پایگاه پاسخگویی به سؤالات و شبهات (ایکس – شبهه): لازم است ابتدا هر سه آیه را در کنار هم مطالعه نماییم:

1- «قُلْ يَا عِبَادِيَ الَّذِينَ أَسْرَفُوا عَلَى أَنْفُسِهِمْ لَا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَةِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ يَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِيعًا إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِيمُ» (الزّمر، 53)

ترجمه: بگو: ای بندگان من که بر خود اسراف و ستم کرده‌اید! از رحمت خداوند نومید نشوید که خدا همه گناهان را می‌آمرزد، زیرا او بسیار آمرزنده و مهربان است.

2- «إِنَّ اللَّهَ لَا يَغْفِرُ أَنْ يُشْرَكَ بِهِ وَيَغْفِرُ مَا دُونَ ذَلِكَ لِمَنْ يَشَاءُ وَمَنْ يُشْرِكْ بِاللَّهِ فَقَدِ افْتَرَى إِثْمًا عَظِيمًا» (النساء 48)

ترجمه: خداوند (هرگز) شرک را نمی‌بخشد! و پایین‌تر از آن را برای هر کس (بخواهد و شایسته بداند) می‌بخشد. و آن کسی که برای خدا، شریکی قرار دهد، گناه بزرگی مرتکب شده است.

3- «إِنَّ اللَّهَ لَا يَغْفِرُ أَنْ يُشْرَكَ بِهِ وَيَغْفِرُ مَا دُونَ ذَلِكَ لِمَنْ يَشَاءُ وَمَنْ يُشْرِكْ بِاللَّهِ فَقَدْ ضَلَّ ضَلَالًا بَعِيدًا» (النساء، 116)

ترجمه: خداوند، شرک به او را نمی‌آمرزد؛ (ولی) کمتر از آن را برای هر کس بخواهد (و شایسته بداند) می‌آمرزد. و هر کس برای خدا همتایی قرار دهد، در گمراهی دوری افتاده است.

***** 

الف – ابتدا دقت نماییم که آن چه جمعش محال است، "نقیض" می‌باشد و نه تضاد. به عنوان مثال: شب و روز – سیاهی و سفیدی – قدرت و ضعف – عقل و جهل - خوشحالی و ناراحتی – رضایت و ناخشنودی و ...، همه وجود دارند و در تضاد با یک دیگر هستند. چنان که بهشت و جهنم نیز در تضاد با یک دیگر می‌باشند، ولی هر دو وجود دارند. اما جمع "نقیض" محال است. یعنی محال است که شب در عین حال روز باشد – یا شما به همان چیزی که علم دارید، نادان باشید – یا از همان چیزی که راضی هستید، و از همان حیث، ناراضی باشید قوی از همان حیثی که قوت دارد، ضعف داشته باشد و ... .

ب – خداوند متعال، خودش هستی و کمال محض است؛ اما در مقام اسم (نشانه) و فعل نسبت به بندگانش، هم ارحم الراحمین هست (وَهُوَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِينَ) – هم فوق همگان شاکر و بردبار هست (وَاللَّهُ شَكُورٌ حَلِيمٌ) – هم عزیز و غفار هست (الْعَزِيزُ الْغَفَّارُ) – هم بسیار بزرگواری هست و بزرگواری می‌نماید (وَرَبُّكَ الْأَكْرَمُ) ... و خلاصه هر چه که از حُسن و کمال قابل شناخت باشد «وَلِلَّهِ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَى».

اما در عین حال، نسبت به بندگانش و اعمال آنها، هم به سرعت حسابگری می‌نماید «وَاللَّهُ سَرِيعُ الْحِسَابِ» - هم به شدت کار را به نتیجه (عقوبت) می‌رساند (شَدِيدُ الْعِقَابِ) – و هم عذاب سخت دارد (فَيُعَذِّبُهُمْ عَذَابًا أَلِيمًا) و هم عذابی بزرگتر از تمامی عذاب‌ها «فَيُعَذِّبُهُ اللَّهُ الْعَذَابَ الْأَكْبَرَ».

ج – آیا می‌پرسیم: «اینها چگونه با هم قابل جمع می‌باشند»؟ پاسخ این است که «مگر در خود ما محبت و بغض – رأفت و خشم – سخت‌گیری و گذشت و ...، یکجا جمع نشده است»؟ اما ظهورها و بروزها در هر موردی جداگانه می‌باشد.

مهم این است که بدانیم: هیچ گاه کسی، از همان حیثی که مورد رحمت و مغفرت الهی قرار گرفته است، مورد قهر و غضب او قرار نمی‌گیرد.

چگونگی جمع سه آیه:

هم در آیه‌ی اول فرمود که خداوند سحبان تمامی گناهان را می‌بخشد «إِنَّ اللَّهَ يَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِيعًا»، و هم در دو آیه‌ی بعدی فرمود: که به غیر از و یا پایین‌تر از "شرک"،که بزرگترین و ظالمانه‌ترین گناه می‌باشد، هر چه را بخواهد، بر هر کسی که بخواهد، می‌بخشد.

طبق آیات قرآن کریم، که عقل آدمی از شدت تصدیق به آنها تعظیم می‌کند، اگر خداوند رحمان و رحیم، بخواهد حسابرسی و حساب‌کِشی بنماید و بندگانش را در همین دنیا، به عاقبت هر کاری که می‌کنند برساند، نه تنها اولین عصیان و گناه، برای ضلالت و هلاکت همیشگی کافیست، بلکه دیگر هیچ جنبده‌ای [از انسان و جنّ که مکلف هستند]، روی زمین باقی نمی‌ماند؛ اما او هم به ضعف و نیازهای بندگانش علم و بصیرت دارد، هم دنیا (عُمر) را دارِ تأخیر در مکافات برای فرصت اصلاح، رشد و کمال قرار داده است. لذا فرمود:

«وَلَوْ يُؤَاخِذُ اللَّهُ النَّاسَ بِمَا كَسَبُوا مَا تَرَكَ عَلَى ظَهْرِهَا مِنْ دَابَّةٍ وَلَكِنْ يُؤَخِّرُهُمْ إِلَى أَجَلٍ مُسَمًّى فَإِذَا جَاءَ أَجَلُهُمْ فَإِنَّ اللَّهَ كَانَ بِعِبَادِهِ بَصِيرًا» (فاطر، 45)

ترجمه: اگر خداوند مردم را به سبب کارهایی که انجام داده‌اند مجازات کند، جنبنده‌ای را بر پشت زمین باقی نخواهد گذاشت! ولی (به لطفش) آنها را تا سرآمد معیّنی تأخیر می‌اندازد (و مهلت اصلاح می‌دهد) امّا هنگامی که اجل آنان فرا رسد، (خداوند هر کس را به مقتضای عملش جزا می‌دهد) او نسبت به بندگانش بیناست (و از اعمال و نیّات همه آگاه است)!

بنابراین:

●- خداوند سبحان و ارحم الراحمین، بسیاری از گناهان بندگانش را حتی بدون آن که خودشان متوجه باشند، استغفار (طلب بخشش و پوشش) و توبه (بازگشت از گناه به سوی خدا) بنمایند، می‌بخشد. خواه این بندگان مسلمان و یا اهل کتاب باشند و یا حتی کافر و مشرک. و البته بر اهل توحید و ایمان و اهل تقوا بیشتر می‌بخشد، چرا که آنان را دوست دارد و محبت، خود بزرگترین دلیل بخشش می‌باشد.

●- نه تنها بسیاری از گناهان، بلکه تمامی گناهان را به شرط "استغفار و توبه" می‌بخشد، لذا فرمود که «هرگز از رحمت خدا ناامید نگردید»، یعنی امیدوار به بخشش، مغفرت و رحمت واسعه‌ی او، به سویش روید و طلب آمرزش نمایید.

●-"شرک" از جمله گناهانی است که بدون "استغفار و توبه"، مورد بخشش قرار نمی‌گیرد.

بنابراین، اگر کسی توبه کرد و از شرک به سوی خدای واحد برگشت و موحد شد، دیگر "مشرک" نیست که این آیه و عدم بخشش شرک، به او تعلق گیرد، و اگر توبه ننمود و مشرک از دنیا رفت، ممکن است خداوند بسیاری از گناهان او [اعمال نادرستش] را ببخشد، اما هرگز "شرک" او را نمی‌بخشد.

***- به عنوان مثال: ممکن است به یک امریکایی، اروپایی، چینی، ژاپنی، هندی، مالزیایی و ... بفرماید که «خوردن مغز میمون زنده (خوراک لاکچری نظامیان امریکا)، و یا سوپ سوسک و سایر حشرات، و برخی دیگر از اعمالتان را می‌بخشم، چون به احوال شما علم دارم و می‌دانم که شما علم نداشتید»، اما می‌فرماید: «بت‌پرستی، گوساله‌پرستی، طاغوت‌پرستی و هرگونه "شرک" دیگری را بر شما نمی‌بخشم، چون "عقل" داشتید و شرک با عقلانیت منافات دارد».

نکته:

وقتی انبیا و رسولان الهی به سوی مردم [بندگان خدا] آمدند تا آنها را به خداشناسی و یکتاپرستی [توحید] دعوت نمایند، اکثر قریب به اتفاق آنها کافر و مشرک بودند! حال آیا کسانی که دعوت را پذیرفتند، از "کفر و شرک" دوری گزیدند و «فَمَنْ يَكْفُرْ بِالطَّاغُوتِ وَيُؤْمِنْ بِاللَّه» شدند را بخشیده است یا خیر؟ خب، اگر نبخشد که دیگر انقلابی درونی تحت عنوان "ایمان آوردن" معنا، مفهوم و مصداقی نخواهد داشت. و همین‌طور است امروز و نسل‌های آینده. هر انسانی، قبل از آن که موحد شود، حتماً مشرک می‌باشد؛ حال آیا آنگاه که از شرک دوری می‌گزنید، با نفی اله‌های دروغین «لا إله» به توحید «الّا الله» روی می‌آورد، بخشوده می‌شود یا خیر؟ مگر نفرمود که «اسلام خودش از مطهرات و پاک کننده است»؟!

اما اگر کسی مشرک بمیرد، به فرض که تمامی گناهانش نیز بخشوده شود، شرک او بخشوده نخواهد شد. "بهشت" جایگاه انسان‌های موحد، مؤمن، متقی، با "عمل صالح" می‌باشد، نه جای کافر، مشرک و منافق، اگر چه چند عمل خوب هم داشته باشند.

مرتبط:

فهرست و لینک تمامی سؤالات، شبهات و پاسخ‌ها، درباره‌ی "تناقض در آیات قرآن حکیم"  که در این پایگاه درج گردیده است.

 

مشارکت و هم افزایی (پرسش و نشانی لینک پاسخ)، جهت ارسال به دوستان در فضای مجازی.

پرسش:

اینکه فرمود: خداوند همه‌ی گناهان را می‌بخشد (الزمر، 53)؛  چطور با آیات 48 و 116 در سوره نسا [هرگز شرک را نمی‌بخشد] قابل جمع می‌باشد؟

پاسخ:

http://www.x-shobhe.com/shobhe/9719.html 

 

 

 

پیوستن و پیگیری در پیام‌رسان‌ها:

 

 

  

      

کلمات کلیدی:  قرآن   آیات قرآن   سوره نسا   سوره زمر