پایگاه پاسخگویی به سؤالات و شبهات (ایکس - شبهه):

این جمله، بیان سیدالشهداء، امام حسین علیه السلام، در توصیف شهادت خودشان می‌باشد که فرمودند: «‌أنَا قَتیلُ العَبرَةِ، لا یذکرُنی مُؤمِنٌ إلَا استَعبَرَ - من کشته اشکم. مؤمنی از من یاد نمی‌کند، جز این که می‌گرید.‌»

(امالی صدوق‌، ص200 - مناقب ابن شهر آشوب، ج3ص239 - بحار‌الانوار‌: ج98 ص295 - روضة‌الواعظین، فتال  نیشابوری،ص170 و ...)

در این بیان، باید به دو شاخصۀ «ذکر - یاد» و نیز «مؤمن» توجه نمود. چرا که نفرمودند: «هر که مرا یاد کند، گریه می‌کند»، بلکه تأکید نمودند: «هر مؤمنی که مرا یاد کند، می‌گرید».

●- «ذکر - یاد»، صرفاً به خاطر و ذهن آوردن و سپس به زبان جاری کردن نمی‌باشد، چنان که «ذکر خداوند سبحان» نیز بدین معنا نیست؛ بلکه «ذکر - یاد»، همان «توجه» می‌باشد که کار قلب است. به هر شکلی که یاد خدا کنید، به او توجه کرده‌اید و به هر شکلی که توجه کنید، ذکر اوست.

●- «مؤمن» کسی است که به توحید، معاد، اسلام، قرآن مجید و اهل عصمت علیهم السلام، معرفت عقلی و ایمان قلبی یافته است، اگر چه درجات ایمان متفاوت می‌باشد.

چه بسا بسیاری در مورد سیدالشهداء، امام حسین علیه السلام و فاجعۀ کربلا و عاشورا، مطالعه کنند و بنویسند، بشنوند و بگویند، اما اینها دلیل و سبب نمی‌شود که حتماً گریه هم بکنند و اشک بریزند!

اما مؤمن، در آن هنگام که ذهنش و دلش متوجه ایشان و آن مصائب می‌شود، روحش متصل و قلبش متحول می‌گردد؛ هم روحش محزون می‌شود و هم قلبش گریه می‌کند و سبب اشک نیز می‌شود.

این اشک حقیقی، روح و قلب را صیقل می‌دهد، زنگارها را می‌زداید و نور حق را متساعد می‌کند. لذا «‌أنَا قَتیلُ العَبرَةِ» یعنی کشته شدم تا دل‌ها بیدار شوند، کشته شدم تا با توجه و یاد من، زنگارها از دل‌ها زدوده شود – کشته شدم تا قلب‌ها آیینه حق‌نما گردند، کشته شدم تا محبّت به اوج رسد و سبب حرکت در این مسیر و قرب الهی گردد و این اشک و آثارش، در مؤمنان ظاهر می‌شود.

البته مقصود این نیست که هر کسی باید ایشان گریه کرد، حتماً مؤمن است و هر کسی گریه نکرد، مؤمن نیست؛ چنان که همین پرسش و پاسخ نیز یاد ایشان است و با اشک نوشته و خوانده نمی‌شود و چه بسا گریه و اشک، از احساسات طبیعی باشد و نه از معرفت، محبت و عاطفه.

آیت الله جوادی آملی:

«... وجود مبارک سیدالشهداء (علیه‏السلام) فرمودند: «‌أنَا قَتیلُ العَبرَةِ»؛ یعنی من که به هدف اِحیای حق و اِمحای باطل کشته شدم، باید عَبَرات داشته باشم؛ به طوری که چشمان علاقه‏مندان به سالار شهیدان پر از اشک شود و آن اشکْ فراوان از شبکه چشم خارج گردد و به صورت انسان عبور کند تا عَبَرات بشود.

این سنّت حسنه، آثار فراوانی دارد، از جمله این که محبت اهل بیت (علیهم‏السلام) در قلب شیعیان حضور پیدا می‏کند؛ آنگاه دوست امامان معصوم (علیهم‏السلام) هرگز فکر و راه و روش آنان را رها نمی‏کند؛ زیرا رهبری جوارح به دست جانحه و دل است و زمامداری قلب را محبت به عهده می‏گیرد و دلِ دوستان حسین بن‏علی (علیه‏السلام) جوارح را به صَوْب صراط مستقیم رهنمود می‏شود".» (اسراءنیوز، جوادی آملی)

گریه عقلی:

مؤمن گاهی گریه از حبّ دارد، گاهی گریه از عاطفه (به هنگام درد فراق و ذکر مصائب) دارد و گاهی نیز گریه عقلی دارد که اگر عمیق باشد، سبب ریختن اشک نیز می‌شود و آن هنگامی است که با ذکر و یاد ائمه اطهار (ع) و ظلم‌هایی که بر آنها رفته است، بر مصیبت وارده بر خودش و دیگران گریه می‌کند. گریه می‌کند که چرا حماقت، سادگی، بی‌بصیرتی و دنیاگرایی‌ها سبب می‌شود که عده‌ای از مردم که حتی مُهر اسلام را نیز بر پیشانی زده‌اند، آن قدر پست و احمق می‌شوند که به پلیدی چون یزید، امیرالمؤمنین می‌گویند و امام بر حق‌شان را می‌کشند و در نتیجه نه تنها خود، بلکه نسل‌های بعدی (ما) را با حاکم کردن حکومت‌های جور و تعظیم در مقابل آنها، از رشد، سعادت و فلاح محروم می‌نمایند. مصیبتی که هنوز هم در سطحی گسترده و عمیق ادامه دارد.

●- اما، محبّت، مودّت و عاطفه، ریشه و اصل و هدف هر توجه، گرایش، حرکت و کاری می‌باشد. یاد امام علیه السلام، یاد مُحبّ از محبوب و عاشق از معشوق است، یاد فراق و درد جانکاه آن است، یاد مصائب وارده بر محبوب است که سبب انگیزش برای همراهی، حمایت و ادامۀ راه ایشان می‌شود. لذا هر گاه «مؤمن» به یاد ایشان بیفتد، گریه می‌کند.

 

 

کلمات کلیدی:  پاسخ های کوتاه