«ایکس – شبهه»: متأسفانه از سر لجاج و عنادی که دارند، نه قرآن را درست میخوانند و نه دربارهی آن چه بیان شده کمی تأمل میکنند!
پیشتر راجع به این موضوع که ابتدا سروش آن را مطرح کرده است، مطلب مفصلی درج گردید که با درج واژههایی چون «مغارب»، «مشارق»، «چند مشرق» و ... در بخش جستجو که در سمت چپ بالای صفحهای اصلی قرار داده شده است و کلیک روی آن میتوانید مطالعه نمایید.
در این فرصت مختصر بیان میگردد که مغربها و مشرقها در عالم قابل شمارش نیستند که بپرسیم مگر چند مغرب و مشرق داریم؟ و این مطلب از مقدمات جغرافی است.
پس وقتی سخن از «رب مشارق و مغارب» به میان میآید، و به ربوبیت خداوند که بر تمامی عالم هستی احاطه دارد تأکید مینماید و عالم هستی یک مغرب یا مشرق ندارد. مشارق و مغارب بیشماری در کرات، سیارات و حتی عوالم مختلف وجود دارد. حتی عوالم غیر مادی، مانند عالم عقل یا عالم عرفان نیز مغرب و مشرق دارد، طلوع و غروب دارد، چه رسد به عوالم دنیای مادی. بدیهی است که مشرق و مغرب برای زمین، یا ماه یا خورشید یا زهل متفاوت است، پس چندین مشرق و مغرب میشود.
وقتی سخن از دو مشرق و دو مغرب به میان میآید، به مشرق تابستان و مشرق زمستان اشاره دارد که مکانشان با یک دیگر متفاوت است و به همین دلیل چهار فصل به وجود میآیند.
و وقتی از یک مشرق و مغرب سخن گفته ومیفرماید « قالَ رَبُّ الْمَشْرِقِ وَ الْمَغْرِبِ وَ ما بَيْنَهُما إِنْ كُنْتُمْ تَعْقِلُونَ» (البقره - 28) یک تعبیر کلی است و به همین دلیل در ادامه آیه تأکید مینماید «اگر تعقل کنید»، یعنی بسیاری نمیخواهند در این نظم و عظمت خلقت نظر کرده و تعقل کنند.
حال چه خلاف یا تضادی در این تعابیر وجود دارد؟ و آیا غیر از این است که هر نقطهای نسبت به یک طرف مغرب و نسبت به طرف دیگر مشرق است؟ پس مشارق و مغارب قابل شمارش نیستند و هیچ تضادی هم در آیات الهی وجود ندارد.
کلمات کلیدی:
پاسخ های کوتاه آیات قرآن اندیشه و مباحث نظری سروش