x-shobhe: پیش‌تر به صورت مبسوط در باره‌ی عذاب الهی، مسخ انسان، حوادث طبیعی و ... توضیحات مبسوطی ارائه شده بود که می‌توانید در آرشیو بخش «متفرقه» آنها را مطالعه نمایید. (1) – (2). اما در این بخش نیز نکات ذیل ایفاد می‌گردد:

الف – واژه‌ی «قهر طبیعت» را در مقابل «عذاب الهی» وضع کرده‌اند و درست نیست. چرا که طبیعت فاقد شعور منتج به اراده و عمل است و نمی‌تواند با کسی قهر یا آشتی نماید.

ب – تا وقتی انسان در عالم طبیعت زندگی می‌کند، نعمت و عذاب الهی نیز از راه‌ها و با ابزار طبیعی به او می‌رسد. چنان چه حتی وحی خداوند توسط پیامبری که یک انسان زنده است، می‌شنود، حرف می‌زند، غذا می‌خورد، کار می‌کند، می‌خوابد و می‌میرد به انسان می‌رسد، روزی توسط عوامل طبیعی و رفتارهای طبیعی به انسان می‌رسد و عذاب نیز این قاعده مستثنی نبوده و به وسیله عوامل طبیعی می‌رسد.

این القای غلط و منحرف کننده‌ای است که گمان شود، اگر فعلی از ناحیه‌ی خداوند متعال باشد، حتماً باید از طریق غیر طبیعی و به شکل غیر علمی باشد و اگر حادثه یا فعلی طبیعی و منطبق با علم بود، حتماً از شعور طبیعت بوده و به خداوند ربطی ندارد. در هر حال این عالم را خداوند متعال بر اساس علم حکیمانه‌ی خود خلق نموده است و همه‌ی فعل و انفعالات نیز در چارچوب‌های عقلی و علمی و در ید قدرت او انجام می‌پذیرد.

ج – کدام عذاب الهی بر اقوام گذشته از غیر راه‌های طبیعی بوده است؟ طوفان نوح، شکافته شدن دریا، بادهای صرصر و ... همه و همه شکل طبیعی دارد، چرا که ما در عالم طبیعت زندگی می‌کنیم. به عنوان مثال نقلی:

«وَ أَمَّا عادٌ فَأُهْلِكُوا بِريحٍ صَرْصَرٍ عاتِيَةٍ» (الحاقه - 6)

ترجمه: و اما قوم عاد به وسيله‌ی بادى بسيار سرد و تند و طغيان‏گر و ويران ساز به هلاكت رسيدند.

«إِنَّا أَرْسَلْنا عَلَيْهِمْ حاصِباً إِلاَّ آلَ لُوطٍ نَجَّيْناهُمْ بِسَحَرٍ» (القمر - 34)

ترجمه: و ما بادى سنگ آور بر آنان فرستاديم، و به جز خاندان لوط كه در سحرگاهان نجات داديم همه را هلاك كرديم.

«فَأَخَذَتهُْمُ الصَّيْحَةُ مُشْرِقِينَ * فَجَعَلْنَا عَالِيهََا سَافِلَهَا وَ أَمْطَرْنَا عَلَيهِْمْ حِجَارَةً مِّن سِجِّيلٍ» (74)

ترجمه: پس ناگهان در هنگام طلوع آفتاب صيحه‏اى كارشان بساخت * و ما شهرشان را زير و رو كرديم و سنگى از سجيل بر آنان بباريديم‏.

و همین طور است ده‌ها آیه‌ی دیگری که در باره‌ی عذاب اقوام گذشته نازل شده است و همه از راه و به شکل طبیعی بوده است. حتی خلقت حضرت آدم (ع) نیز شکل طبیعی و علمی دارد. از خاک و بر اساس علم و قدرت حکیمانه‌ی خداوند متعال خلق شده است و خلقت، تولد و مرگ سایر بنی آدم و همه‌ی جانداران و مخلوقات در عالم طبیعت نیز خارج از قواعد طبیعی نمی‌باشند.

د – اما توجه به این نکته‌ی مهم ضروری است که پس از خاتم الانبیاء و المرسلین حضرت محمد (ص)، هیچ عذابی بر هیچ قومی نازل نشده است. چون خداوند او را رحمتی برای همه‌ی اقوام و جهان خلقت فرستاده است:

«وَ ما أَرْسَلْناكَ إِلاَّ رَحْمَةً لِلْعالَمينَ» (الأنبیاء - 107)

ترجمه: و ما تو را جز رحمتى براى جهانيان نفرستاده‏ايم‏.

لذا آن چه که پس از ایشان وقوع می‌یابد، «بلاء» است و نه «عذاب». معنای بلا نیز امتحان می‌باشد. انسان‌ها به بلاهای متفاوتی دچار می‌شوند و نسبت به هر چیزی امتحان می‌شوند.

حتی نعمت‌های الهی نیز به نوبه‌ی خود بلاء می‌باشند و چه بسا همین بلاء و امتحان موجب ضرر و خسران آنها گردد. مثل کسی که به نعمات ظاهری دنیا دست می‌یابد و بدین واسطه اهل کفر و یا معصیت می‌گردد.

زلزله، سیل، آتش‌فشان و ... که همه در طبیعت رخ می‌دهد، در عین حال که از ید علم و قدرت حکمیانه‌ی خداوند متعال خارج نیست و به اراده‌ی او صورت می‌پذیرد، بلا و امتحان نیز هست. لذا ممکن است یک بلای الهی، موجب رشد و بهره‌مندی شخص یا امتی گردد و همان بلاء موجب ضرر و خسران شخص یا امت دیگری شود.

در نتیجه بندگی خدا، توکل، توسل، عبادت، دعا، صدقه و ...، ضرر بلاء را از انسان و انسان را از ضرر آنها دور می‌سازد و گناه معصیت سبب دچار شدن فرد یا جامعه به آسیب، ضرر و خسران می‌گردد. چرا که گناه خود خارج شدن از روال طبیعی و منطبق با سنت الهی است. و به همین دلیل، بلاء قابل دفع است. یعنی دور شدن از صدمات آن ممکن است، اما عذاب الهی قابل دفع نیست و وقتی بر شخص یا امتی تعلق بگیرد، هلاکت حتمی است.

کلمات کلیدی:  گوناگون