می‌باشد؛ چنان که اگر کسی در پزشکی به یک درجۀ علمی رسیده باشد، به آن «حالت پزشکی» گفته نمی‌شود.

 «خَبت» در لغت به معنای زمین مطمئن و محکم می‌باشد؛ لذا در معارف اسلامی نیز به معنای درجه‌ای از ایمان و توکل که به آن نشست یا تزلزل راه نیابد و به تسلیم کامل بیانجامد، گفته می‌شود.

این واژه در آیات متعددی از قرآن مجید آمده است و در تمامی آنها، مفاهیم خضوع، خشوع و تسلیم که از ایمان و اطمینان کامل نشأت می‌‌گیرند، لحاظ شده است. مانند:

«إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَأَخْبَتُوا إِلَى رَبِّهِمْ أُولَئِكَ أَصْحَابُ الْجَنَّةِ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ» (هود علیه السلام، 23)

- قطعاً کسانی که ایمان آوردند و کارهای شایسته انجام دادند و به پروردگارشان آرامش و اطمینان یافتند، اهل بهشت‌اند و در آن جاودانه‌اند.

«... فَإِلَهُكُمْ إِلَهٌ وَاحِدٌ فَلَهُ أَسْلِمُوا وَبَشِّرِ الْمُخْبِتِينَ» (الحج، 34)

- و إله شما (قابل پرستشی که باید فقط او را بپرسید)، إله واحدی است؛ پس در برابر فرمان او تسليم شويد و بشارت ده متواضعان و تسليم شوندگان را.

واژۀ «اخبات - مخبتین»، در دعاها و احادیث نیز بیان شده است؛ به عنوان نمونه:

1- دعای امیر المؤمنین علیه السلام:

«اَللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ إِخْبَاتَ الْمُخْبِتِينَ وَ إِخْلاَصَ الْمُوقِنِينَ وَ مُرَافَقَةَ الْأَبْرَارِ وَ اسْتِحْقَاقَ حَقَائِقِ الْإِيمَانِ ...‏» (مفاتیح الجنان)

- بار خدايا من از تو درخواست مى‌‏كنم دل نهادن دلدادگان (مؤمنان به اطمینان رسیده) و متوجهان و اخلاص معتقدان و همراهى با نيكان و استحقاق حقايق و واقعيات ايمان را ... .

2- حضرت امام صادق علیه السلام، در توصیف یکی از شیعیان که تسلیم کامل امر امام بود، فرمودند:

«رحمت خدا بر او باد، سپس به مخاطبین فرمودند: آیا می‌دانید تسلیم چیست؟ ما ساکت شدیم، امام فرمود: به خدا سوگند این همان «اخبات» است که در کلام خدای متعال آمده است: «الَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ وَ أَخْبَتُوا إِلى‏ رَبِّهِمْ» (تفسیر عیاشی، ترجمه رسولی محلاتی، ج 2، ص 143)

●- بنابراین، «مُخبت» به کسی گفته می‌شود که به آن درجه از معرفت (شناخت)، ایمان و اطمینان رسیده که کاملاً محکم و استوار شده است و دچار کمترین نشست و تزلزل نمی‌گردد و به همین جهت، به مقام و مرحله «تسلیم محض در برابر پروردگار عالم» رسیده است.

اطمینان و استحکام قلب

ایمان (به خدا و یا به غیر خدا)، کفر (به خدا و یا به طاغوت، که یکی ممدوح و دیگری مذموم است)، محبّت و بغض (به حق یا به باطل)، تولا (نزدیک شدن) و تبرا (دور شدن)، همه مربوط به قلب انسان می‌باشد؛ لذا در مورد اطمینان، توکل و تسلیم قلب مؤمنان فرمود:

«وَلِيَعْلَمَ الَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ أَنَّهُ الْحَقُّ مِنْ رَبِّكَ فَيُؤْمِنُوا بِهِ فَتُخْبِتَ لَهُ قُلُوبُهُمْ وَإِنَّ اللَّهَ لَهَادِ الَّذِينَ آمَنُوا إِلَى صِرَاطٍ مُسْتَقِيمٍ» (الحجّ، 54)

- و تا آنان كه دانش يافته‌اند بدانند كه اين [قرآن] حق است [و] از جانب پروردگار توست و بدان ايمان آورند و دلهايشان براى او [به اطمینان رسد - محکم و خاضع گردد] و به راستى خداوند كسانى را كه ايمان آورده‌اند به سوى راهى راست راهبر است.

●- بنابر این، اگر چه «علم» [به ویژه علم و آگاهی به وحی]، مقدم است، اما ایمان و کمال آن تا رسیدن به یقین، اطمینان و استحکام، که مربوط به «قلب - روح و جان» است، مقوله‌ای دیگر می‌باشد.

مشارکت و هم‌افزایی - پرسش و نشانی پیوند پاسخ، جهت ارسال و انتشار؛ متشکریم.

پرسش:

حالت «اخبات» که در معارف اسلامی آمده است را کامل توضیح بفرماید.

پاسخ (نشانی پیوند):

https://www.x-shobhe.com/shortanswer/12595.html

 

 

 

کلمات کلیدی:  پاسخ های کوتاه