بِسْمِ ٱللَّٰهِ ٱلرَّحْمَٰنِ ٱلرَّحِيمِ

الّلهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد وَعَجِّل فَرَجَهُم

مقدمه:

«الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی جَعَلَنَا مِنَ الْمُتَمَسِّکِینَ بِوِلاَیَهِ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ وَ الْأَئِمَّهِ عَلَیْهِمُ السَّلاَمُ»

در شناخت هر کسی، هر چیزی و هر امری، باید به دو نکتۀ مهم توجه نمود:

یک - «شناساندن»، مقدم بر «شناختن» می‌باشد؛ لذا تا کسی یا چیزی خودش را نشناساند، قابل شناختن نمی‌باشد.

این قاعدۀ کلی، بر هر شناختی صدق می‌کند، خواه شناختن خداوند سبحان و اولیایش باشد، خواه شناخت دیگران از یک دیگر و خواه حتی شناخت جامدات و ... .

یک شاخۀ گُل سرخ، ابتدا خودش را با ظاهرش می‌شناساند و هر بیننده‌ای متوجه می‌شود که آن یک گیاه است؛ شاخه و برگ و گُل دارد، گُل‌هایش سرخ رنگ می‌باشد و ... . حال، هر که نزدیک‌تر «مُقرب‌تر» شد، حجاب‌ها بیشتر برایش کنار می‌رود و شناخت بیشتری پیدا می‌کند، مانند شناخت یک گیاه شناس، گُل شناس، متخصص خواص گیاهان و ... .

خداوند سبحان نیز خودش را در درون و بیرون از وجود ما و در دو کتاب خلقت و وحی، به ما می‌شناساند و هر که نزدیک‌تر شد، مقرب‌تر شد، مَحرم‌تر می‌گردد و حجاب‌ها مرحله به مرحله برایش کنار می‌روند و بیشتر و بهتر می‌شناسد.

«سَنُرِيهِمْ آيَاتِنَا فِي الْآفَاقِ وَفِي أَنْفُسِهِمْ حَتَّى يَتَبَيَّنَ لَهُمْ أَنَّهُ الْحَقُّ أَوَلَمْ يَكْفِ بِرَبِّكَ أَنَّهُ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ شَهِيدٌ» (فصلت، 53)

- به زودی نشانه‏‌های خود را در افق‌های گوناگون و در درون جانشان به آنها نشان می‏دهيم تا آشكار گردد كه او حق است، آيا كافی نيست كه او بر همه چيز شاهد و گواه است.

دو - هر کسی تنها به اندازۀ ظرفیت وجودی (روحی، عقلی، قلبی و علمی) خودش می‌تواند بشناسد. بنابراین، وقتی کسی یا چیزی خودش را می‌شناساند، همگان در یک سطح نمی‌شناسند. پس، هر چه ظرفیت بیشتر شود و مراتب وجود ارتقا یابد، شناخت بیشتری حاصل می‌شود.

شناخت را از خدا می‌خواهیم

خداست که باید خودش را، پیامبرش و امامانش (حججش) را، حقایق عالم هستی را، مبدأ و معاد را و خودمان را به خودمان بشناساند و اگر او نشناساند، چگونه می‌توانیم بشناسیم؟! پس، شناخت را از خداوند سبحان مسئلت می‌نماییم.

در دعای «اَللّهُمَّ عَرِّفْنى نَفْسَكَ» که امام صادق علیه السلام توصیه نمودند در دوران غیبت امام، بسیار بخوانید، از او می‌خواهیم که خودش، پیامبرش و حجّتش را به ما بشناساند. در فراز آخر مسئلت می‌نماییم:

«اَللّهُمَّ عَرِّفْنى حُجَّتَكَ، فَاِنَّكَ اِنْ لَمْ تُعَرِّفْنى حُجَّتَكَ، ضَلَلْتُ عَنْ دينى»

- خدایا حجّتت را به من بشناسان، زیرا اگر حجّتت را به من نشناسانی، از دین خود گمراه می‌شوم.

بنابراین، باید خداوند سبحان و اولیایش را همانگونه که خودش در کلام وحی و آموزه‌های فرستادگانش معرفی نموده، بشناسیم.

اسم

خداوند سبحان (مانند هر موجود دیگری)، با «اسم‌ها - نشانه‌هایش» شناخته می‌شود و او «اسم‌ها - نشانه‌هایش» را در عالم هستی (کتاب خلقت) و قرآن مجید (کتاب وحی) شناسانده و می‌شناساند. اما باید دقت نماییم که «اسم‌ها»، فقط کلمات و الفاظی نیستند که هر کدام معنایی داشته باشند، بلکه باید حتماً وجودهای خارجی و عینی باشند تا شناخته شوند. اگر کسی یک گُل را به صورت واقعی یا در عکس و فیلم و ... نبیند، ده کتاب در توصیف گُل بخواند، باز هم درک نخواهد نمود گُل چیست؟

به عنوان مثال فرمود: «خداوند علیم است»، حال اگر ما علم را در خودمان نبینیم و معلوم‌ها (ظهور علم) را در عالم هستی نبینیم، هرگز درک نخواهیم نمود که «علیم» یعنی چه؟

از این‌رو، ضمن آن که تعلیم داد و فرمود که خداوند متعال، رحمان و رحیم و ارحم الرّاحمین است، پیامبرش صلوات الله علیه و آله را ظهور و مظهر رحمتش معرفی نمود و فرمود: «وَمَا أَرْسَلْنَاكَ إِلَّا رَحْمَةً لِلْعَالَمِينَ - و ما تو را جز رحمتی برای عالیمان نفرستادیم» (الأنبیاء، 107)

امامان علیهم السلام نیز از ناحیۀ خداوند سبحان، به عنوان جانشینان ایشان برگزیده و فرستاده شده‌اند، لذا همگی ظهور و مظهر اعلای رحمت الهی می‌باشند، چنان که در زیارات می‌خوانیم: «یا اِمامَ الرَّحْمَةِ»

امامان علیهم السلام، اسماء الله و اسم اعظم می‌باشند

در قرآن کریم فرمود:

«وَلِلَّهِ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَى فَادْعُوهُ بِهَا وَذَرُوا الَّذِينَ يُلْحِدُونَ فِي أَسْمَائِهِ سَيُجْزَوْنَ مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ» (الأعراف، 180)

- و نیکوترین نام‌ها (اسماء کمالیه) برای اوست، خدا را بدانها بخوانید، و آنان را که در نام‌های او به انحراف می‌گرایند به خود واگذارید، که به زودی کردار بدشان را مجازات خواهند دید.

و امام صادق علیه السلام در شرح و تأویل این آیه فرمودند:

«نَحْنُ وَ اَللَّهِ اَلْأَسْمَاءُ اَلْحُسْنَى اَلَّتِي لاَ يَقْبَلُ اَللَّهُ مِنَ اَلْعِبَادِ عَمَلاً إِلاَّ بِمَعْرِفَتِنَا» (اصول کافی، ترجمه مصطفوی، ج ۱، ص ۱۹۶)

- سوگند بخدا مائيم آن نامهاى نيكو كه خدا عملى را از بندگان نپذيرد مگر آنكه با معرفت ما باشد.

مخلوقات خداوند متعال، همه «اسم‌ها - نشانه‌های» او می‌باشند و هر مخلوقی که کامل‌تر باشد، بیشتر ظهور اسم‌ها (نشانه‌های) خداوند است؛ لذا «انسان کامل - حجج الهی و اهل عصمت علیهم السلام»، همگی «اسم الله الاعظم» می‌باشند؛ چنان که در زیارت امیرالمؤمنین علیه السلام می‌خوانیم:

«السَّلامُ عَلَى اسْمِ اللّٰهِ الرَّضِيِّ، وَوَجْهِهِ الْمُضِيءِ، وَجَنْبِهِ الْعَلِيِّ»

- سلام بر نام پسندیده خدا و وجه روشن او و نزدیک والایش (نزدیک‌ترین به او).

پیامبر اکرم صلوات الله علیه و آله فرمودند:

«فَضِّلُوا عَلِیّاً فَإِنَّهُ أَفْضَلُ النَّاسِ بَعْدی مِنْ ذَکَرٍ و أُنْثی ما أَنْزَلَ الله الرِّزْقَ وَبَقِی الْخَلْقُ.»

- ای مردم! عل را برتر دانید؛ که او برترین مردمان از مرد و زن پس از من است؛ تا آن هنگام که آفریدگان پایدارند و روزی شان فرود آید.

«امام، برترین مردمان است»، یعنی او برترین اسم و نشانۀ خدا در میان مردم است؛ یعنی او «اسم اعظم» خداوند سبحان در میان مردم می‌باشد.

الّلهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد وَعَجِّل فَرَجَهُم؛

وَ الحَمدُ لله ربِّ العالَمین؛

والسّلام علیکم و رحمة الله و برکاته.

 

 

کلمات کلیدی:  اصول اعتقادات   امامت